«Μία 10ετία Φαρμάκου- Ορόσημα, Ευκαιρίες, Προκλήσεις για το Μέλλον», μια ημερίδα αφιερωμένη στο Φάρμακο και την Πολιτική Φαρμάκου στη χώρα μας, τις εξελίξεις της προηγούμενης δεκαετίας καθώς και τους σχεδιασμούς της επόμενης. Ελλιπής χρηματοδότηση, υποχρεωτικές επιστροφές και έλλειψη συναίνεσης των ενδιαφερόμενων μερών στο χώρο του φαρμάκου, αλλά και περισσότερα γενόσημα είναι μερικά από τα βασικά συμπεράσματα της Ημερίδας,η οποία πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στην Αθήνα, την Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου 2023.
Θετικά βήματα στο χώρο του φαρμάκου
Ο Πρόεδρος της ΠΕΦ Θεόδωρος Τρύφων υπερθεμάτισε ότι έχουν γίνει θετικά βήματα στο χώρο του φαρμάκου τα τελευταία χρόνια αλλά το clawback και οι επιστροφές δεν είναι βιώσιμα. Επίσης, πλέον η ανάγκη είναι για περισσότερα γενόσημα. Όπως ανέφερε όσα νέα φάρμακα μπουν στην αγορά είναι σίγουρο ότι θα έχουν πολύ υψηλές τιμές, άρα υπάρχει ανάγκη για ένα πολύ καλά οργανωμένο σύστημα Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας και Διαπραγμάτευσης Τιμών. Ωστόσο, η διαπραγμάτευση ξεκινά από λάθος βάση, δεδομένου ότι ζητά εξαρχής την έκπτωση του clawback, που θεωρεί δεδομένη. Πρόσθεσε επίσης ότι για να υπάρξει χώρος για καινοτομία το 70% του όγκου των φαρμάκων που κυκλοφορούν πρέπει να είναι γενόσημα. Τι μπορεί λοιπόν να γίνει με τα γενόσημα;
Αναφερόμενος στη συνταγογράφηση, ο κ. Τρύφων είπε ότι από το 2014 ο αριθμός των συνταγών έχει αυξηθεί κατά 35% ενώ έχουν συνταγογραφηθεί 250 εκατ. συσκευασίες φαρμάκων. Το ερώτημα όπως σημείωσε είναι ένα, αν θα υπάρξουν νέα φίλτρα και αν θα είναι αποτελεσματικά για τον έλεγχο της συνταγογράφησης από την ΗΔΙΚΑ.
Θάνος Πλεύρης: «Δεν υπάρχει υποχρηματοδότηση στον τομέα του φαρμάκου»
Από την πλευρά του, ο Υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, δήλωσε ότι δεν υπάρχει υποχρηματοδότηση στον τομέα του φαρμάκου στη χώρα μας αλλά μεταφορά της δαπάνης στη φαρμακοβιομηχανία.
Η μείωση του χρόνου της πατέντας θα βοηθήσει να κυκλοφορήσουν γρηγορότερα τα γενόσημα, αλλά θα αυξήσει την τιμή τους, δήλωσε ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης.
Όπως σημείωσε, ωστόσο, παρά τα προβλήματα κανένα φάρμακο δεν έχει φύγει από την ελληνική αγορά τα τελευταία χρόνια.
Αναφερόμενος στις ελλείψεις φαρμάκων ο κ. Πλεύρης υπογράμμισε πως πλέον το πρόβλημα στην Ευρώπη δεν είναι η καινοτομία αλλά η επάρκεια στην παραγωγή φαρμάκων, καθώς στα χρόνια της πανδημίας πολλές ευρωπαϊκές χώρες είχαν σημαντικές ελλείψεις.
Το φαινόμενο στην Ελλάδα δεν πήρε τεράστιες διαστάσεις, όπως στο εξωτερικό όπως πρόσθεσε, καθώς οι άλλες χώρες της ΕΕ δεν είχαν την τύχη να έχουν την εγχώρια παραγωγή που διαθέτει η χώρα μας, χάρη στην ελληνική φαρμακοβιομηχανία και τα γενόσημα.
Σχετικά με την πολιτική που ακολουθείται πλέον στην Ελλάδα, είπε ότι αυτό που έχει καταφέρει το Υπουργείο μέσα από την Επιτροπή Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας και την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης Τιμών, είναι η είσοδος των νέων θεραπειών να μην επηρεάζει την κυκλοφορία των παλαιότερων θεραπειών. Πρόσθεσε δε ότι είναι σημαντικό η Πολιτεία να γνωρίζει με ακρίβεια ποια είναι η πραγματική δαπάνη που χρειάζεται η χώρα.
Αναφερόμενος στη νέα φαρμακευτική πολιτική της ΕΕ σημείωσε ότι υπάρχουν κάποια θέματα που πρέπει να συζητηθούν περαιτέρω όπως πχ. η μείωση του χρόνου της πατέντας για να κυκλοφορήσουν γρηγορότερα τα γενόσημα, γεγονός που ωστόσο, όπως είπε ο κ Πλεύρης, θα αυξήσει την τιμή των φαρμάκων, παρ’ όλα αυτά κατανοεί πόσο απαραίτητα είνα τα γενόσημα για τη χώρα μας.
Τα κυριότερα προβλήματα των τελευταίων 10 ετών
Σε μια αναδρομή των όσων συνέβησαν στα χρόνια της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας στο χώρο του φαρμάκου προέβη στην εισαγωγική ομιλία του ο Αθανάσιος Βοζίκης, Καθηγητής, Διευθυντής του Εργαστηρίου Οικονομικών και Διοίκησης της Υγείας (LabHEM), Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης. Με βάση τα αποτελέσματα ερωτηματολογίου της εταιρίας Reformed, που απευθύνθηκε στους φορείς της φαρμακευτικής αγοράς όσον αφορά τις αντιλήψεις τους για την 10ετία που πέρασε, ο κ. Βοζίκης ανέφερε τα εξής:
Τα τελευταία 10 χρόνια στη χώρα μας υπήρξε έντονη υποχρηματοδότηση στο χώρο του φαρμάκου και ανακατανομή του τρόπου με τον οποίο τα νοικοκυριά δαπάνησαν για τις ανάγκες υγείας. Από το 2012 δεν είχαμε μείωση στην ποσότητα και στην κατανάλωση όσον αφορά το φάρμακο. Υπήρξε επίσης και η θεσμοθέτηση και η εξέλιξη στο clawback. Στα θετικά της 10ετίας περιλαμβάνονται η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η άυλη συνταγογράφηση, η ηλεκτρονική προέγκριση των συνταγών, η δημιουργία και λειτουργία των Επιτροπών Αξιολόγησης τεχνολογιών Υγείας (ΗΤΑ) και Διαπραγμάτευσης τιμών φαρμάκων, αλλά και το γεγονός ότι παρά τα πρόβλημα οι ασθενείς είχαν πρόσβαση στα φάρμακα. Οι κλειστοί προϋπολογισμοί δεν πρέπει να βασίζονται μόνο σε οικονομικά κριτήρια, και πρέπει να γίνονται πριν και όχι μετά την διαπραγμάτευση τιμών. Σημείωσε ακόμα ότι δεν υπήρξαν μεγάλες διαφορές όσον αφορά τη φαρμακευτική πολιτική μεταξύ των διαφόρων κυβερνήσεων την τελευταία 10ετία.
Η επίπτωση της φαρμακευτικής δαπάνης
Στη συνέχεια ο Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας & Κοινωνικής Πολιτικής, του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ Γιάννης Υφαντόπουλος, ανέλυσε την επίπτωση της φαρμακευτικής δαπάνης στους δείκτες υγείας.
Από την πλευρά του ο κ. Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ και Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών ανέπτυξε τις συνεχιζόμενες προκλήσεις στον τομέα του Φαρμάκου. Όπως ανέφερε, αυτές είναι οι εξής:
1. Οι δημογραφικές εξελίξεις που περιλαμβάνουν αύξηση προσδόκιμου επιβίωσης και γήρανση πληθυσμού, που αυξάνουν τη ζήτηση για υπηρεσίες υγείας / φάρμακα.
2. Η αύξηση του αριθμού ασθενών με σοβαρές και χρόνιες παθήσεις λόγω και του σύγχρονου τρόπου ζωής (μειωμένη φυσική άσκηση, κάπνισμα, κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών).
3. Έντονες πληθωριστικές πιέσεις, αύξηση κόστους πρώτων υλών και κόστους δανεισμού των επιχειρήσεων λόγω επιτοκίων.
4. Προβλήματα διαχείρισης πρώτων υλών και δυσκολία μεταφοράς.
5. Ανάγκη για εξορθολογισμό και μείωση δαπανών υγείας και φαρμάκου: νέες θεραπείες με βάση αποτελεσματικότητα κόστους-οφέλους.
6. Εξελίξεις στην ιατρική τεχνολογία και στη βιοτεχνολογία: νέες ακριβότερες θεραπείες που επιβαρύνουν τα συστήματα υγείας.
7. Ενίσχυση πρόληψης και έγκυρη διάγνωση μέσω ΠΦΥ: μείωση ζήτησης υπηρεσιών για δευτεροβάθμια (ή και τριτοβάθμια) περίθαλψη.
8. Ευφυής Υγεία: απομακρυσμένες υπηρεσίες υγείας, Big data, Real world evidence data, εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης, προσωποποιημένη φαρμακευτική και ιατρική περίθαλψη, εξατομικευμένη διαγνωστική.
Ο κ. Βέττας επεσήμανε δύο κομβικά σημεία: Πρώτον, τη σημαντική υποχώρηση στη χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας (%) στην Ελλάδα, σε αντίθεση με την αύξηση που παρατηρείται στην ΕΕ. Δεύτερον, τη μείωση σε ποσοστό 60,8% στη δημόσια εξω-νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη (εξαιρουμένης της συμμετοχής των ασθενών) από το 2009. Σημειώνεται ότι η συμμετοχή ασθενών στην αποζημιούμενη αγορά με στοιχεία 2021 ανέρχεται στα 650 εκατ. ευρώ. Αυτή είναι μια «βόμβα» για το σύστημα υγείας, καθώς συνεπάγεται μια αύξηση συμμετοχής της βιομηχανίας στα 1,3 δισεκ. ευρώ, μια στρέβλωση που δεν καλύπτεται με μέτρα clawback, αλλά έχει να κάνει με την αρχιτεκτονική του συστήματος.
Ανδρέας Ξανθός: “Το παρόν μοντέλο έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο”
Από την πλευρά του ο πρ. Υπουργός Υγείας, Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ανδρέας Ξανθός, δήλωσε ότι μετά την έντονη φάση μας πανδημίας, απαιτείται να ξανασκεφτούμε το μέλλον του συστήματος υγείας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το παρόν μοντέλο έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο, και πρόσθεσε ότι η αύξηση παραγωγής νέων φαρμάκων αυξάνει κάθε χρόνο σε διψήφιο ποσοστό τη φαρμακευτική δαπάνη. Συνεπώς, η Ελλάδα πρέπει να διαμορφώσει συμμαχίες με χώρες του ευρωπαϊκού νότου που έχουν παρόμοια προβλήματα, για να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο που να καλύπτμαςτις ανάγκες των πολιτών. Αναφερόμενος στο clawbak, ο κ. Ξανθός επεσήμανε ότι πρέπει να πάμε σε ένα νέο πλαίσιο, αλλά πρώτα πρέπει να υπάρξει θεσμικός διάλογος, κοινωνικός και πολιτικός και πρόσβαση στα δεδομένα για να τεκμηριωθούν οι όποιες πολιτικές αποφάσεις. Στο σημείο αυτό επεσήμανε ότι δεν υπήρξε πολιτική βούληση για να υπάρξει εθνική πολιτική για το φάρμακο στημαςρα μας. Υπήρχε διακομματική επιτροπή για το φάρμακο στη Βουλή, αλλά εδώ και 3,5 χρόνια αυτή η επιτροπή δεν λειτουργεί. Και τόνισε ότι μόνο με συναίνεση θα μπορούμε να έχουμε μια ισχυρή εγχώρια βιομηχανία και παράλληλα πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακά.
Ζαχαρίας Ραγκούσης: “Έχει παγιωθεί στην Ελλάδα ένα σύστημα 3 πυλώνων στη φαρμακευτική δαπάνη”
Στη συνέχεια ο Αντιπρόεδρος ΣΦΕΕ, Ζαχαρίας Ραγκούσης, τόνισε ότι την τελευταία δεκαετία για να ξεπεραστεί η κρίση, η βιομηχανία έχει συνεισφέρει 11 δισ. ευρώ. Φέτος η συμμετοχή είναι 50-50 μεταξύ Κράτους από τη μια και φαρμακευτικών εταιρειών-ασθενών από την άλλη. Συνεπώς έχει παγιωθεί στην Ελλάδα ένα σύστημα 3 πυλώνων στη φαρμακευτική δαπάνη: Πολιτεία, Ασθενείς και Βιομηχανία Φαρμάκου. «Εάν λοιπόν παγιώνεται ένα τέτοιο σύστημα», τόνισε «τότε θέλουμε η βιομηχανία να έχει καρέκλα στο τραπέζι των αποφάσεων». Θέλουμε να γνωρίζουμε ποια είναι η πρόβλεψη της κατανάλωσης για το 2023 και ποια η πιθανή ανάγκη για τη συμμετοχή μας. Επιπλέον, σημείωσε ότι δεδομένα υπάρχουν παντού, αλλά δεν αξιοποιούνται, ούτε γνωρίζουμε ποια είναι η πραγματική κατανάλωση φαρμάκων.
Ο κ. Ραγκούσης επεσήμανε ότι η βιομηχανία σήμερα ζητά προβλεψιμότητα, γιατί οι συμφωνίες που γίνονται με την κυβέρνηση δεν τηρούνται, καθώς στη διάρκεια του χρόνου τα πράγματα αλλάζουν. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πώς θα διαχειριστούμε τον προϋπολογισμό, ποια είναι η πραγματική κατανάλωση και πού θέλουμε να την φτάσουμε, όμως σε κάθε περίπτωση πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε κρατικό επίπεδο, είναι λογικό να δημιουργούν αντιδράσεις στην αγορά. Τέλος ανέφερε ότι η τιμολόγηση και η διαπραγμάτευση των φαρμάκων δεν θα πρέπει να μπλέκονται.
Διαβάστε επίσης
Συμβουλές για ασφαλή κατανάλωση αλκοόλ. Πώς μπορούμε να προλάβουμε το hangover;
Burpees: Αυτή είναι η τέλεια άσκηση που συνθλίβει τις θερμίδες – Μάθε πώς θα την κάνεις
