Η έλλειψη νέων, καινοτόμων αντιβιοτικών είναι μια πραγματικότητα, την ώρα που στη χώρα μας η μικροβιακή αντοχή και οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις εμφανίζονται σε μεγάλα ποσοστά και οι θάνατοι είναι αυξημένοι.
Η νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία για το φάρμακο αναμένεται να αποτελέσει την “ταφόπλακα” της καινοτομίας, λένε οι άνθρωποι της αγοράς. Οι επενδύσεις σε νέα φάρμακα αναμένεται να μειωθούν δραματικά και σε αυτά συμπεριλαμβάνονται και τα αντιβιοτικά.
Όπως εκτιμάται, η ανάπτυξη ενός καινοτόμου αντιβιοτικού απαιτεί πάνω από ένα δισ. ευρώ κι αν κυκλοφορήσει με χαμηλή τιμή στην αγορά, η παρασκευάστρια εταιρεία δεν θα έχει κέρδος.
Μικροβιακή αντοχή και έλλειψη αντιβιοτικών
Όπως εξήγησε στο Healthstories ο καθηγητής Παθολογίας – Λοιμωξιολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, Νικόλαος Σύψας, παρότι υπάρχουν κάποιες επιλογές αντιβιοτικών, δύο κατηγορίες αντιμικροβιακών φαρμάκων καταγράφουν ελλείψεις, είτε απουσιάζουν πλήρως είτε διατίθενται με το σταγονόμετρο.
“Από τη μία είναι τα παλαιότερα αντιβιοτικά. Αυτά δεν χρησιμοποιούνται συστηματικά για μεγάλα χρονικά διαστήματα και διατηρούν ακόμη την ισχύ τους. Πρόκειται για παλιά αντιβιοτικά, δεν έχουν πατέντα σε ισχύ και άρα κοστίζουν φθηνότερα.
Από την άλλη είναι τα νέα, καινοτόμα αντιβιοτικά, τα οποία, όμως, έχουν υψηλότερες τιμές. Αξίζει να σημειωθεί ότι κυκλοφόρησαν δύο καινοτόμα αντιβιοτικά τα τελευταία δέκα χρόνια, αλλά οι φαρμακευτικές εταιρείες, που τα ανέπτυξαν και τα παρήγαγαν, χρεοκόπησαν. Δεν υπάρχει οικονομικό κίνητρο για την ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών”.
Πλήγμα για την καινοτομία
Η συζήτηση για το λεγόμενο οικοσύστημα της πατέντας έχει ανοίξει εδώ και καιρό. Οι αλλαγές, που προωθεί η νέα φαρμακευτική πολιτική της ΕΕ, αφορούν κυρίως στην προστασία της πατέντας – ουσιαστικά στη μείωση του χρόνου προστασίας της – και αυτό αναμένεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις.
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), αν ισχύσουν οι προτάσεις για το νέο κανονισμό, προβλέπεται να μειωθούν οι επενδύσεις κατά 55% και να υπάρξει μια επιπλέον απώλεια στην καινοτομία κατά 22%. Αυτό σημαίνει ότι η μέση επένδυση των 10 εκατ. ευρώ για κάθε νέο φάρμακο θα μειωθεί στα 4,6 εκατ. ευρώ. Και αυτό “πιάνει” και την ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών.
Μια κακή πρωτιά
Η τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) έδειξε ότι για την περίοδο 2022 – 2023 η Ελλάδα έχει διπλάσιο ποσοστό ασθενών με ενδονοσοκομειακή λοίμωξη (12,2%), έναντι 6,8% στην Ευρώπη. Παράλληλα στη χώρα μας χορηγούνται περισσότερα αντιβιοτικά (55,3%, έναντι 36%).
“Αυξάνονται συνεχώς τα πολυανθεκτικά μικρόβια κυρίως στις ΜΕΘ, αλλά και σε όλες τις πτέρυγες των νοσοκομείων. Πλήττονται κυρίως ηλικιωμένοι ασθενείς, που μπαινοβγαίνουν σε νοσοκομεία ή διαμένουν σε ιδρύματα χρόνιας φροντίδας. Αποικίζονται τα μικρόβια αυτά και μπορεί να πάνε και στο αίμα.
Η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη επίπτωση σε όλη την Ευρώπη, ίσως συγκρινόμαστε με την Ιταλία και με τη Ρουμανία.
Χρειαζόμαστε νέα αντιβιοτικά. Τα παλιά είναι τοξικά με πολλές παρενέργειες. Επιπλέον δεν είναι ευρέως φάσματος, έχουν περιορισμένη δράση και τα χρησιμοποιούμε μόνο για ορισμένα μικρόβια”, επισημαίνει ο κ. Σύψας.
Πέρα από τα φάρμακα για τα πολυανθεκτικά μικρόβια, υπάρχει και μια σειρά άλλων αντιβιοτικών, τα οποία είναι πολύ φθηνά και τα οποία δεν κυκλοφορούν στην Ελλάδα, γιατί δεν ενδιαφέρονται οι εταιρείες να τα διαθέσουν. Η πενικιλίνη, για παράδειγμα, η οποία χορηγείται για διάφορες λοιμώξεις, μεταξύ αυτών και βαριές, και η οποία δεν υπάρχει δια στόματος.
Η πρόταση της ΕΕ
Η ΕΕ, αναγνωρίζοντας το τεράστιο πρόβλημα της έλλειψης αντιβιοτικών, έχει προτείνει στις φαρμακευτικές εταιρείες το λεγόμενο transfer exclusivity voucher. Πρόκειται για τη δυνατότητα να παρατείνουν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα την προστασία της πατέντας ενός φαρμάκου της επιλογής τους, από αυτά που παράγουν, εάν αναπτύξουν ένα νέο αντιβιοτικό.
Να σημειωθεί ότι, όπως έχει διαπιστωθεί από μελέτες, το κόστος μη παρέμβασης στη μικροβιακή αντοχή φθάνει τα 45 εκατ. ευρώ και το κόστος παρέμβασης τα 7 εκατ. ευρώ. Παρόλα αυτά η πρόταση απορρίφθηκε.
Το ζήτημα της μικροβιακής αντοχής αποτελεί βασική προτεραιότητα για την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, όπως είχε επισημάνει σε συνέντευξή της στο Healthstories η Γενική Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας Λίλιαν Βενετία Βιλδιρίδη.
Τους επόμενους μήνες αναμένεται Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη μικροβιακή αντοχή.
Τι προτείνουν οι λοιμωξιολόγοι
Η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων κάνει εισηγήσεις για το θέμα στο Υπουργείο Υγείας, σημειώνει ο πρόεδρός της Νικόλαος Σύψας, τονίζοντας ότι πρέπει αφενός να υπάρξει περιορισμός στην κατανάλωση, αφετέρου να υπάρξουν νέα αντιβιοτικά.
“Έτσι κι αλλιώς η Ελλάδα πρέπει να έχει απόθεμα από αυτά τα φάρμακα, τα οποία είναι αναντικατάστατα και απαραίτητα για την επιβίωση των ασθενών. Αν δεν τα δώσουμε πολύ γρήγορα, θα χάσουμε τους ασθενείς μας”, όπως λέει.
Και καταλήγει: “Πρέπει να υπάρξουν δραστικές αλλαγές στην ελληνική νομοθεσία, η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων το έχει επισημαίνει. Επιπλέον χρειάζεται να γίνουν προσλήψεις εξειδικευμένου προσωπικού και να δημιουργηθούν Μονάδες Λοιμώξεων στα νοσοκομεία”.
Διαβάστε επίσης
Ιουλία Τσέτη: “Αραβο – Ελληνική συμμαχία στην Υγεία”
