Νέα θεραπευτική ελπίδα για την Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση, δίνουν τα δεδομένα από τη μελέτη Φάσης 3 ZENITH παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια του ετήσιου συνεδρίου του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας (ACC.25) και δημοσιεύθηκαν ταυτόχρονα στο κορυφαίο ιατρικό περιοδικό “The New England Journal of Medicine (NEJM)”.
Η μελέτη ZENITH έδειξε στατιστικά σημαντικές βελτιώσεις σε κρίσιμους κλινικούς δείκτες
της Πνευμονικής Αρτηριακής Υπέρτασης (ΠΑΥ) χάρη στην αγωγή με sotatercept,
προσφέροντας ελπίδες για μια νέα προσέγγιση στη θεραπεία αυτής της σπάνιας,
χρόνιας και προοδευτικής νόσου.
Ειδικότερα, το sotatercept, η πρώτη και μόνη θεραπεία με αναστολέα σηματοδότησης
ακτιβίνης που έχει εγκριθεί από τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές σε ΗΠΑ και Ευρώπη
(FDA και EMA), σύμφωνα με τη μελέτη ZENITH μείωσε τον κίνδυνο θανάτου από κάθε
αιτία, μεταμόσχευσης πνεύμονα και νοσηλείας λόγω ΠΑΥ κατά 76% σε σύγκριση με το
εικονικό φάρμακο.
Πολυκεντρική μελέτη Φάσης 3
Η ZENITH (NCT04896008) είναι μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με
εικονικό φάρμακο, διεθνής πολυκεντρική μελέτη Φάσης 3 που αξιολόγησε την
αποτελεσματικότητα και ασφάλεια του sotatercept όταν προστέθηκε στη μέγιστη ανεκτή
θεραπεία για την ΠΑΥ, σε 172 ασθενείς με λειτουργική τάξη III ή IV κατά ΠΟΥ, υψηλού
κινδύνου, ηλικίας 18 έως 75 ετών.
Οι συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν σε αναλογία 1:1 για να λάβουν είτε sotatercept
(αρχική δόση 0,3 mg/kg με σταδιακή αύξηση στα 0,7 mg/kg) υποδόρια κάθε τρεις
εβδομάδες, είτε εικονικό φάρμακο. Συνολικά, 124 από τους ασθενείς που
τυχαιοποιήθηκαν (72,1%) λάμβαναν τριπλή θεραπεία και 48 ασθενείς (27,9%) λάμβαναν
διπλή θεραπεία. Επιπλέον, το 25,6% των ασθενών στην ομάδα του sotatercept και το
30,2% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου είχαν ΠΑΥ σχετιζόμενη με νόσο του
συνδετικού ιστού.
Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν ο χρόνος έως το πρώτο συμβάν σοβαρής
νοσηρότητας ή θνησιμότητας (συμπεριλαμβανομένου του θανάτου από κάθε αιτία,
μεταμόσχευσης πνεύμονα ή νοσηλείας λόγω ΠΑΥ διάρκειας ≥24 ωρών). Τα βασικά
δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία περιλάμβαναν μεταξύ άλλων τη συνολική επιβίωση και
αλλαγές στον Δείκτη Καρδιακής Ανεπάρκειας REVEAL Lite 2, την απόσταση στη
Δοκιμασία Βάδισης 6 Λεπτών (6MWD) και τη λειτουργική τάξη κατά ΠΟΥ.
Σε διάμεση παρακολούθηση 10,6 μηνών, το sotatercept μείωσε τον σχετικό κίνδυνο
σοβαρών συμβαμάτων νοσηρότητας και θνησιμότητας (συνδυασμός θανάτου από κάθε
αιτία, μεταμόσχευσης πνεύμονα και νοσηλείας διάρκειας ≥24 ωρών λόγω επιδείνωσης
της ΠΑΥ) κατά 76% σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. Στους ασθενείς που έλαβαν
sotatercept, το 17,4% παρουσίασε ένα ή περισσότερα από τα προαναφερθέντα συμβάματα, έναντι 54,7% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου.
Προφίλ ασφάλειας
Το προφίλ ασφάλειας του sotatercept στη μελέτη ZENITH ήταν γενικά συνεπές με προηγούμενες μελέτες. «Η μελέτη ZENITH είναι η πρώτη κλινική δοκιμή για την ΠΑΥ με πρωτεύον καταληκτικό σημείο που αποτελείται εξ ολοκλήρου από μείζονα αποτελέσματα – θάνατο από κάθε αιτία, μεταμόσχευση πνεύμονα και νοσηλεία λόγω ΠΑΥ», δήλωσε ο καθηγητής Marc Humbert από το Νοσοκομείο Bicêtre (AP-HP) του Πανεπιστήμιο Paris-Saclay, συμπληρώνοντας ότι «το sotatercept είχε σημαντική και κλινικά ουσιώδη επίδραση στον συνδυασμό αυτών των αποτελεσμάτων και, μαζί με το διαρκώς αυξανόμενο όγκο
στοιχείων από το κλινικό πρόγραμμα, τα δεδομένα υποστηρίζουν την πιθανή αλλαγή
στην καθημερινή κλινική πρακτική για ένα ευρύ φάσμα ασθενών με ΠΑΥ».
Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Νοέμβριο του 2024, βάσει σύστασης ανεξάρτητης επιτροπής
παρακολούθησης δεδομένων, η μελέτη ZENITH διακόπηκε πρόωρα λόγω της
συντριπτικής αποτελεσματικότητας του sotatercept, και όλοι οι συμμετέχοντες στη μελέτη
έλαβαν τη δυνατότητα να συνεχίσουν τη θεραπεία τους με sotatercept μέσω της ανοικτής
μακροχρόνιας μελέτης SOTERIA.
Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση
Η Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση,είναι μια σπάνια, μακροχρόνια, εξουθενωτική και απειλητική για τη ζωή κατάσταση κατά την οποία οι ασθενείς έχουν ασυνήθιστα υψηλή αρτηριακή πίεση στις αρτηρίες στους πνεύμονες. Πολλοί ασθενείς αντιμετωπίζουν δυσκολία στην αναπνοή που περιορίζει τη σωματική τους δραστηριότητα. Παρά τις εγκεκριμένες θεραπείες, η μακροπρόθεσμη πρόγνωση παραμένει κακή: υπολογίζεται ότι περίπου το 50% των ασθενών θα πεθάνει εντός πέντε έως επτά ετών μετά τη διάγνωση. Σήμερα υπολογίζεται ότι περίπου 40.000 άτομα στις ΗΠΑ και 30.000 στην Ευρωπαϊκή Ένωση πάσχουν από Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση.
Το sotatercept είναι η πρώτη θεραπεία με αναστολέα σηματοδότησης ακτιβίνης που
εγκρίθηκε για τη θεραπεία της ΠΑΥ, παγκοσμίως. Στο σώμα, οι πρωτεΐνες που
ονομάζονται ακτιβίνες συνδέονται με έναν υποδοχέα που ονομάζεται ActRIIA για να
διεγείρουν την ανάπτυξη των κυττάρων που αποτελούν τα αιμοφόρα αγγεία. Αυτοί οι
υποδοχείς είναι υπερβολικά ενεργοί σε ασθενείς με ΠΑΥ. Το sotatercept είναι αντίγραφο
του ActRIIA και επειδή συνδέεται επίσης με ακτιβίνες, τις εμποδίζει να ενεργοποιήσουν
τον υποδοχέα. Με αυτόν τον τρόπο, το sotatercept ρυθμίζει την ανάπτυξη νέων
αιμοφόρων αγγείων στους πνεύμονες. Αυτό οδηγεί σε μειωμένη στένωση και πάχυνση
των αιμοφόρων αγγείων, βελτιώνοντας έτσι τα συμπτώματα της νόσου.
Το sotatercept χορηγείται (με υποδόρια έγχυση) μία φορά κάθε τρεις εβδομάδες και
μπορεί να χορηγηθεί από τους ίδιους τους ασθενείς ή τους φροντιστές τους με
καθοδήγηση, εκπαίδευση και παρακολούθηση από επαγγελματία υγείας.
Τέλος, υπενθυμίζεται ότι το καινοτόμο σκεύασμα μέσω προγράμματος πρώιμης
πρόσβασης είχε χορηγηθεί σε ασθενείς με Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση, που πληρούν τις προϋποθέσεις στην Ελλάδα, ενώ πλέον έχει ολοκληρωθεί η ένταξή του στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης στο πλαίσιο των τοπικών διαδικασιών έγκρισης και τιμολόγησης του και συνταγογραφείται κανονικά.
Photo Shutterstock
