Είναι φυσιολογικό στάδιο της εξέλιξης του παιδιού το άγχος του αποχωρισμού, το οποίο εμφανίζεται στην ηλικία περίπου των 8 μηνών μέχρι περίπου την ηλικία των 3 ετών και δείχνει ότι το παιδί έχει αναπτύξει δυνατό συναισθηματικό δεσμό με τη μητέρα ή το πρόσωπο που το φροντίζει.
Το πολύ μικρό παιδί αρχίζει να καταλαβαίνει ότι οι άνθρωποι -και τα αντικείμενα- γύρω του είναι μόνιμα και μοναδικά. Ωστόσο, δεν έχει αναπτύξει ακόμα την έννοια του χρόνου, έτσι δεν μπορεί να καταλάβει αν και πότε ο γονιός θα εμφανιστεί, π.χ. για να το πάρει από το σχολείο, λέει η Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Νευροψυχολόγος.
Κοινός παρονομαστής είναι το άγχος, αλλά το κάθε παιδί έχει διαφορετικό στυλ δυσκολίας αποχωρισμού. Γνωρίζοντας πώς αντιδρά το δικό σας παιδί στο άγχος, μπορείτε να το βοηθήσετε να έχει ένα ομαλό ξεκίνημα στο σχολείο.
Το παιδί που κλαίει
Το παιδί που κλαίει, αισθάνεται λυπημένο, στεναχωριέται που η μαμά και ο μπαμπάς το αφήνουν σε ένα άγνωστο μέρος…
Η αντίδραση του γονιού:
• Μην αγχώνεστε, μη δείχνετε την ανησυχία σας!
• Μη θυμώνετε!
• Διαβεβαιώστε το παιδί σας ότι θα κάνει διάφορα ωραία πράγματα στο σχολείο και ότι θα πάτε να το πάρετε αργότερα. Για να προσδιορίσετε το πότε, μην του πείτε «στις 3 το μεσημέρι», γιατί το παιδί δεν έχει την έννοια του χρόνου με αυτό τον τρόπο. Μιλήστε του χρονικά σε σχέση με κάτι που ξέρει: «Θα σε πάρω αφού φας μεσημεριανό, πριν πάμε το απόγευμα στη γιαγιά» κλπ.
• Υπενθυμίστε του ότι η δασκάλα είναι εκεί για να το βοηθήσει.
• Κάντε τον αποχωρισμό γρήγορο.
• Μη φύγετε στα κρυφά.
• Να θυμάστε ότι αφού φύγετε το παιδί θα σταματήσει να κλαίει και θα ασχοληθεί με αυτά που είναι γύρω του.
• Για να καταλαγιάσετε την ανησυχία σας, καλέστε το σχολείο για να μάθετε πώς πήγε η προσαρμογή.
Το γενναίο αλλά φοβισμένο παιδί
Το γενναίο αλλά φοβισμένο παιδί λέει μέσα του «Δε θα κλάψω, δε θα κλάψω», αλλά ζορίζεται και έτσι κάνει κάποια σκανταλιά ή πείσματα, ή πέφτει με τα μούτρα σε μια δραστηριότητα και δεν σηκώνει κεφάλι από αυτή, δεν σας δίνει σημασία και δεν λέει «αντίο».
Η αντίδραση του γονιού:
• Μην πανικοβληθείτε αν το παιδί δεν σας αποχαιρετήσει ή αν δείχνει αδιαφορία. Απλώς προσπαθεί να συγκρατηθεί και να μη ξεσπάσει. Αγκαλιάστε το, πείτε του αντίο, αλλά μην επιμείνετε «Δώσε μου ένα φιλάκι», «Κάνε μου μια αγκαλίτσα» κλπ.
• Μην ασκήσετε συναισθηματική πίεση στο παιδί: Μην πείτε στο παιδί ότι στεναχωριέστε που δεν σας χαιρέτησε, ότι σας λείπει, μην κάνετε ότι κλαίτε. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να κάνετε το παιδί σας να νιώσει άσχημα.
• Να είστε προετοιμασμένοι ότι το «γενναίο» παιδί θα ξεσπάσει στο τέλος της ημέρας, όταν το πάρετε από το σχολείο ή αργότερα στο σπίτι και θα βάλει τα κλάματα ή θα κάνει πείσματα. Αυτό συμβαίνει επειδή κρατιόταν όλη μέρα και τώρα που αισθάνεται ασφάλεια με την παρουσία σας ξεσπάει. Βοηθήστε το με ηρεμία, χαλάρωση και συναισθηματική σύνδεση (δηλαδή αγκαλίτσα).
Το παιδί που αργεί να αντιδράσει
Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν τα παιδιά που τις πρώτες μέρες (ή και εβδομάδες) φαίνεται να έχουν καλή προσαρμογή και να μην έχουν καμία δυσκολία να αποχωριστούν τη μαμά. Ξαφνικά, όμως, μετά από μέρες ή 1-2 εβδομάδες, το παιδί εμφανίζει άγχος αποχωρισμού, κλαίει, σας ζητάει…
Η αντίδραση του γονιού:
• Θυμίστε στο παιδί όλα αυτά τα ωραία πράγματα που έκανε στο σχολείο στην αρχή και του άρεσαν.
• Μιλήστε με τη δασκάλα για να το βοηθήσει.
• Δημιουργήστε μια ρουτίνα για να λέτε «αντίο» που δεν θα διαρκεί πολλή ώρα και θα είναι τονωτική για το παιδί.
• Θα πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι το παιδί σας δεν υποκρίνεται όταν ζορίζεται να σας αποχωριστεί. Απλώς, τις πρώτες μέρες είχε τον ενθουσιασμό του νεοφώτιστου και πολλά καινούργια πράγματα να κάνει και δεν είχε συνειδητοποιήσει πόσο του λείπετε και ότι η κατάσταση «σχολείο» είναι καθημερινή.
Ο σιωπηλός παρατηρητής
Είναι το παιδί που στέκεται στην άκρη, παρατηρεί τα άλλα παιδιά και δεν συμμετέχει. Αυτό που σκέφτεται το παιδί είναι «για να δω τι κάνουν οι άλλοι, πώς το κάνουν και μετά θα αρχίσω να παίζω μαζί τους».
Η αντίδραση του γονιού:
• Μην αρχίσετε τις παραινέσεις να μπει το παιδί στην ομάδα από την πρώτη στιγμή. Αφήστε χρόνο προσαρμογής.
• Διαβάστε παρέα βιβλία για το σχολείο.
• Παίξτε «σχολείο» μαζί στο σπίτι.
• Μιλήστε για την εμπειρία του παιδιού στο σχολείο, για την τάξη, τη δασκάλα, τους συμμαθητές (αν δε θέλει να μιλήσει, ζωγραφίστε).
• Να θυμάστε ότι και με την παρατήρηση το παιδί μαθαίνει και προσαρμόζεται με το δικό του ρυθμό.
