Μια ανακάλυψη που αλλάζει τα δεδομένα στην ανοσολογία και υπόσχεται νέες θεραπείες για εκατομμύρια ασθενείς, βραβεύτηκε φέτος με το Νόμπελ Ιατρικής. Οι επιστήμονες Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell και Shimon Sakaguchi, τιμήθηκαν για την αποκάλυψη του μηχανισμού γύρω από την περιφερική ανοσολογική ανοχή, μιας θεμελιώδους λειτουργίας που εμποδίζει το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτίθεται στα ίδια τα κύτταρα του οργανισμού.
Η ανακάλυψη
Το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένας εξαιρετικά περίπλοκος μηχανισμός που προστατεύει τον οργανισμό από μικρόβια και ιούς. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις κάνει λάθος και στρέφεται κατά των ίδιων των ιστών του σώματος, προκαλώντας αυτοάνοσες παθήσεις όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, ο λύκος και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Οι τρεις, πλέον, νομπελίστες ανακάλυψαν ότι πέρα από την «εκπαίδευση» των Τ λεμφοκυττάρων στον θύμο αδένα, υπάρχει ένας δεύτερος μηχανισμός άμυνας, η περιφερική ανοσολογική ανοχή. Σε αυτήν συμμετέχουν ειδικά κύτταρα, τα ρυθμιστικά Τ κύτταρα (Tregs), που λειτουργούν σαν «φύλακες» του ανοσοποιητικού, εμποδίζοντας τις υπερβολικές ή λανθασμένες ανοσολογικές αντιδράσεις.
Η επανάσταση στη θεραπεία καρκίνου και αυτοάνοσων
Η ανακάλυψη του γονιδίου Foxp3, το οποίο ρυθμίζει τη δράση των Tregs, αποτέλεσε κομβικό σημείο στην έρευνα. Όπως απέδειξαν οι Brunkow και Ramsdell, όταν το γονίδιο αυτό δυσλειτουργεί, τα Tregs χάνουν τη ρυθμιστική τους ικανότητα, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται επικίνδυνα αυτοάνοσα σύνδρομα. Όπως δήλωσε στο Reuters, ο καθηγητής Dr. James Allison, νομπελίστας Ιατρικής και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας: «Η κατανόηση της περιφερικής ανοσολογικής ανοχής αλλάζει τον τρόπο που βλέπουμε το ανοσοποιητικό σύστημα. Δεν πρόκειται μόνο για την άμυνα απέναντι στις ασθένειες, αλλά και για την ικανότητά του να γνωρίζει πότε να σταματά».
Η ανακάλυψη ανοίγει νέους δρόμους για προσωποποιημένες θεραπείες που θα στοχεύουν στην ενίσχυση ή ρύθμιση των Tregs, επιτρέποντας την καλύτερη αντιμετώπιση αυτοάνοσων νοσημάτων, τη μείωση απορρίψεων μεταμοσχεύσεων και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των αντικαρκινικών ανοσοθεραπειών.
Σημειώνεται πως, σήμερα, περισσότερες από 200 κλινικές δοκιμές παγκοσμίως εξετάζουν θεραπείες που βασίζονται σε αυτή τη γνώση, ενώ μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες αναπτύσσουν νέα φάρμακα που στοχεύουν στο Foxp3 και τα Tregs.
Η σημασία για την παγκόσμια υγεία
Η Σουηδική Ακαδημία Επιστημών υπογράμμισε ότι η ανακάλυψη αυτή «αποκαλύπτει τη λεπτή ισορροπία του ανοσοποιητικού συστήματος ανάμεσα στην προστασία και στην αυτοκαταστροφή».
Η περιφερική ανοσολογική ανοχή αποτελεί πλέον τη βάση για την ιατρική του μέλλοντος, όπου η θεραπεία δεν θα βασίζεται μόνο στην καταστολή του ανοσοποιητικού, αλλά στην έξυπνη ρύθμισή του, ώστε να προστατεύει χωρίς να βλάπτει.
photo shutterstock
Διαβάστε επίσης
Σε τρεις επιστήμονες για ανακάλυψη που προστατεύει το ανοσοποιητικό το Νόμπελ Ιατρικής 2025
Προσχέδιο προϋπολογισμού: Αύξηση στη φαρμακευτική δαπάνη το 2025
