Το Nutri-score είναι μια νέα μορφή διατροφικής επισήμανσης των τυποποιημένων τροφίμων.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα ποσοστά της παχυσαρκίας έχουν τριπλασιαστεί τα τελευταία 50 έτη. Μάλιστα το 2016 είχε υπολογιστεί ότι παγκοσμίως το 65% των ενηλίκων ήταν υπέρβαροι και το 13% παχύσαρκοι. Καθώς τα ποσοστά αυτά προκαλούν προβληματισμό στους αρμόδιους φορείς υγείας, διάφορες δράσεις και πολιτικές δημόσιας υγείας εφαρμόζονται σε διάφορες χώρες του κόσμου.
Γράφει η Δρ. Γιαζιτζή Κατερίνα
Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, MSc
Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
Μεταξύ άλλων, η παροχή διατροφικών πληροφοριών στο μπροστινό μέρος των τυποποιημένων προϊόντων (Front of Pack Labeling-FoPL) έχει προσελκύσει την προσοχή των αρμόδιων αρχών. Οι FoPL ετικέτες παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη διατροφική αξία των συσκευασμένων προϊόντων. Η μορφή της πληροφορίας, συνήθως, είναι σύντομη, περιεκτική, χωρίς πολλές αριθμητικές πληροφορίες και όσο το δυνατόν πιο κατανοητή για έναν μέσο καταναλωτή.
Η διατροφική ετικέτα NUTRI-SCORE
Μια τέτοια διατροφική ετικέτα FoPL είναι το NUTRI-SCORE. Πιο συγκεκριμένα, πρώτη η Γαλλία, στο πλαίσιο της πολιτικής υγείας που ασκεί, δημιούργησε ένα εθνικό πρόγραμμα υγείας (Programme National Nutrition Santé-PNNS) το οποίο βάση νομοθεσίας και κανονισμών, διοργανώνει δράσεις και πρωτοβουλίες με σκοπό τη βελτίωση της υγείας και της διατροφής των Γάλλων πολιτών.
Έτσι, το 2017, το πρόγραμμα υγείας PNNS σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας της Γαλλίας, εισήγαγε την έννοια και τη δράση της διατροφικής επισήμανσης στο μπροστινό μέρος του προϊόντος μέσα από μια 5-βάθμια κλίμακα αξιολόγησης του διατροφικού προφίλ των τροφίμων το «NUTRI-SCORE» (ή 5-Colour Nutrition label, 5-CNL). Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια των ετών 2018 έως 2020 το «NUTRI-SCORE» εφαρμόστηκε και στο Βέλγιο, την Ισπανία, τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Ελβετία και το Λουξεμβούργο.
Οι χρωματικές ενδείξεις του NUTRI-SCORE
Το «NUTRI-SCORE» έχει χρωματικές ενδείξεις καθώς και γράμματα (από το λατινικό A έως το E) ώστε να είναι πιο εύκολα κατανοητό από το κοινό. Το πράσινο χρώμα (A) αντικατοπτρίζει το πιο υγιεινό προϊόν, ενώ το βαθύ κόκκινο χρώμα (Ε) το πιο ανθυγιεινό (Εικόνα).
Ο υπολογισμός του σκορ κάθε προϊόντος προκύπτει βάσει ενός αλγορίθμου που συνυπολογίζει επτά διαφορετικές διατροφικές παραμέτρους ανά 100 g ή 100 mL. Έτσι, η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, φυτικές ίνες, φρούτα, λαχανικά και ξηρούς καρπούς προσδίδει πόντους στο συνολικό σκορ, ενώ το ενεργειακό περιεχόμενο (θερμίδες) και η περιεκτικότητα σε απλά σάκχαρα, κορεσμένα λιπαρά και αλάτι αφαιρεί, οδηγώντας έτσι στο τελικό NUTRI-SCORE.
TIP: Συγκρίνετε τις ετικέτες παρόμοιων τροφίμων μεταξύ τους πριν κάνετε την τελική επιλογή
Σε έρευνα που συνέκρινε διάφορες διατροφικές FoPL ετικέτες που χρησιμοποιούνται στις συσκευασίες των προϊόντων, το NUTRI-SCORE βρέθηκε να είναι το πιο αποτελεσματικό σχήμα, όσον αφορά την ενημέρωση του καταναλωτή για τη διατροφική αξία των προϊόντων.
Επίσης, ένα από τα πλεονεκτήματα στη χρήση του είναι ότι γίνεται εύκολα κατανοητό από όλα τα κοινωνικοοικονομικά στρώματα. Έτσι, ο καταναλωτής μπορεί με μια γρήγορη ματιά να αναγνωρίσει στο ράφι του supermarket τις υγιεινές επιλογές (τρόφιμα με την ένδειξη A ή B) και τα τρόφιμα με χαμηλότερο σκορ τα οποία δεν συνιστούν τις καλύτερες διατροφικές επιλογές (τρόφιμα με ένδειξη D ή E).
Το NUTRISCORE μπορεί να επηρεάσει τις βιομηχανίες τροφίμων ώστε να σχεδιάσουν πιο υγιεινά συσκευασμένα τρόφιμα
Η χρήση του NUTRISCORE από τη βιομηχανία τροφίμων έχει οδηγήσει και σε σημαντικές αλλαγές στην ίδια τη σύνθεση των τυποποιημένων προϊόντων. Πιο συγκεκριμένα, πολλές εταιρίες μετά τον υπολογισμό του σκορ, οδηγήθηκαν σε αναδιαμόρφωση των προϊόντων τους με σκοπό αυτά να αποτελέσουν πιο υγιεινές επιλογές για τον καταναλωτή. Ακόμη, κατά τη δημιουργία νέων προϊόντων, οι βιομηχανίες λαμβάνουν υπόψη τις διατροφικές παραμέτρους του σκορ με σκοπό να προκύψουν τρόφιμα που «σκοράρουν» υψηλά.
Ωστόσο το NUTRISCORE αδικεί κάποια υγιεινά τρόφιμα και βαθμολογεί με «άριστα» λιγότερο ισορροπημένα προϊόντα.
Τα παράδοξα του NUTRI-SCORE
Πρέπει να αναφερθεί ότι σε κάποιες περιπτώσεις τροφίμων, το NUTRI-SCORE μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο σε κάποια προϊόντα. Όπως προαναφέρθηκε το NUTRI-SCORE είναι ένα σκορ το οποίο αξιολογεί τη διατροφική αξία του τροφίμου ανά 100g ή mL.
Ωστόσο δεν καταναλώνονται όλα τα τρόφιμα σε τόσο μεγάλη ποσότητα, καθώς η προτεινόμενη μερίδα τους μπορεί να είναι πολύ μικρότερη των 100g.
Παράλληλα, το σκορ δεν λαμβάνει υπόψη σημαντικές διατροφικές παραμέτρους όπως βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και αντιοξειδωτικά συστατικά που μπορεί να περιέχονται σε ένα τρόφιμο.
Η αδικία του NUTRI-SCORE για το ελαιόλαδο
Τέτοια περίπτωση αρνητικής «διαφήμισης» είναι το ελαιόλαδο. Το NUTRI-SCORE για το ελαιόλαδο είναι το D (πορτοκαλί), ένα σκορ που προκύπτει κυρίως λόγω των συνολικών λιπαρών του και το αδικεί ως προς τη συνολική διατροφική του αξία (μονοακόρεστα λιπαρά, βιταμίνη Ε, φαινολικά συστατικά). Από την άλλη, το NUTRI-SCORE για να αναψυκτικό τύπου κόλα χωρίς ζάχαρη, υπολογίζεται στο A (σκούρο πράσινο).
Κρίνεται λοιπόν σημαντικό σε κάποιες ομάδες τροφίμων ο αλγόριθμος του NUTRI-SCORE να προσαρμόζεται ως προς την προτεινόμενη μερίδα, ενώ κατά περίπτωση θα μπορούσε να λαμβάνει υπόψη και άλλες παραμέτρους π.χ. μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά.
Διαβάστε επίσης
Οι τρεις ρωγμές στο τείχος ανοσίας
Ποιο είναι το πιο υγιεινό ψωμί, σύμφωνα με τους διαιτολόγους
Τι θα συμβεί αν πίνεις για μια εβδομάδα ένα ποτήρι χυμό κεράσι
