Όλοι ξέρουν ότι το κάπνισμα είναι καταστροφικό για την υγεία, πόσοι, όμως, γνωρίζουν ότι το νούμερο ένα απόβλητο στις παραλίες ανά τον κόσμο είναι τα αποτσίγαρα; Και ότι αυτά τα αποτσίγαρα, όταν έρχονται σε επαφή με το νερό, απελευθερώνουν επιβλαβείς χημικές ενώσεις;
Στο ζήτημα αναφέρθηκε εκτενώς η καθηγήτρια στη Σχολή Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης, Έλια Ψυλλάκη, μιλώντας σε επιστημονική εκδήλωση, που οργάνωσε η Παπαστράτος PMI Science με θέμα: «Μείωση της Βλάβης στη Δημόσια Υγεία – Περιβαλλοντική Ρύπανση και Κάπνισμα».
Μείωση της βλάβης στη Δημόσια Υγεία: Περιβάλλον και Κάπνισμα
Η κα Ψυλλάκη (φωτό) έθεσε το ζήτημα των επιπτώσεων, που έχουν τα αποτσίγαρα και οι ράβδοι καπνού στο υδάτινο περιβάλλον. Υπογράμμισε την ανάγκη για υπεύθυνη διαχείριση των προϊόντων καπνού μετά τη χρήση τους, ώστε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και κατ’ επέκταση στη δημόσια υγεία.
«Έρευνες έδειξαν ότι το 77% των τσιγάρων, που καταναλώνονται κάθε χρόνο, απορρίπτεται αλόγιστα και άτακτα στο περιβάλλον, αποτελώντας το πιο διαδεδομένο απόρριμμα στις αστικές περιοχές. Τα χρησιμοποιημένα προϊόντα καπνού καταλήγουν στη θάλασσα και στις παραλίες, κάνοντας τα αποτσίγαρα τα πιο κοινά απορρίμματα. Η ερευνητική κοινότητα επικεντρώνεται, κυρίως, στην αδυναμία του φίλτρου να βιοαποδομηθεί», όπως εξήγησε.
Πρόσθεσε ότι οι ράβδοι καπνίσματος, οι οποίες δεν έχουν χρησιμοποιηθεί, δεν είναι τοξικές, όμως δεν ισχύει το ίδιο για τα λεγόμενα εκπλύματα από τις θερμαινόμενες ράβδους καπνού, που έχουν χρησιμοποιηθεί. Παρόλα αυτά έχουν σημαντικά μειωμένη τοξικότητα σε σχέση με τα συμβατικά τσιγάρα.
«Η έρευνα, επίσης, έδειξε ότι τα ανόργανα συστατικά δεν είναι υπεύθυνα για την τοξικότητα των εκπλυμάτων, καταδεικνύοντας, στην περίπτωση των συμβατικών τσιγάρων, τις οργανικές ενώσεις ως υπεύθυνες για τις επιπτώσεις στα υδάτινα οικοσυστήματα», υπογράμμισε η κα Ψυλλάκη.
Τα αιωρούμενα σωματίδια
Τον ρόλο, που διαδραματίζουν τα αιωρούμενα σωματίδια στην επιδείνωση της υγείας, ανέλυσε ο καθηγητής στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών και συνεργαζόμενος ερευνητής στο Ινστιτούτο Επιστημών Χημικής Μηχανικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), Σπύρος Πανδής (φωτό).
Όπως εξήγησε, σε μια εισπνοή μπαίνουν στον ανθρώπινο οργανισμό περίπου ένα εκατομμύριο σωματίδια. Τα μισά βγαίνουν με την εκπνοή και τα άλλα μισά παραμένουν στους πνεύμονες.
«Τα ατμοσφαιρικά αιωρούμενα μικροσωματίδια θεωρούνται υπεύθυνα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, για 3 έως 10 εκατομμύρια θανάτους στον πλανήτη μας κάθε χρόνο. Στη χώρα μας, ενώ παρατηρήθηκε βελτίωση τις τελευταίες δεκαετίες, κυρίως λόγω των τεχνολογικά προηγμένων αυτοκίνητων και φορτηγών, και των μέτρων που έχουν λάβει οι βιομηχανίες για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων, τα επίπεδα είναι ακόμη υψηλά και προκαλούν 5 έως 15 χιλιάδες πρόωρους θανάτους ετησίως», ανέφερε ο κ. Πανδής.
Χαριτολογώντας είπε ότι στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας ο ίδιος και οι συνεργάτες του παίζουν τον ρόλο του ντετέκτιβ, κάνοντας έρευνες σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και του εξωτερικού. Επιπλέον αξιοποιούν τον μοναδικό ατμοσφαιρικό προσομοιωτή στην ανατολική Ευρώπη, μελετώντας τη χημεία των ρύπων και πώς αυτοί αλλάζουν.
Επεσήμανε ότι τα σωματίδια από την καύση των ξύλων είναι τα χειρότερα και ότι οι εκπομπές αερίων από το κάψιμο των κλαδιών ελιάς είναι τρεις φορές χειρότερες από εκείνες όλων των αυτοκινήτων της Ελλάδας.
«Αναδυόμενο πρόβλημα είναι η καύση των ξύλων σε τζάκια και ξυλόσομπες, η ανεξέλεγκτη καύση αγροτικών αποβλήτων και οι δασικές πυρκαγιές. Υπολογίζεται ότι η χρήση ενός τζακιού για 4 μόνο ώρες ημερησίως παράγει την ίδια ποσότητα σωματιδίων με 10 χιλιάδες μοντέρνα αυτοκίνητα», όπως είπε.
Τι εισπνέουμε από τις δασικές πυρκαγιές
Ο καθηγητής στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών έκανε αναφορά και στις δασικές πυρκαγιές.
«Οι δασικές πυρκαγιές είναι ένα σύνθετο πρόβλημα, που αναμένεται να χειροτερέψει λόγω της κλιματικής κρίσης, ενώ τα σωματίδια, που εκπέμπονται, μπορούν να ταξιδέψουν χιλιάδες χιλιόμετρα, επηρεάζοντας ακόμη και την υγεία ανθρώπων που μένουν πολύ μακριά από την εστία της φωτιάς.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα σωματίδια που το 2022, μετά τις μεγάλες καλοκαιρινές φωτιές στην Πορτογαλία, ταξίδεψαν για πάνω από μια εβδομάδα – μάλιστα έγιναν πιο τοξικά λόγω χημικών αντιδράσεων στην ατμόσφαιρα – και κάλυψαν την ατμόσφαιρα ακόμη και πάνω από την Ελλάδα».
Μείωση της βλάβης και οφέλη για την υγεία
Ο Brian Erkkila, Director of Regulatory Science στη Philip Morris International (φωτό), όντας 25 χρόνια ερευνητής στο πεδίο της νικοτίνης και του καπνίσματος, εξήγησε πώς η μείωση της βλάβης από το κάπνισμα μπορεί να ωφελήσει τη δημόσια υγεία.
Αναφέρθηκε στην επιστημονική έρευνα της Philip Morris, η οποία αντλεί έμπνευση από τις αναγνωρισμένες πρακτικές της φαρμακοβιομηχανίας και βασίζεται στους κανόνες των ρυθμιστικών αρχών των μεγαλύτερων χωρών του κόσμου.
Ο αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), που προωθεί τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα, απαιτεί εκτεταμένα επιστημονικά στοιχεία, που να αποδεικνύουν ότι τα εναλλακτικά προϊόντα αποτελούν μια λιγότερο επιβλαβή λύση από το τσιγάρο, προκειμένου τα τελευταία να θεωρηθούν «Κατάλληλα για την Προστασία της Δημόσιας Υγείας» και να επιτραπεί η κυκλοφορία τους στην αγορά.
«Είναι τεκμηριωμένο πως η νικοτίνη, παρότι εθιστική και όχι ακίνδυνη, δεν αποτελεί την κύρια αιτία των ασθενειών, που σχετίζονται με το κάπνισμα, αλλά τα υψηλά επίπεδα τοξικών συστατικών που παράγονται κατά την καύση του τσιγάρου.
Τα προϊόντα χωρίς καύση, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, το snus και τα σακουλάκια νικοτίνης, που δεν καίνε τον καπνό, είναι μια καλύτερη εναλλακτική λύση από τo τσιγάρο για τους ενήλικους καπνιστές. Η σωστή ενημέρωση και η εκπαίδευση πάνω σε αυτά τα ζητήματα είναι απαραίτητη, ώστε η μείωση της βλάβης από το κάπνισμα να παίξει ρόλο στη μείωση των ασθενειών, που σχετίζονται με αυτή τη συνήθεια», επεσήμανε ο κ. Erkkila.
Παπαστράτος: Μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος
Η ενημερωτική εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την ομιλία του Γιώργου Κωσταρέλη, Manager Sustainability της Παπαστράτος (φωτό), ο οποίος σημείωσε πως η εταιρεία αποτελεί παράδειγμα για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της βιομηχανίας και την προστασία της επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων της.
«Η Παπαστράτος φιλοδοξεί να γίνει μία εταιρεία με μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα (Net Zero). Ήδη εφαρμόζει προγράμματα μείωσης του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), καθώς και απωλειών ενέργειας και νερού, αντισταθμίζοντας τον υπολειπόμενο αντίκτυπο με άλλες δράσεις. Η εταιρεία, παραμένοντας πιστή στη δέσμευσή της για τη μείωση της βλάβης, συμβάλλει ουσιαστικά στη δημόσια υγεία και στην προστασία του περιβάλλοντος, συνεχίζοντας να ηγείται στον τομέα της βιωσιμότητας και της υπεύθυνης διαχείρισης των προϊόντων καπνού».
Επιπλέον ο κ. Κωσταρέλης αναφέρθηκε στην επένδυση στο εργοστάσιο της εταιρείας στον Ασπρόπυργο και στους προληπτικούς ελέγχους υγείας στους εργαζόμενους.
«Κάνουμε λεπτομερή εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου. Στόχος μας είναι να έχουμε μηδέν ατυχήματα», κατέληξε.
Την επιστημονική εκδήλωση συντόνισε ο Γιώργος Πανοτόπουλος, MD, PhD, Παθολόγος – Διατροφολόγος, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Παχυσαρκίας, του Μεταβολισμού και των Διαταραχών Διατροφής.
Διαβάστε επίσης
Μπανάνα με γάλα: Ο σούπερ συνδυασμός που μπορεί όμως να έχει παρενέργειες
Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης του Καρκίνου τραχήλου της μήτρας – Τι είναι ο στόχος 90-70-90
