Μια νέα εποχή στην πρόληψη του HIV φαίνεται να ανοίγει, καθώς ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε την πρώτη ενέσιμη θεραπεία για την πρόληψη της λοίμωξης που χορηγείται μόνο δύο φορές τον χρόνο. Ο λόγος για τη λενακαπαβίρη, ένα καινοτόμο σκεύασμα που, σύμφωνα με τις κλινικές δοκιμές, μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV κατά 99,9%.
Η νέα φαρμακευτική αγωγή, που αναμένεται να κυκλοφορήσει εμπορικά με την ονομασία Yeztugo, φαίνεται να λειτουργεί σχεδόν ως «εμβόλιο», παρέχοντας μακροχρόνια προστασία σε ενήλικες και εφήβους με αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης.
Δύο μεγάλες μελέτες
Στην πρώτη συμμετείχαν πάνω από 2.000 γυναίκες στην υποσαχάρια Αφρική. Κανένα περιστατικό μόλυνσης δεν καταγράφηκε, ενώ η λενακαπαβίρη υπερείχε σε αποτελεσματικότητα σε σύγκριση με το γνωστό χάπι Truvada.Στη δεύτερη μελέτη, η οποία αφορούσε άνδρες και άτομα με διαφορετική έμφυλη ταυτότητα, σημειώθηκαν μόλις δύο περιστατικά HIV, με ποσοστό προστασίας που έφτασε το 99,9%.
Παρενέργειες που αναφέρθηκαν περιλάμβαναν ήπιο ερεθισμό στο σημείο της ένεσης, πονοκέφαλο και ναυτία.
Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στο The New England Journal of Medicine, ενώ το περιοδικό Science χαρακτήρισε τη λενακαπαβίρη «Ανακάλυψη της Χρονιάς» για το 2024.
Το κόστος
Παρά τον ενθουσιασμό, το οικονομικό ζήτημα εγείρει σημαντικές ανησυχίες. Η τιμή του φαρμάκου δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί, όμως αναλυτές εκτιμούν ότι θα αγγίξει τα 25.000 δολάρια ετησίως στις ΗΠΑ. Πρόκειται για ποσό απαγορευτικό, ειδικά για τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπου καταγράφονται και τα υψηλότερα ποσοστά νέων λοιμώξεων.
Η τρέχουσα τιμή της λενακαπαβίρης ως θεραπευτικό μέσο για HIV αγγίζει τα 39.000 δολάρια ετησίως.
«Ακόμη και οι εύπορες χώρες δεν θα μπορέσουν να υποστηρίξουν οικονομικά τη μαζική χορήγηση της λενακαπαβίρης, εάν η τιμή της παραμείνει τόσο υψηλή», προειδοποιεί ο Άντριου Χιλ, καθηγητής φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ.
Μελέτη της ομάδας του δείχνει ότι η μαζική παραγωγή θα μπορούσε να κοστίζει μόλις 25 δολάρια ανά άτομο ετησίως.
Η συμφωνία
Η εταιρεία ανακοίνωσε συμφωνίες με έξι φαρμακευτικές για την παραγωγή γενόσημων εκδόσεων σε 120 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Ωστόσο, η παραγωγή αναμένεται να ξεκινήσει με καθυστέρηση, ενώ η Gilead υπέγραψε και συμφωνία με το Global Fund για την αγορά δόσεων για δύο εκατομμύρια άτομα.
Παράλληλα, η Γουίνι Μπιανίμα, αναπληρώτρια γενική γραμματέας του ΟΗΕ, χαιρέτισε την εξέλιξη αλλά επεσήμανε την ανάγκη για καθολική πρόσβαση: Η λενακαπαβίρη μπορεί να αποτελέσει το “κλειδί” για την πρόληψη νέων λοιμώξεων HIV – αλλά μόνο αν είναι οικονομικά προσιτή και διαθέσιμη σε όλους όσοι τη χρειάζονται».
Έγκριση FDA
Αν και η λενακαπαβίρη δεν είναι εμβόλιο με τη στενή έννοια, λειτουργεί πρακτικά ως τέτοιο, καθώς απαιτεί μόνο δύο ενέσεις τον χρόνο για την πρόληψη της μόλυνσης. Αυτό μπορεί να μεταμορφώσει την πρόληψη σε πληθυσμούς που δυσκολεύονται να τηρούν την καθημερινή φαρμακευτική αγωγή.
Η έγκριση του FDA θεωρείται ορόσημο στη μάχη κατά του HIV, όμως η πρόκληση παραμένει: η πρόσβαση σε προσιτή τιμή. Η επιστήμη προχωρά, αλλά για να αλλάξει η ιστορία της επιδημίας του HIV, η καινοτομία πρέπει να φτάσει παντού.
Photo Shutterstock
Διαβάστε επίσης
Μακροζωία και Εργασία: Οι δομικές προκλήσεις και οι ανισότητες
Κ. Πάντος: Μετά τα 35, το 95% του αποθέματος των ωοθηκών έχει ήδη χαθεί
 ενέκρινε τ){kind=link}