Το άγχος έχει πλέον εξελιχθεί σε ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα, όπως προειδοποιεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Υπολογίζεται ότι το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει με καθημερινή πίεση που επηρεάζει τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής, με την τάση να αυξάνεται σταθερά. Οι αλλαγές στη νοοτροπία και στις συνήθειες αποτελούν βασικούς μηχανισμούς πρόληψης και ανακούφισης, ενώ για όσους χρειάζονται επιπλέον στήριξη υπάρχουν θεραπείες χωρίς φάρμακα που προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια. Παρ’ όλα αυτά, μόλις το ένα τέταρτο όσων τις χρειάζονται καταφεύγει σε αυτές, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση αρνητικών συνεπειών για τον οργανισμό.
Η εικόνα είναι πιο έντονη στις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης, ενώ στην Ελλάδα περίπου το 7,3% των πολιτών αναφέρει καθημερινό άγχος. Η οικονομική αβεβαιότητα εμφανίζεται ως ο σημαντικότερος παράγοντας πίεσης, καθώς τα ελληνικά νοικοκυριά καταγράφουν τα υψηλότερα επίπεδα οικονομικού στρες μεταξύ 35 χωρών του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με την πλατφόρμα Compare the Price. Εργασιακοί και υγειονομικοί φόβοι συμπληρώνουν το τοπίο μιας κοινωνίας που προσπαθεί να σταθεί απέναντι στις διαρκείς προκλήσεις.
Πότε το στρες μετατρέπεται σε άγχος
Η ψυχολόγος Ιωάννα Τζόβολου, εξηγεί ότι το στρες είναι μια φυσιολογική αντίδραση προστασίας. Ο οργανισμός ενεργοποιεί μηχανισμούς άμυνας, αυξάνοντας παλμούς, πίεση και αναπνοή, ώστε να ανταποκριθεί σε μια πραγματική ή υποθετική απειλή. Όταν όμως οι κρίσεις επαναλαμβάνονται χωρίς ξεκάθαρο ερέθισμα ή οι απαιτήσεις της καθημερινότητας είναι συνεχείς, η πίεση μετατρέπεται σε άγχος. Οι ανησυχίες γίνονται επίμονες, συχνά αβάσιμες, και επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του ατόμου, οδηγώντας ακόμα και σε ψυχοπαθολογικές εκδηλώσεις.
Οι επιπτώσεις στην υγεία
Η αδυναμία διαχείρισης των έντονων εμπειριών μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια φλεγμονή, μειωμένη άμυνα του οργανισμού και αυξημένο κίνδυνο σοβαρών νοσημάτων, όπως άνοια, καρδιολογικά συμβάματα και εγκεφαλικά επεισόδια. Παράλληλα, πιο ήπιες αλλά ενοχλητικές καταστάσεις, όπως πεπτικά προβλήματα και καθημερινοί πονοκέφαλοι, κάνουν την εμφάνισή τους, επιβαρύνοντας επιπλέον την ποιότητα ζωής.
Συνήθειες που μειώνουν το άγχος
Η ψυχολόγος επισημαίνει ότι η πρώτη ουσιαστική κίνηση είναι η αναγνώριση του προβλήματος. Η κατανόηση της πηγής, η διαμόρφωση λύσεων και η αξιολόγηση των επιλογών αποτελούν το θεμέλιο μιας πιο σταθερής διαχείρισης. Η αυτοπεποίθηση και η εμπιστοσύνη στις προσωπικές δυνατότητες ενισχύουν την ικανότητα αντιμετώπισης, ενώ η θετική σκέψη μειώνει την ψυχική φόρτιση.
Η σωστή οργάνωση χρόνου βοηθά στην αποφόρτιση, με ρεαλιστικούς στόχους, ιεράρχηση και σταθερές υπενθυμίσεις. Η προετοιμασία σε απαιτητικές καταστάσεις δημιουργεί ένα αίσθημα ελέγχου, ενώ η φροντίδα της υγείας, μέσα από καλή διατροφή, αποφυγή αλκοόλ, τακτική άσκηση και ποιοτικό ύπνο, αποτελεί βασικό στήριγμα του οργανισμού.
Ο ρόλος των κοινωνικών δεσμών και της χαλάρωσης
Οι σχέσεις με φίλους και οικογένεια λειτουργούν ως σταθερό σύστημα στήριξης σε στιγμές πίεσης. Παράλληλα, μικρές στιγμές χαράς, επαφής με τη φύση, γέλιου ή δημιουργικότητας μπορούν να μειώσουν την έκκριση ορμονών του στρες. Τεχνικές όπως ο διαλογισμός, η ενσυνειδητότητα, η γιόγκα και η μυϊκή χαλάρωση ενισχύουν την ψυχική ανθεκτικότητα και προετοιμάζουν τον οργανισμό για μελλοντικές δυσκολίες.
Πότε χρειάζεται ειδική θεραπεία
Η κ. Τζόβολου υπογραμμίζει ότι το άγχος μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς φάρμακα, όταν υπάρχει ο κατάλληλος συνδυασμός αλλαγών και υποστήριξης. Όταν όμως οι εκδηλώσεις είναι συχνές, επίμονες ή εμποδίζουν την καθημερινή λειτουργικότητα, απαιτείται επαγγελματική βοήθεια. Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία θεωρείται η πιο στοχευμένη προσέγγιση, καθώς βοηθά τον άνθρωπο να εντοπίσει τους αρνητικούς κύκλους σκέψης και να τους αντικαταστήσει με νέους, πιο λειτουργικούς μηχανισμούς. Ο ασθενής μαθαίνει να αναγνωρίζει τα σημάδια, να κατανοεί τις συνδέσεις ανάμεσα σε σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές και να ανταποκρίνεται πιο ώριμα στις στρεσογόνες καταστάσεις.
Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η συναισθηματική αντοχή και χτίζεται μια πιο σταθερή βάση για τη μελλοντική διαχείριση των προκλήσεων, σε μια εποχή όπου το άγχος αποτελεί καθημερινό συνοδοιπόρο για εκατομμύρια ανθρώπους.
photo shutterstock
Διαβάστε επίσης
Αν βλέπετε κάποιο από αυτά τα 8 όνειρα, τότε το άγχος σας έχει κυριεύσει
Ανανεωμένο πρόσωπο πριν από τις γιορτές: Τα τρία βήματα που φέρνουν άμεσα λάμψη
