Η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση είναι δύο έννοιες που πολλοί γονείς θεωρούν ότι έχουν την ακριβώς την ίδια σημασία. Κάτι που δεν ισχύει. Η αυτοεκτίμηση είναι η θετική εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και ο βαθμός που τον σεβόμαστε, τον αποδεχόμαστε και τον εκτιμούμε. Περιλαμβάνει και την αυτοπεποίθηση, που είναι το πόσο πιστεύουμε στον εαυτό μας, στις δυνάμεις και στις ικανότητές μας. Και οι δύο έννοιες αποτελούν σημαντικά και βασικά συστατικά στη μετέπειτα ενήλικη ζωή των παιδιών.
Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι πιο εσωστρεφή, διστάζουν να επιχειρήσουν οτιδήποτε καινούριο και δυσκολεύονται να αποχωριστούν τους γονείς τους. Ως ενήλικες δεν αξιοποιούν πλήρως τα χαρίσματά τους, δεν τολμούν λόγω του φόβου της αποτυχίας και νιώθουν ανασφαλείς.
Πιθανές αιτίες χαμηλής αυτοεκτίμησης
- τα στενά όρια που θέτουν οι γονείς
- η υπερπροστατευτικότητα
- οι συχνές τιμωρίες
η επιβολή εξουσίας από τους γονείς - η αποδοκιμασία ή αδιαφορία από τα σημαντικά πρόσωπα του παιδιού
- οι συχνές συγκρούσεις των γονέων
- οι τραυματικές εμπειρίες
Τρόποι ενίσχυσης της αυτοεκτίμησης
Στη συνέχεια παρουσιάζονται τρόποι με τους οποίους οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση του παιδιού τους:
Εστιάζουμε στις δυνατότητες κι όχι στις αδυναμίες του παιδιού
Είναι σημαντικό οι γονείς να εντοπίζουν και να ενισχύουν τις ικανότητες του παιδιού κι όχι τις αδυναμίες του ή τους τομείς που δυσκολεύεται.
Επικοινωνούμε με ειλικρίνεια, ενδιαφέρον και σεβασμό
Όταν οι γονείς συζητούν με το παιδί, πρέπει να του δείχνουν την αμέριστη προσοχή και το ειλικρινές ενδιαφέρον τους, προσέχοντας πάντα και τα μη λεκτικά μηνύματα που στέλνουν, όπως είναι οι εκφράσεις του προσώπου, η στάση του σώματος κτλ
Αποδεχόμαστε το παιδί άνευ όρων
Αυτό δε σημαίνει πως εγκρίνει ο γονέας ό,τι κάνει το παιδί. Αλλά πως δεν παύει να το αποδέχεται ασχέτως των πράξεων του. Η άνευ όρων αγάπη και η συναισθηματική υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες.
Δε «συνθλίβουμε» το παιδί
Είναι σημαντικό οι γονείς να υποστηρίζουν το παιδί τους για να καταφέρει κάτι που το ίδιο επιθυμεί, χωρίς να το «συνθλίβουν» για να γίνει όπως θέλουν ή για να γίνει αυτό που δεν κατάφεραν οι ίδιοι.
Αποφεύγουμε τις συγκρίσεις
Οι συγκρίσεις δημιουργούν ένα αίσθημα ανεπάρκειας και χαμηλής αυτοεκτίμησης στο παιδί.
Αποφεύγουμε τις ταμπέλες
Οι χαρακτηρισμοί και οι ταμπέλες αποθαρρύνουν το παιδί και του δημιουργούν την πεποίθηση ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για αλλαγή.
Γινόμαστε πρότυπα προς μίμηση
Αν οι γονείς σέβονται, αγαπούν και εμπιστεύονται τον εαυτό τους με τα θετικά και αρνητικά στοιχεία τους, το παιδί θα μπορέσει πιο εύκολα να κάνει ακριβώς το ίδιο.
Κρατάμε μακριά τις ενοχές
Οι γονείς θα πρέπει να εξηγήσουν στο παιδί πως δεν είναι υπεύθυνο για όλα τα αρνητικά και να μην παίρνει τα πάντα προσωπικά. Είναι σημαντικό να απελευθερωθεί το παιδί από το βάρος των ενοχών.
Δεν είμαστε υπερπροστατευτικοί
Οι γονείς θα πρέπει να δίνουν την ευκαιρία στο παιδί πάρει πρωτοβουλίες, να δοκιμάσει νέες προκλήσεις και εμπειρίες. Επίσης, θα πρέπει να του επιτρέπουν να διαχειριστεί καταστάσεις που μπορεί και μόνο του χωρίς να παρεμβαίνουν συνεχώς.
Προσαρμόζουμε τις προσδοκίες μας
Οι προσδοκίες των γονέων πρέπει να συμβαδίζουν με τις ικανότητες του και το στάδιο ανάπτυξης του παιδιού. Οι πολύ υψηλές μπορεί να δημιουργήσουν άγχος στο παιδί, ενώ οι πολύ χαμηλές να το αποθαρρύνουν και να του δημιουργήσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Επιβραβεύουμε και την παραμικρή πρόοδο
Είναι σημαντικό οι γονείς να παροτρύνουν τα παιδιά να βάζουν στόχους και να προσπαθούν για την επίτευξή τους. Πιο σημαντικό όμως είναι να επιβραβεύουν και να επαινούν το παιδί για την προσπάθειά του.
Όλα τα παραπάνω απαιτούν χρόνο και υπομονή για την επίτευξή τους, τόσο από εμάς όσο κι από το παιδί. Οφείλουμε με κατανόηση και αγάπη να δώσουμε χρόνο στο παιδί σεβόμενοι πάντα τις ικανότητες και την προσωπικότητά του.
Φώτης Παπαναστασίου
Ειδικός Παιδαγωγός – Συγγραφέας / MSc Σχολική Ψυχολογία
Επιστημονικός Δ/ντης του Πρότυπου Κέντρου Ειδικών Θεραπειών «Παιδίων Πλεύση»
