Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης, είναι ένα αρκετά συχνό νεόπλασμα με σημαντική επίπτωση στη δημόσια υγεία.
Ο Μάιος έχει καθιερωθεί διεθνώς ως ο Μήνας Ευαισθητοποίησης για τον Καρκίνο της Ουροδόχου Κύστης και οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής Ογκολογίας), Δρ. Μαρία Καπαρέλου (Παθολόγος – Ογκολόγος), Δρ. Μαγδαληνή Μήγκου (Παθολόγος-Ογκολόγος, Επιμελήτρια ΕΣΥ), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής) συμμετέχουν ενεργά στην προσπάθεια ενημέρωσης του κοινού για τα πρώιμα συμπτώματα της νόσου, τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές και την αναγκαιότητα πρόληψης, με απώτερο στόχο τη βελτίωση της επιβίωσης και της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Ποιους προσβάλλει συνηθέστερα o καρκίνος της ουροδόχου κύστης
Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης προσβάλλει άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, συχνότερα άνδρες, ιδίως όταν υπάρχει παρατεταμένη έκθεση σε επιβαρυντικούς παράγοντες όπως είναι το κάπνισμα. Η νόσος συνήθως διαγιγνώσκεται σε πρώιμο ή μη μυοδιηθητικό στάδιο και η διουρηθρική εξαίρεση αποτελεί τη βάση της θεραπευτικής και συμπτωματικής αντιμετώπισης. Σε αρκετές περιπτώσεις όμως μπορεί να εξελιχθεί ή να εμφανιστεί εξ αρχής ως μυοδιηθητικό νεόπλασμα οπότε χρειάζεται ριζικότερη χειρουργική αντιμετώπιση (κυστεκτομή) καθώς και συστηματική θεραπεία. Επομένως, η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς η πρώιμη διάγνωση οδηγεί σε πιο αποτελεσματική θεραπεία και πιθανή ίαση.
Αρχικό σύμπτωμα
Το πιο χαρακτηριστικό αρχικό σύμπτωμα του καρκίνου της ουροδόχου κύστης είναι η ανώδυνη αιματουρία, δηλαδή η παρουσία αίματος στα ούρα χωρίς πόνο. Το σύμπτωμα χρήζει άμεσης διερεύνησης και οι ασθενείς θα πρέπει να απευθύνονται σε ουρολόγο. Μια σειρά εξετάσεων, όπως η γενική ούρων, η κυστεοσκόπηση και απεικονιστικές μέθοδοι (υπερηχογράφημα, αξονική ή μαγνητική τομογραφία), είναι απαραίτητες για τη διάγνωση και την αξιολόγηση της βαρύτητας της νόσου.
Σε επίπεδο πρόληψης, δεν υπάρχει συγκεκριμένος προσυμπτωματικός έλεγχος που πρέπει να υποβάλλονται οι ασθενείς. Ωστόσο, υπάρχουν τεκμηριωμένοι παράγοντες κινδύνου για τη νόσο που πρέπει να αποφεύγονται. Καθώς ο κυριότερος είναι το κάπνισμα, η διακοπή του καπνίσματος μειώνει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης μιας σειράς νεοπλασιών μεταξύ των οποίων και ο καρκίνος ουροδόχου κύστης. Η έκθεση σε χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία βαφών ή δερμάτων όπως είναι οι αμίνες αλλά και η ακτινοβολία της πυέλου αποτελούν επίσης παράγοντες κινδύνου για τη νόσο. Τα άτομα που έχουν εκτεθεί σε αυτούς τους παράγοντες θεωρούνται υψηλού κινδύνου για τη νόσο και θα πρέπει να έχουν τακτική ουρολογική παρακολούθηση.
Καινοτόμες θεραπευτικές εξελίξεις
Τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική έρευνα έχει φέρει στο προσκήνιο σημαντικές θεραπευτικές εξελίξεις που μεταβάλλουν ριζικά το τοπίο της αντιμετώπισης του καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Μεταξύ αυτών, η ανοσοθεραπεία και οι στοχευμένες θεραπείες έχουν μεταβάλλει ριζικά το θεραπευτικό τοπίο στον προχωρημένο καρκίνο ουροδόχου κύστης αυξάνοντας σημαντικά τα ποσοστά ανταπόκρισης και την επιβίωση των ασθενών.
Η ανοσοθεραπεία με τη μορφή των αντι-PD1/PD-L1 αντισωμάτων που κινητοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα έναντι του καρκίνου, έχουν λάβει έγκριση σε διάφορα στάδια της νόσου. Καταρχήν αντι-PD-L1 αντίσωμα ντουρβαλουμάμπη σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία με βάση τη σισπλατίνη αποτελεί την καθιερωμένη περιεγχειρητική θεραπεία σε ασθενείς με μυοδιηθητικό καρκίνο που η νόσος δεν έχει εξαπλωθεί έξω από την ουροδόχο κύστη. Η προσθήκη της ανοσοθεραπείας στη χημειοθεραπεία μειώνει την πιθανότητα υποτροπής της νόσου και αυξάνει την επιβίωση. Επίσης η νιβολουμάμπη καθυστερεί την υποτροπή της νόσου σε ασθενείς όταν χορηγείται επικουρικά σε ασθενείς που έχουν χειρουργηθεί για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης.
Εξίσου εντυπωσιακή είναι η έγκριση του συνδυασμού ενφορτουμάμπης βεντοϊτίνης και πεμπρολιζουμάμπης ως θεραπεία πρώτης γραμμής για ασθενείς με μεταστατικό ουροθηλιακό καρκίνο. Ο συνδυασμός απέδειξε ότι είναι η πιο αποτελεσματική αρχική θεραπεία της προχωρημένης-μεταστατικής νόσου εκτοπίζοντας μετά από δεκαετίες την χημειοθεραπεία. Ο συνδυασμός προσφέρει αφενός τα υψηλότερα ποσοστά ανταπόκρισης της νόσου μεταξύ των οποίων και πολλοί ασθενείς με πλήρη ύφεση αυτής και αφετέρου το μεγαλύτερο διάστημα συνολική επιβίωσης των ασθενών.
Νέες στοχευμένες θεραπείες υπάρχουν επίσης διαθέσιμες για τον μεταστατικό καρκίνο ουροδόχου κύστης. Όλοι οι ασθενείς με υποτροπιάζουσα ή μεταστατική νόσο θα πρέπει να ελέγχονται για την παρουσία αναδιατάξεων του υποδοχέα FGFR και για την υπερέκφραση του υποδοχέα HER2. Αναδιάταξη του υποδοχέα FGFR διαπιστώνεται περίπου στο 15% των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο ουροδόχου κύστης και αυτοί οι ασθενείς μπορούν να λάβουν τον από του στόματος αναστολέα ερνταφιτινίμπη. Το φάρμακο αυτό έχει αποδείξει ότι καθυστερεί σημαντικά την εξέλιξη της νόσου. Αντίστοιχα, περίπου 10% των ασθενών εμφανίζει υπερέκφραση του υποδοχέα HER-2 και το αντίσωμα τραστουζουμάμπη ντερουξτεκάνη έχει λάβει έγκριση για αυτούς τους ασθενείς.
Κλινικές μελέτες και ίαση
Ιδιαίτερο είναι το ερευνητικό ενδιαφέρον και για τους ασθενείς με μη μυοδιηθητικό ουροθηλιακό καρκίνο. Η ριζικότερη αντιμετώπιση της νόσου σε αυτό το πρωιμότερο στάδιο θεωρείται ότι μπορεί να προσφέρει πλήρη ίαση σε μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών αυξάνοντας την επιβίωση της νόσου. Πέρα από την ενδοκυστική εξαίρεση της νόσου σε συνδυασμό με την ενδοκυστική έγχυση BCG που αποτελεί την καθιερωμένη αγωγή για την μη μυοδιηθητική νόσο, νέοι θεραπευτικοί παράγοντες έχουν αποδείξει αποτελεσματικότητα. Κατ’ αρχήν το ενδοκυστικό εμφύτευμα γεμσιταμπίνης, το TAR-200, που τοποθετείται εντός της κύστης και απελευθερώνει σταδιακά το χημειοθεραπευτικό φάρμακο.
Σε κλινικές μελέτες, η μέθοδος αυτή πέτυχε πλήρη ανταπόκριση στο 83% των ασθενών, προσφέροντας μια λιγότερο επιβαρυντική αλλά αποτελεσματική λύση. Μια ακόμη καινοτόμος προσέγγιση αποτελεί η γονιδιακή θεραπεία με ναδοφαραγένη φιραντενοβέκ, που χρησιμοποιεί έναν τροποποιημένο αδενοϊό για τη μεταφορά του γονιδίου της ιντερφερόνης άλφα-2b στους ιστούς της ουροδόχου κύστης. Τέλος, αναμένεται μέσα στον επόμενο μήνα να υπάρξουν νέες ανακοινώσεις για την αποτελεσματικότητα της ανοσοθεραπείας σε αυτό το στάδιο της νόσου.
Οι παραπάνω εξελίξεις έχουν τροποποιήσει ριζικά τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε ένα πολύ δύσκολο προγνωστικά νεόπλασμα όπως είναι ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης στη σύγχρονη εποχή. Οι εξελίξεις αυτές είναι αποτέλεσμα κλινικών μελετών στο συγκεκριμένο νεόπλασμα που διεξάγονται με επιτυχία και στην Θεραπευτική Κλινική. Μάλιστα, πρόσφατα η κλινική συμμετείχε στην πρώτη εδώ και αρκετά χρόνια ελληνική κλινική μελέτη που ανακοινώθηκε σε Ευρωπαϊκό Συνέδριο. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τη μελέτη της Ελληνικής Ερευνητικής Ομάδας Ουρογεννητικού Καρκίνου που συμμετείχε και η Θεραπευτική Κλινική και απέδειξε ότι η χορήγηση ανοσοθεραπείας αυξάνει τα ποσοστά αντιμετώπισης της νόσου σε ασθενείς που λαμβάνουν ακτινοθεραπεία για τον τοπικό καρκίνο ουροδόχου κύστης.
Θεραπευτική Κλινική του ΕΚΠΑ
Η Θεραπευτική Κλινική του ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα παραμένει στην πρώτη γραμμή της έρευνας και της κλινικής εφαρμογής και υπογραμμίζει ότι, παρά την πρόοδο, το ισχυρότερο όπλο μας εξακολουθεί να είναι η πρόληψη και η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων. Η αιματουρία, ακόμα και εάν είναι παροδική και ασυμπτωματική, είναι ένα σήμα κινδύνου που δεν πρέπει να αγνοείται. Η διακοπή του καπνίσματος, ο τακτικός προληπτικός έλεγχος και η άμεση συμβουλή από ειδικό ιατρό παραμένουν τα θεμέλια για τη μείωση της νοσηρότητας και θνητότητας αυτής της σοβαρής νόσου.
Photo Shutterstock
Διαβάστε επίσης
Καρκίνος ουροδόχου κύστης: Βελτιώστε την ποιότητα ζωής σας, με τη βοήθεια του ουρολόγου σας
Αυτό το κοινό λάθος κάνει τα φάρμακα λιγότερο αποτελεσματικά
