Δύο κοινοί ιοί που βρίσκονται αδρανείς στους νευρώνες, ο ιός του απλού έρπητα (HSV) και ο ιός της ανεμευλογιάς που προκαλεί τον έρπητα ζωστήρα (VZV) μπορεί να ευθύνονται για την εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ.
Εργαστηριακά μοντέλα του ανθρώπινου εγκεφάλου δείχνουν ότι η ενεργοποίηση ή η εκ νέου μόλυνση του VZV μπορεί να προκαλέσει νευροφλεγμονή και να αφυπνίσει τον απλό έρπητα, οδηγώντας σε συσσώρευση πρωτεϊνών που συνδέονται με το Αλτσχάιμερ.
Η νόσος του Αλτσχάιμερ μπορεί να ξεκινήσει σχεδόν ανεπαίσθητα, συχνά μεταμφιεσμένη τους πρώτους μήνες ή τα χρόνια, ως λήθη, μία κατάσταση που είναι κοινή σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Τι προκαλεί την ασθένεια παραμένει σε μεγάλο βαθμό ένα μυστήριο.
Ωστόσο, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Tufts και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, χρησιμοποιώντας ένα τρισδιάστατο μοντέλο καλλιέργειας ανθρώπινου ιστού που μιμείται τον εγκέφαλο, έδειξαν ότι ο ιός της ανεμευλογιάς ζωστήρα (VZV), που συνήθως προκαλεί ανεμοβλογιά και έρπητα ζωστήρα, μπορεί να ενεργοποιήσει τον απλό έρπητα (HSV), για να δρομολογήσει τα πρώιμα στάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ.
Ιοί και νόσος Αλτσχάιμερ
Κανονικά ο HSV-1 – μια από τις κύριες παραλλαγές του ιού – βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση εντός των νευρώνων του εγκεφάλου, αλλά όταν ενεργοποιείται οδηγεί σε συσσώρευση πρωτεϊνών ταυ και αμυλοειδούς βήτα και απώλεια νευρωνικής λειτουργίας – χαρακτηριστικά που βρέθηκαν σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ.
«Τα αποτελέσματά μας υποδεικνύουν ένα μονοπάτι για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, που προκαλείται από μια λοίμωξη έρπητα ζωστήρα που δημιουργεί φλεγμονώδεις ερεθισμούς που αφυπνίζουν τον έρπητα στον εγκέφαλο», δήλωσε η Dana Cairns, GBS12, ερευνήτρια στο Τμήμα Βιοϊατρικής Μηχανικής, όωπς αναφέρει το sciencedaily.com. «Ενώ δείξαμε μια σύνδεση μεταξύ της ενεργοποίησης του έρπητα ζωστήρα και του HSV-1, είναι πιθανό ότι άλλα φλεγμονώδη συμβάντα στον εγκέφαλο θα μπορούσαν επίσης να αφυπνίσουν τον HSV-1 και να οδηγήσουν στη νόσο του Αλτσχάιμερ».
Η μελέτη δημοσιεύεται στο Journal of Alzheimer’s Disease.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, εκτιμάται ότι 3,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι κάτω των 50 ετών έχουν μολυνθεί από τον HSV-1 — τον ιό που προκαλεί τον έρπητα του στόματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ασυμπτωματική, λανθάνουσα μέσα στα νευρικά κύτταρα.
Όταν ενεργοποιηθεί, μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στα νεύρα και το δέρμα, προκαλώντας επώδυνες ανοιχτές πληγές και φουσκάλες. Οι περισσότεροι φορείς θα έχουν από πολύ ήπια έως καθόλου συμπτώματα προτού ο ιός γίνει αδρανής.
Ο ιός της ανεμευλογιάς ζωστήρα είναι επίσης εξαιρετικά συχνός, με περίπου 95% των ανθρώπων να έχουν μολυνθεί πριν από την ηλικία των 20 ετών. Πολλές από αυτές τις περιπτώσεις εκφράζονται ως ανεμοβλογιά. Το VZV, που είναι μια μορφή ιού του έρπητα, μπορεί επίσης να παραμείνει στο σώμα, βρίσκοντας το δρόμο του προς τα νευρικά κύτταρα προτού στη συνέχεια γίνει αδρανής.
Αργότερα στη ζωή, μπορεί να επανενεργοποιηθεί για να προκαλέσει έρπητα ζωστήρα, μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από φουσκάλες και οζίδια στο δέρμα που σχηματίζονται σε σχήμα ταινίας και μπορεί να είναι πολύ επώδυνη, να διαρκέσει για εβδομάδες ή και μήνες. Ένας στους τρεις ανθρώπους θα αναπτύξει τελικά μια περίπτωση έρπητα ζωστήρα στη διάρκεια της ζωής του.
Η σύνδεση μεταξύ του HSV-1 και της νόσου του Αλτσχάιμερ εμφανίζεται μόνο όταν ο HSV-1 έχει επανενεργοποιηθεί για να προκαλέσει πληγές, φουσκάλες και άλλες επώδυνες φλεγμονώδεις καταστάσεις.
Ένα εμβόλιο για το VZV – για την πρόληψη της ανεμοβλογιάς και του έρπητα ζωστήρα – έχει επίσης αποδειχθεί ότι μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο άνοιας. Είναι πιθανό ότι το εμβόλιο βοηθά να σταματήσει ο κύκλος της ιικής επανενεργοποίησης, της φλεγμονής και της νευρωνικής βλάβης.
Οι ερευνητές σημείωσαν επίσης τις μακροπρόθεσμες νευρολογικές επιδράσεις που έχουν βιώσει ορισμένοι ασθενείς με COVID από τον ιό SARS-CoV-2, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους, και ότι τόσο ο VZV όσο και ο HSV-1 μπορούν να επανενεργοποιηθούν μετά από λοίμωξη COVID. Η παρακολούθηση πιθανών επακόλουθων γνωστικών επιδράσεων θα ήταν σκόπιμο σε αυτές τις περιπτώσεις, είπαν.
Διαβάστε επίσης
Παυλάκης για παλαιότερους και νέους ιούς: Έχει ανοίξει το κουτί της Πανδώρας
Έκτακτος εμβολιασμός κατά της πολιομυελίτιδας – Ο ιός εξαπλώνεται στο Λονδίνο
