Προβλήματα στην πρόσβαση, στην εργασία και στην καθημερινή διαβίωση αντιμετωπίζουν τα τα άτομα με αναπηρία στη χώρα μας. Η ΕΣΑμεΑ (Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία) παρουσίασε τα αποτελέσματα του 1ου Τακτικού Βαρόμετρου Δικαιωμάτων του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας, που έγινε πανελλαδικά από τις 7/10/2025 έως τις 3/11/2025 σε 2.716 άτομα με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις.
Τα ευρήματα ανέδειξαν ότι οι άνθρωποι αυτοί παλεύουν καθημερινά για όσα οι υγιείς άνθρωποι θεωρούν αυτονόητα. Παρόλα αυτά απεχθάνονται τη λύπηση και στέκονται περήφανα, διεκδικώντας τα δικαιώματά τους.
Όσοι τα γνωρίζουν, βέβαια. Γιατί η έρευνα έδειξε ότι 4 στα10 άτομα με αναπηρία, χρόνια ή/και σπάνια πάθηση είναι λίγο ή καθόλου ενημερωμένα σχετικά με τα δικαιώματά τους λόγω της αναπηρίας/πάθησης.
ΕΣΑμεΑ: Τα προβλήματα στην πρόσβαση
Η δυσκολία στην πρόσβαση παραμένει. Και όχι μόνο στους δρόμους και στα πεζοδρόμια, αλλά – πολύ περισσότερο – σε χώρους Τέχνης και αναψυχής. Επιπλέον σε υπηρεσίες υγείας ή σε δημόσιες υπηρεσίες και σε κοινόχρηστους χώρους.
Οι 6 στους 10 αντιμετωπίζουν «Πάντα/συχνά» ή «Μερικές φορές», εμπόδια πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες, στις δομές υγείας, καθώς και στους δημόσιους, κοινόχρηστους χώρους.
Στην εργασία η πρόσβαση φθάνει μόλις το 56%, στη, δε, εκπαίδευση το 66%. Επιπλέον το 72% των ατόμων με αναπηρία, που χρειάζεται υποστηρικτική τεχνολογία, για να μπορεί να πλοηγηθεί στο Διαδίκτυο, δεν την διαθέτει.
Ένα στα δύο ανάπηρα άτομα δεν εργάζεται
Το 82% των νέων ηλικίας από 15 έως 24 ετών και το 49,2% των ατόμων ηλικίας από 25 έως 34 ετών δεν έχουν εργαστεί ποτέ.
Στις ηλικίες 35 έως 54 ετών, μόνο το 44,3% εργάζεται κατά το διάστημα αναφοράς και μόλις το 33% όσων αναφέρουν σοβαρή αναπηρία, είναι ενταγμένο στην εργασία.
Άρα πώς ζουν αυτοί οι άνθρωποι;
Το1/4 των ατόμων με αναπηρία/χρόνιες παθήσεις διαβιεί σε νοικοκυριά με συνολικό μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα – εκτός των προνοιακών ενισχύσεων και επιδομάτων – που κυμαίνεται σε επίπεδα έως 600 ευρώ.
Το 75% των ατόμων με αναπηρία (με μέτριους ή σοβαρούς περιορισμούς δραστηριότητας) εκτιμάται ότι διαθέτει μηνιαίο διαθέσιμο ατομικό εισόδημα από 0 έως 675 ευρώ τον μήνα, ενώ τα ¾ των ατόμων με σοβαρούς περιορισμούς/σοβαρή αναπηρία εκτιμήθηκε ότι τοποθετούνται σε ατομικά εισοδήματα από 0 έως 600 ευρώ μηνιαίως.
Το 50% των ατόμων με αναπηρία (με μέτριους ή σοβαρούς περιορισμούς δραστηριότητας) διαθέτει μηνιαίο ατομικό εισόδημα έως 385 ευρώ.
Το ένα (1) στα δύο (2) άτομα με αναπηρία ή/και χρόνια πάθηση (48,6%), αντιμετωπίζει μεγάλη ή/και ακραία (πλήρη αδυναμία) δυσκολία κάλυψης των βασικών εξόδων στέγασης. Από αυτό “ξεφεύγει” μόλις το 13,4%.
Η συντριπτική πλειονότητα των ατόμων με αναπηρία δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να αντεπεξέλθει σε εξειδικευμένες ανάγκες, που σχετίζονται με την αναπηρία, χρόνια ή/και σπάνια πάθηση, όπως εξειδικευμένες υπηρεσίες φροντίδας, αποκατάστασης ή εκπαίδευσης, αγορά φαρμάκων και αγορά τεχνικών βοηθημάτων.
Οι 4 στους 10 επωμίζονται πρόσθετο κόστος διαβίωσης ανώτερο των 300 ευρώ ανά μήνα, προκειμένου να καλύψουν τις εξειδικευμένες ανάγκες της υγείας τους. Το 1/5 των ατόμων με αναπηρία/χρόνιες παθήσεις αντιμετωπίζει δαπάνες, που υπερβαίνουν τα 500 ευρώ τον μήνα.
Εξαρτημένη διαβίωση
Τα 4 στα 10 άτομα με αναπηρία (40,4%) αντιμετωπίζουν «μεγάλη δυσκολία» ή «δεν μπορούν καθόλου» να ολοκληρώσουν καθημερινές ή συνήθεις δραστηριότητες χωρίς να λάβουν υποστήριξη ή βοήθεια από άλλο άτομο.
Οι 8 στους 10 βασίζονται στην βοήθεια του οικογενειακού ή του φιλικού/κοινωνικού περιβάλλοντος, προκειμένου να καλύψουν τις καθημερινές τους ανάγκες
Μόνο το 3,3% του δείγματος, δηλαδή 90 άτομα, βρέθηκε ότι κάνουν χρήση της υπηρεσίας του «Προσωπικού Βοηθού για άτομα με αναπηρία».
Άδικη μεταχείριση
Στο ερώτημα «Σε γενικές γραμμές, πώς πιστεύετε ότι αντιμετωπίζονται τα άτομα με αναπηρία από την ελληνική κοινωνία;», μόνο το 8% θεωρεί ότι η αναπηρία αντιμετωπίζεται ισότιμα στην ελληνική κοινωνία.
Η επικρατέστερη απάντηση είναι πως η αναπηρία αντιμετωπίζεται με «στερεότυπα και προκατάληψη» (56,1%), ακολουθεί η απάντηση «με οίκτο, λύπηση» (34%) και έπεται η «αμηχανία» (33,2%).
Ένας στους δύο έχει αισθανθεί «πολλές» και «αρκετές φορές» άδικη μεταχείριση/διάκριση σε κάποιο τομέα της ζωής του, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 6 μηνών.
Τομέας ασφάλισης
Οι 7 στους 10 θεωρούν ότι δεν απολαμβάνουν την αποτελεσματική προστασία των νόμων και της δικαιοσύνης, σε περιπτώσεις που έρχονται αντιμέτωποι με παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους.
Οι 4 στους 10 αναφέρουν ότι κατά τα τελευταία τρία (3) χρόνια έχουν βιώσει κάποιας μορφής βία ή παρενόχληση (σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική ή άλλης μορφής). Ποσοστό 4% του δείγματος κάνει αναφορά σε βιώματα σωματικής ή σεξουαλικής βίας, ενώ ποσοστό της τάξεως του 25% αναφέρει ότι έχει αντιμετωπίσει ψυχολογική/συναισθηματική βία.
Το 1/4 των ατόμων με αναπηρία, που έχει δεχτεί σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική ή άλλη μορφής βία/παρενόχληση, δεν το έχει αναφέρει σε κανέναν, ούτε έχει καταγγείλει το περιστατικό στους αρμόδιους φορείς.
Το 11,4% του δείγματος απάντησε ότι κατά τα τελευταία δύο χρόνια αντιμετώπισε κάποια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπως πλημμύρα, σεισμό, ή πυρκαγιά. Τα 3/4 αυτών των ατόμων ανέφεραν ότι δεν έλαβαν έγκαιρα βοήθεια και υποστήριξη.
Αποκλεισμοί και διακρίσεις
Ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ, Ιωάννης Βαρδακαστάνης, ανέφερε:
«Τα αποτελέσματα του Βαρόμετρου αποπνέουν ένα αίτημα, μία ανάγκη αυτοδιάθεσης, χειραφέτησης, να ξεφύγουμε από αποκλεισμούς και διακρίσεις.
Βγαίνει ένα μήνυμα εγρήγορσης και πιο μεγάλης ριζοσπαστικοποίησης, όχι μόνο του αναπηρικού κινήματος αλλά συνολικά της ελληνικής κοινωνίας, που σκληρά προσπαθούν να την πάνε όλο και πιο συντηρητικά και φοβικά.
Αυτά ας τα δουν όσοι ετοιμάζουν γιορτές για την 3η Δεκεμβρίου. Για εμάς δεν είναι μέρα ούτε για γιορτές, ούτε για κλάματα. Η αναπηρία είναι μέρος της ανθρώπινης ποικιλομορφίας, όπως ορίζεται ρητά στο άρθρο 1 της Διεθνούς Σύμβασης των ΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.
Συνεπώς μιλάμε για αγώνες, για διεκδικήσεις και, όπως λέω συχνά, εάν δεν είσαι στο τραπέζι που λαμβάνονται οι αποφάσεις, είσαι στο μενού του τραπεζιού. Για αυτό και “Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς” και “Τίποτα χωρίς εμάς”, και στην έρευνα».
Δείτε επίσης
Η πρώτη πλατφόρμα για την περιεγχειρητική φροντίδα – Πώς θα λειτουργεί
3ο Διεθνές Συνέδριο Δερματολογίας & Αφροδισιολογίας: Στην αιχμή των εξελίξεων
