Νέα ναρκωτικά, όπως οι καθινόνες, οι νιταζίνες αλλά και η νοθευμένη κάνναβη, έχουν προκαλέσει ραγδαίες μεταβολές στην αγορά των ναρκωτικών και κατά συνέπεια νέους κινδύνους, όπως προκύπτει από την Ευρωπαϊκή Έκθεση που δημοσιοποίησε ο Οργανισμός της ΕΕ για τα Ναρκωτικά, EUDA, σήμερα, Πέμπτη 5 Ιουνίου 2025.
Στην τριακοστή της έκδοση, η εμβληματική αυτή Έκθεση αποτελεί αξιόπιστο σημείο αναφοράς εδώ και τρεις δεκαετίες, συμβάλλοντας στην κατανόηση της κατάστασης των ναρκωτικών στην Ευρώπη μέσα από τεκμηριωμένη ανάλυση.
Για την Ελλάδα, η Ετήσια Έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ) του 2025 για την κατάσταση του προβλήματος των ναρκωτικών και των οινοπνευματωδών αναμένεται να δημοσιευθεί τέλη Ιουνίου. Προκαταρτικά στοιχεία της επικείμενης Ετήσιας Έκθεσης 2025, παρουσιάζονται με τη μορφή γραφημάτων στην ιστοσελίδα του ΕΚΤΕΠΝ στο ektepn.gr.
Οι καθινόνες
Οι συνθετικές καθινόνες κερδίζουν έδαφος στην ευρωπαϊκή αγορά διεγερτικών ουσιών
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία που παρουσιάζονται στην Ευρωπαϊκή Έκθεση, παρατηρείται αύξηση στις διεγερτικές ουσίες, ιδιαίτερα στις συνθετικές καθινόνες, με πρωτοφανούς έκτασης κατασχέσεις τέτοιων ουσιών. Πρόκειται για συνθετικές διεγερτικές ουσίες, με παρόμοια σύνθεση με την καθινόνη, το δραστικό συστατικό της ουσίας khat.
Μέσα από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης το 2024 εντοπίστηκαν 7 νέες συνθετικές καθινόνες.
Στην Ελλάδα τα στοιχεία για τις νέες ψυχοδραστικές ουσίες αναφέρονται στο ΕΚΤΕΠΝ και προέρχονται κυρίως από τις κατασχέσεις ουσιών που αναλύονται από το Γενικό Χημείο του
Κράτους. Μέσα από το ελληνικό Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης που λειτουργεί το ΕΚΤΕΠΝ, κατά την περίοδο 2023-2024 εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα 4 καθινόνες .
Ταυτόχρονα, φαίνεται να υπάρχει αύξηση στη διάθεση των καθινόνων στην ελληνική αγορά.
Συγκεκριμένα, το 2023 οι κατασχεθείσες ποσότητες καθινόνων (5.967,8 γρ.) ήταν αυξημένες σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, με την αύξηση αυτή ωστόσο να οφείλεται κυρίως σε μία πολύ μεγάλη κατάσχεση από την Ελληνική Αστυνομία.
Οι νιταζίνες ενέχουν κίνδυνο θανατηφόρων δηλητηριάσεων
Στην Ευρωπαϊκή Έκθεση, αναδεικνύεται το πρόβλημα των συνθετικών οπιοειδών, με ιδιαίτερη ανησυχία να εκφράζεται για τις νιταζίνες. Αυτή την περίοδο το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στις χώρες της Βαλτικής, ωστόσο, απαιτείται εντατική παρακολούθηση για πιθανή διείσδυσή τους και στην υπόλοιπη Ευρώπη και εγρήγορση για τους κινδύνους από τη χρήση τους.
Παράλληλα, τα οπιοειδή εξακολουθούν να αποτελούν ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα, καθώς κυριαρχούν στους θανάτους από υπερδοσολογία. Το 2023 οι θάνατοι από υπερδοσολογία στην Ευρώπη ανήλθαν στους 7.500, σημειώνοντας αύξηση συγκριτικά με τον αντίστοιχο αριθμό του 2022 (7.100).
Σωτήρια η διάθεση ναλοξόνης
Η Έκθεση υπογραμμίζει τη σημασία της διάθεσης σκευασμάτων ναλοξόνης στα άτομα που κάνουν χρήση των ουσιών αυτών, στους ομότιμους και τους οικείους τους, καθώς αποτελεί βασικό εργαλείο στην πρόληψη των θανάτων από υπερδοσολογία.
Ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός χωρών στην Ευρώπη υιοθετεί αυτό το μέτρο, με το αριθμό των χωρών να ανέρχεται το 2023 σε 15, ενώ 3 επιπλέον χώρες προχώρησαν σε πιλοτική εφαρμογή.
Στην Ελλάδα δεν έχουν σημειωθεί αναφορές για νιταζίνες και σύμφωνα με τις κατασχέσεις, η τραμαδόλη φαίνεται να αποτελεί το συνθετικό οπιοειδές που διακινείται κυρίως.
Τα οπιοειδή (κυρίως ηρωίνη), παραμένουν η συχνότερα αναφερόμενη κύρια ουσία χρήσης στα άτομα που αναζητούν θεραπεία, αν και η σχετική τους παρουσία μειώνεται σταδιακά. Τα οπιοειδή κυριαρχούν και στους θανάτους από υπερδοσολογία, οι οποίοι ανήλθαν το 2022 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) σε 228, με το 85% αυτών να οφείλονται σε οπιοειδή.
Σχετικά με τη διάθεση ναλοξόνης σε άτομα που κάνουν χρήση ουσιών και τους οικείους τους στη χώρα μας -στο πλαίσιο της πρόληψης των θανάτων από υπερδοσολογία και ως αποτέλεσμα της συνηγορίας προσώπων και φορέων που δραστηριοποιούνται στο χώρο της μείωσης της βλάβης και των εξαρτήσεων στη χώρα- με τον Νόμο 5034/2023 δόθηκε η δυνατότητα σε άλλους φορείς, επαγγελματίες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα να χορηγούν εισπνεόμενη ναλοξόνη. Εκκρεμεί ωστόσο η έκδοση σχετικής Υπουργικής Απόφασης με την οποία θα εξειδικεύονται οι όροι και οι προϋποθέσεις διάθεσης των σκευασμάτων, για την οποία θα πρέπει να έχει προηγηθεί γνωμοδότηση του Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ).
Νοθευμένη κάνναβη
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία που παρουσιάζονται στην Ευρωπαϊκή Έκθεση, η κάνναβη εξακολουθεί να αποτελεί τη πιο διαδεδομένη ουσία χρήσης στον πληθυσμό. Οι κίνδυνοι ωστόσο από τη χρήση κάνναβης αυξάνονται, καθώς στην αγορά κυκλοφορεί επιπλέον ένα ευρύ φάσμα προϊόντων που περιέχουν κάνναβη υψηλής δραστικότητας, συμπεριλαμβανομένων των εκχυλισμάτων και των βρώσιμων προϊόντων.
Επίσης, όπως αναφέρεται στην Έκθεση, ορισμένα προϊόντα που πωλούνται στην παράνομη αγορά ως κάνναβη ενδέχεται να είναι νοθευμένα με νέα συνθετικά κανναβινοειδή υψηλής δραστικότητας, εν αγνοία των ατόμων που τα χρησιμοποιούν. Στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης εντοπίστηκαν 20 νέα συνθετικά κανναβινοειδή και 18 ημι-συνθετικά.
Χρήση κάνναβης δηλώνει το 11,5% των 16χρονων
Στην Ελλάδα, η χρήση της κάνναβης φαίνεται να αυξάνεται. Το γεγονός αυτό καταδεικνύεται μέσα από την έρευνα ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs), όπου το 11,5% των 16χρονων μαθητών δηλώνει ότι έχει κάνει χρήση κάνναβης, ποσοστό σημαντικά αυξημένο σε σχέση με το 2019 (9,4%) και το υψηλότερο της τελευταίας 25ετίας.
Παράλληλα, το 2023 αυξήθηκε περεταίρω και ο αριθμός (όπως και το σχετικό ποσοστό) των ατόμων που αναζήτησε θεραπεία για προβλήματα από τη χρήση κάνναβης.
Photo Shutterstock
Διαβάστε επίσης
Η Ελλάδα στις 10 κορυφαίες χώρες της Ευρώπης για ψηφιακούς νομάδες
Η επίσκεψη σε σπήλαιο εξελίχθηκε σε επιδημία – Δείτε τι έπαθε μία οικογένεια
