Σε εξέλιξη είναι έρευνα για την αντικαρκινική δράση της φαρμακευτικής κάνναβης από το Τμήμα Φαρμακευτικής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).
Τα κανναβινοειδή οξέα που περιέχει το φυτό της κάνναβης, ύστερα από ειδική τροποποίηση στο εργαστήριο, φαίνεται ότι έχουν σημαντική δράση στα καρκινικά κύτταρα που προκαλούν καρκίνο μαστού, ήπατος και μελάνωμα. Εφόσον η αντικαρκινική δράση τους επιβεβαιωθεί, εκτιμάται ότι στο μέλλον θα είναι δυνατή η παρασκευή αντικαρκινικών φαρμάκων.
Τα παραπάνω θα ανακοινώσει, μεταξύ άλλων, ο αναπληρωτής καθηγητής του Τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων, Τμήματος Φαρμακευτικής ΕΚΠΑ Προκόπιος Μαγιάτης, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του με θέμα «Προϊόντα κάνναβης στο χώρο του φαρμακείου: νέες εξελίξεις-νέες προκλήσεις», που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 13 Μαΐου, στις 10:30 το πρωί, στο πλαίσιο του 9ο Πανελλήνιου Συνεδρίου Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής, που διοργανώνει στις 13 και 14 Μαΐου, στο The Met Hotel, ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης.
«Το φυτό της κάνναβης περιέχει τα κανναβινοειδή οξέα. Βασικός σκοπός της έρευνας που γίνεται στο Τμήμα Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ είναι η τροποποίηση των κανναβινοειδών οξέων με σκοπό την παραγωγή πρωτότυπων χημικών ενώσεων. Η κατηγορία των ουσιών αυτών εμφανίζει αυξημένη διεισδυτικότητα στις κυτταρικές μεμβράνες και τους λιπώδεις ιστούς, καθώς και βελτιωμένη σταθερότητα εντός και εκτός του οργανισμού, στοιχεία που οδηγούν σε πιο υποσχόμενες φαρμακολογικές δράσεις», εξηγεί ο κ. Μαγιάτης.
‘Ερευνα για την αντικαρκινική δράση της φαρμακευτικής κάνναβης
Παράλληλα, τονίζει ότι «προχωρώντας στην φαρμακολογική αξιολόγησή τους, με πειράματα που διενεργήθηκαν σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα της Δρ. Χαραλαμπίας Μπολέτη στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, ανακαλύψαμε ότι οι ουσίες αυτές είχαν βελτιωμένη κυτταροτοξική δράση σε διάφορες καρκινικές σειρές κυττάρων (μαστού, μελανώματος, ήπατος κ.α.) με την πιο υποσχόμενη ουσία να είναι ο βουτυλεστέρας του κανναβιγερολικού οξέος (CBG) έναντι των καρκινικών κυττάρων μαστού. Το συγκεκριμένο κανναβινοειδές έχει ελεγχθεί και ως προς την τοξικότητά του και ύστερα από πειράματα σε ποντίκια φάνηκε ότι είναι μη τοξικό και μη ψυχοτρόπο, ακόμα και σε πολύ υψηλές δόσεις. Οι συγκεκριμένες ουσίες είναι κατοχυρωμένες με διεθνές δίπλωμα ευρεσιτεχνίας με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου Αθηνών και της εταιρείας Ekati Alchemy Lab, SL. και αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε διαπραγματεύσεις με μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες για τη συνέχιση της αξιοποίησής τους».
Η ερευνητική ομάδα για την αντικαρκινική δράση της φαρμακευτικής κάνναβης αποτελείται από τους Προκόπη Μαγιάτη, Ευάγγελο Δαδιώτη, Ελένη Μέλλιου, Βαγγέλη Μήτση, Αικατερίνη Παπακωνσταντίνου και Χαραλαμπία Μπολέτη.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον κ. Μαγιάτη, «είναι σε εξέλιξη πάνω από 500 κλινικές μελέτες των συστατικών της κάνναβης και κυρίως των μη ψυχοτρόπων συστατικών της, ενώ υπό μελέτη είναι και νέα συνθετικά συστατικά με βελτιωμένες ιδιότητες».
Φαρμακευτικά σκευάσματα
Όπως αναφέρει ο κ. Μαγιάτης, πρόσβαση σε δύο σκευάσματα που περιέχουν φαρμακευτική κάνναβη έχουν οι Έλληνες ασθενείς. Πρόκειται για το epidyolex το οποίο περιέχει μόνο κανναβιδιόλη και το sativex που περιέχει συνδυασμό τετραϋδροκανναβινόλης και κανναβιδιόλης. Και τα δύο είναι εγκεκριμένα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και τον ΕΟΦ και συνταγογραφούνται. Ωστόσο επειδή δεν κυκλοφορούν στην Ελλάδα, απαιτείται ειδική διαδικασία εισαγωγής.
«Τo epidyolex αποτελεί συμπληρωματική θεραπεία επιληπτικών κρίσεων, ενώ το sativex χορηγείται για την αντιμετώπιση της σπαστικότητας και του νευροπαθητικού πόνου», εξηγεί ο κ. Μαγιάτης.
Νέα προϊόντα μόνο με ιατρική συνταγή
Σύμφωνα με τον κ. Μαγιάτη, με βάση τις τελευταίες νομοθετικές ρυθμίσεις, αναμένεται να διατεθούν στα φαρμακεία τελικά προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης με τετραϋδροκανναβινόλη που θα χορηγούνται μόνο με ιατρική συνταγή. Για τα προϊόντα αυτά θα ισχύουν οι παρακάτω ενδείξεις χρήσης:
• Πρόληψη και αντιμετώπιση σοβαρής ναυτίας ή εμέτου από χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία και συνδυαστική θεραπεία έναντι HIV ή ηπατίτιδας C
• Αντιμετώπιση χρόνιου πόνου που σχετίζεται με καρκίνο ή παθήσεις του κεντρικού ή περιφερικού νευρικού συστήματος
• Αντιμετώπιση σπαστικότητας που σχετίζεται με σκλήρυνση κατά πλάκας ή βλάβες του νωτιαίου μυελού
• Ως ορεξιογόνο στην παρηγορική φροντίδα ασθενών που υποβάλλονται σε θεραπείες για καρκίνο ή AIDS
«Η συνταγογράφηση του τελικού προϊόντος φαρμακευτικής κάνναβης δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποτελεί θεραπεία πρώτης επιλογής. Συνταγογραφείται μόνο σε ασθενή που δεν ανταποκρίνεται σε άλλα θεραπευτικά σχήματα ή όταν αυτά δεν γίνονται καλά ανεκτά ή αντενδείκνυνται για τον συγκεκριμένο ασθενή», επισημαίνει ο κ. Μαγιάτης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχουν ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως χαλάρωση, υποκινητικότητα, υπνηλία, ταχυκαρδία, ξηρoστομία, μείωση ενδοφθάλμιας πίεσης, σύνδρομο στέρησης, ευφορία και παραμέληση σημαντικών δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής.
Ο ρόλος των φαρμακοποιών
Όπως επισημαίνει ο κ. Μαγιάτης, «οι φαρμακοποιοί οφείλουν να ενημερώνουν τους ασθενείς για τις ενδεχόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες, οι οποίες πρέπει να καταγράφονται και να υποβάλλεται κίτρινη κάρτα στον ΕΟΦ. Η έρευνα πραγματοποιείται από εκατοντάδες εργαστήρια σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα να προστίθενται συνεχώς καινούργιες πληροφορίες σχετικά με τις ενδείξεις, τις φαρμακολογικές δράσεις και τις ανεπιθύμητες ενέργειες της κάνναβης. Η επικαιροποιημένη ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας είναι κομβικής σημασίας για την ορθή χρήση της κάνναβης και των κανναβινοειδών και την καλύτερη εκπαίδευση των φαρμακοποιών που ενημερώνουν το κοινό».
