Η καθημερινή μας ζωή περιλαμβάνει πολλές δραστηριότητες και συμπεριφορές που συχνά θεωρούμε ακίνδυνες ή ακόμα και φυσιολογικές. Ωστόσο, ορισμένες από αυτές μπορεί να έχουν επιζήμια επίδραση στις αρθρώσεις μας, και ιδιαίτερα στα γόνατα, τα οποία είναι από τις πιο φορτιζόμενες και ευπαθείς αρθρώσεις του σώματος. Η γονάτια άρθρωση δέχεται σημαντικές μηχανικές φορτίσεις καθημερινά, και η κακή χρήση ή η υπερβολική καταπόνηση της περιοχής μπορεί να οδηγήσει σε σταδιακή εκφύλιση, χρόνιο άλγος και παθήσεις όπως η οστεοαρθρίτιδα.
Ένας από τους βασικούς επιβαρυντικούς παράγοντες είναι το υπερβολικό σωματικό βάρος. Η παχυσαρκία αυξάνει κατακόρυφα την πίεση που ασκείται στα γόνατα, με αποτέλεσμα να εντείνεται η μηχανική φθορά του αρθρικού χόνδρου, αναφέρει ο χειρουργός – ορθοπεδικός, Dr. Christopher R. Boone.
Σύμφωνα με τον ειδικό, κάθε επιπλέον κιλό σωματικού βάρους μεταφράζεται σε πολλαπλάσια επιβάρυνση για την άρθρωση, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της βάδισης ή της ανάβασης σκάλας. Επιπλέον, η αύξηση του σπλαχνικού λίπους συνδέεται με την παραγωγή φλεγμονωδών κυτοκινών, οι οποίες ενδέχεται να επιδεινώσουν την εκφύλιση των αρθρώσεων.
Παράγοντες που επιβαρύνουν τα γόνατα
Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας είναι ένας ακόμη κρίσιμος παράγοντας. Η μυϊκή υποστήριξη της άρθρωσης του γόνατος –κυρίως από τον τετρακέφαλο μηριαίο και τους οπίσθιους μηριαίους– είναι απαραίτητη για τη σταθερότητα και την απορρόφηση των κραδασμών. Όταν οι μύες αυτοί ατροφήσουν λόγω ακινησίας ή καθιστικής ζωής, η άρθρωση δέχεται μεγαλύτερη επιβάρυνση, γεγονός που οδηγεί σε πόνο και τραυματισμούς. Ήπιες μορφές άσκησης, όπως η κολύμβηση, η ποδηλασία και η γιόγκα, μπορούν να ενισχύσουν το μυοσκελετικό σύστημα χωρίς να προκαλέσουν επιπλέον καταπόνηση.
Τα υποδήματα με ψηλά τακούνια επηρεάζουν σημαντικά τη βιομηχανική της βάδισης και της στήριξης του σώματος. Η άνιση κατανομή βάρους που προκαλείται κατά τη χρήση ψηλοτάκουνων παπουτσιών αυξάνει την πίεση στο πρόσθιο μέρος της γονάτιας άρθρωσης, γεγονός που μακροπρόθεσμα συνδέεται με την ανάπτυξη αρθρίτιδας. Η επιλογή εργονομικών και ανατομικών παπουτσιών είναι κρίσιμη για την υγεία των κάτω άκρων και τη σωστή κατανομή φορτίου.
Η κακή στάση του σώματος αποτελεί έναν συχνά παραγνωρισμένο παράγοντα κινδύνου. Η κύφωση ή η λόρδωση μπορεί να διαταράξει την ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης και της λεκάνης, με αποτέλεσμα να μεταβάλλεται η μηχανική λειτουργία των κάτω άκρων και να ασκείται ακανόνιστη πίεση στα γόνατα. Η εκπαίδευση στην εργονομία, καθώς και η συνειδητή προσπάθεια για διατήρηση σωστής στάσης κατά την ορθοστασία ή την καθιστή θέση, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη μακροπρόθεσμη διατήρηση της υγείας των αρθρώσεων.
Πρόληψη
Πολλές καθημερινές πρακτικές, που συχνά περνούν απαρατήρητες, ενδέχεται να έχουν σημαντικές αρνητικές συνέπειες στα γόνατα. Η πρόληψη ξεκινά με την αναγνώριση των επιβαρυντικών παραγόντων και την υιοθέτηση αλλαγών στον τρόπο ζωής: διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους, τακτική ενδυνάμωση των μυών, χρήση κατάλληλων υποδημάτων και συνειδητή στάση σώματος. Η επένδυση στην πρόληψη σήμερα εξασφαλίζει κινητικότητα και ποιότητα ζωής στο μέλλον, σημειώνει ο Dr. Boone.
Photo Shutterstock
