Κρίσιμη χρονιά το 2025 για την αγορά φαρμάκου στην Ελλάδα και στην Ευρώπη και ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ (Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος), Ολύμπιος Παπαδημητρίου, σε συνέντευξη που μας παραχώρησε, εκφράζει την ανησυχία του για την υποχρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης.
Παράλληλα εκτιμά ότι πρέπει να παραταθεί και να επεκταθεί το πρόγραμμα του RRF, το οποίο ολοκληρώνεται στο τέλος της χρονιάς.
«Θα πρέπει η κυβέρνηση να βρει εναλλακτικούς πόρους, ώστε να συγχρηματοδοτήσει τις επενδύσεις των εταιρειών μας και το φάρμακο εν γένει. Είναι μια συζήτηση που έχουμε βάλει στο τραπέζι με την πολιτική ηγεσία και ξέρουμε ότι τους απασχολεί», όπως αναφέρει.
Σχετικά με τους ασθενείς, ο ΣΦΕΕ αναλαμβάνει δράσεις και πρωτοβουλίες, που δείχνουν ότι είναι στο επίκεντρο.
Ακολουθεί η συνέντευξη με τον κ. Ολύμπιο Παπαδημητρίου.
Κύριε Παπαδημητρίου, πώς βλέπετε να κυλά το 2025 για την φαρμακευτική αγορά;
Με εξαιρετική ανησυχία. Προς το παρόν βιώνουμε μια κατάσταση, που κινείται μεταξύ υποσχέσεων για ένα καλύτερο 2025 και μιας πραγματικότητας ενός τραγικού 2023. Στη μέση βρίσκεται ένα μεγάλο ερωτηματικό, που αφορά στο 2024, αφού προς το παρόν δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα. Πώς να υπάρχει, άλλωστε, με όλες αυτές τις επιμέρους ρυθμίσεις, με ξεχωριστά καλάθια προϋπολογισμού (ΝΣΚ-Φρμ ΕΟΠΥΥ-ΙδΦρμ), με δεκάδες επιμέρους κλειστούς προϋπολογισμούς, με σωρεία εξαιρέσεων και ειδικών ρυθμίσεων, με στρεβλώσεις στη Λίστα Αποζημιούμενων Φαρμάκων και άλλα μέτρα, «ων ουκ έστιν αριθμός»…
Και σαν να μην φτάνουν όλα αυτά, το Υπουργείο σκέφτεται να προχωρήσει και σε άλλες παρόμοιες ρυθμίσεις, με την διάσπαση της δαπάνης των ιδιωτικών φαρμακείων σε δυο καλάθια – γενόσημα και λοιπά φάρμακα. Μια κατανομή χωρίς καμία ιατρική ή οικονομική λογική.
Τα παραπάνω έχουν ως επιστέγασμα τη συνεχιζόμενη υποχρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, αφού οι προθέσεις της κυβέρνησης για αύξηση της χρηματοδότησης δεν καλύπτουν ούτε κατά το ήμισυ τον ρυθμό ανάπτυξης της συνολικής δαπάνης. Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; Πιθανότατα υψηλότερες επιστροφές, εκτός αν για κάποιο λόγο εφαρμοστούν και αποδώσουν μέτρα συγκράτησης της δαπάνης, αν και η μέχρι τώρα εμπειρία δεν είναι θεαματική…
Ταυτόχρονα συνεχίζονται οι καθυστερήσεις σε σημαντικά διαρθρωτικά μέτρα, όπως η εφαρμογή κλειδωμένων θεραπευτικών πρωτοκόλλων, τα μητρώα ασθενών, η στρατηγική για την αύξηση της διείσδυσης των γενόσημων, ώστε να δημιουργηθεί χώρος για την εισαγωγή νέων θεραπειών, καθώς και η υιοθέτηση νέων μοντέλων αξιολόγησης και αποζημίωσης των νέων θεραπειών.
Θα πρέπει, βέβαια, να εξάρουμε την ενεργοποίηση του Ηλεκτρονικού Φακέλου Ασθενούς, που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες. Ημιτελής, μεν, αλλά δεν παύει η αρχή να είναι το ήμισυ του παντός. Ανυπομονούμε για την περαιτέρω ανάπτυξή του αλλά, κυρίως, για την εποικοδομητική χρήση του.
Πάντως οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις έχουν φτάσει πια σε οριακό σημείο και αν δεν υπάρξει μείωση των υποχρεωτικών επιστροφών, διακυβεύεται η πρόσβαση των ασθενών σε υπάρχουσες, αλλά κυριότερα σε μελλοντικές καινοτόμες θεραπείες. Στη χώρα μας από το 2022 και μετά παρατηρούμε το μοναδικό φαινόμενο στα παγκόσμια χρονικά, όπου η κρατική χρηματοδότηση υπολείπεται των υποχρεωτικών επιστροφών της φαρμακοβιομηχανίας.
Δηλαδή οι πάροχοι του φαρμάκου συνεισφέρουν στη δαπάνη για το φάρμακο περισσότερα χρήματα από το κράτος!
Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες της IQVIA, για το χρονικό διάστημα 2020 – 2023, μόνο 1 στα 5 νέα καινοτόμα φάρμακα που θα μπορούσαν να έχουν έρθει στην Ελλάδα, ήρθαν τελικά στη χώρα μας. Φαίνεται, λοιπόν, ξεκάθαρα πως στην Ελλάδα τίθεται σε κίνδυνο η βιωσιμότητα του φαρμακευτικού κλάδου, δεν αναγνωρίζεται η αξία της καινοτομίας και διακυβεύεται η εισαγωγή καινοτόμων φαρμάκων για απειλητικές για τη ζωή ασθένειες.
Το 2025 αλλά και τα προσεχή έτη αναμένονται σημαντικές εξελίξεις σε τομείς όπως η εξατομικευμένη ιατρική, η ανοσοθεραπεία, τα αντικαρκινικά εμβόλια, οι κυτταρικές θεραπείες με κύτταρα CAR-T και, βεβαίως, οι γονιδιακές θεραπείες, καθώς και στα καρδιομεταβολικά νοσήματα. Είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν όλη αυτή η φαρμακευτική καινοτομία θα φτάσει στη χώρα μας. Χρειάζονται μεταρρυθμίσεις και ένας σύγχρονος μηχανισμός αποζημίωσης, ώστε οι νέες θεραπείες να φτάσουν έγκαιρα στους ασθενείς που τις χρειάζονται.
Είναι προαπαιτούμενη η σταδιακή ενίσχυση της δημόσιας επένδυσης στο φάρμακο και η μείωση των υποχρεωτικών επιστροφών των φαρμακευτικών εταιρειών προς το επίπεδο επιστροφών του 2020, που είναι και το έτος ορόσημο για τη ρήτρα που συμπεριλήφθηκε στο Σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Επίσης πρέπει να βελτιωθεί η λειτουργικότητα του συστήματος και να απαλειφθούν φαινόμενα, όπως η αναδρομική ισχύς των διαπραγματεύσεων, η καθυστέρηση στην έκδοση των εκκαθαριστικών σημειωμάτων, η έλλειψη στοιχείων, ώστε οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις να καταφέρουν να υλοποιήσουν τα επενδυτικά τους σχέδια. Και πάνω από όλα να ελεγχθεί ο ρυθμός αύξησης της δαπάνης.
Στον διάλογο με την Πολιτεία αλλάζουν φέτος οι προτεραιότητες; Ποιες είναι οι νέες προκλήσεις;
Οι προτεραιότητες δεν αλλάζουν, αλλά, δυστυχώς, αυξάνονται. Οι εκκλήσεις μας για αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης και για την πιο αποτελεσματική διάθεση των πόρων παραμένουν, αλλά δεν αρκούν. Συνειδητοποιούμε πως ο ψηφιακός μετασχηματισμός στην υγεία είναι η επείγουσα μεταρρύθμιση, που πρέπει να ολοκληρωθεί το συντομότερο. Η είσοδος της φαρμακευτικής καινοτομίας στη χώρα μας έχει καταστεί προβληματική και είναι στο τραπέζι των συζητήσεων η θέσπιση ενός Ταμείου Καινοτομίας (Σχήμα Μεταβατικής Αποζημίωσης φαρμάκων). Επιπλέον η αύξηση των κινήτρων για επενδύσεις, κυρίως στις κλινικές μελέτες, γίνεται ακόμη πιο επιτακτική ανάγκη. Επίσης θέλουμε να παίξουμε τον ρόλο του καταλύτη στη διαμόρφωση πολιτικών για καίρια προβλήματα, που απασχολούν τη δημόσια υγεία, όπου το φάρμακο είναι ίσως το πιο σημαντικό κομμάτι της λύσης.
Την τελευταία δεκαετία ο κλάδος έχει δείξει ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα, αποτελώντας έναν σημαντικό συντελεστή της εθνικής οικονομίας, διασφαλίζοντας συνολικά 120.000 θέσεις εργασίας και επιδρώντας στο ΑΕΠ με €6,5 δις ή 3,2% ΑΕΠ. Ωστόσο, για να απελευθερωθεί αυτή η δυναμική, η χώρα μας θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε πολιτικές, που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα του κλάδου.
Το 2025 απαιτεί μια συνεργατική προσέγγιση και ο φαρμακευτικός κλάδος είναι στρατηγικός εταίρος στην επίτευξη τόσο των εθνικών και των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων.
Υπάρχει κάποια εκτίμηση για το θα γίνει, όταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ);
Υπάρχει ένας έντονος προβληματισμός για το τι θα γίνει, όταν ολοκληρωθεί το ΤΑΑ (RRF) στα τέλη του 2025. Το ΤΑΑ λειτούργησε σε δύο πυλώνες, οι οποίοι εκτιμούμε ότι πρέπει να παραταθούν (και να επεκταθούν) και μετά το 2025:
Α) τον συμψηφισμό επιστροφών με επενδυτικές δαπάνες και Β) τη ρήτρα συνυπευθυνότητας στη συγκράτηση των υποχρεωτικών επιστροφών.
Θα πρέπει η κυβέρνηση να βρει εναλλακτικούς πόρους, ώστε να συγχρηματοδοτήσει τις επενδύσεις των εταιρειών μας και το φάρμακο εν γένει. Είναι μια συζήτηση που έχουμε βάλει στο τραπέζι με την πολιτική ηγεσία και ξέρουμε ότι τους απασχολεί. Τέλος, στο πλαίσιο του ΤΑΑ υπήρχε ο όρος της συνυπευθυνότητας της Πολιτείας στην υπέρβαση της δαπάνης και κάτι αντίστοιχο πρέπει οπωσδήποτε να θεσπιστεί και εκτός πλαισίου ΤΑΑ.
Εμείς το ζητάμε πολύ καιρό από την κυβέρνηση και πιστεύουμε ότι θα πρέπει να μπει ένα όριο/ταβάνι στις υποχρεωτικές επιστροφές και να υπάρχει συνυπευθυνότητα και αυτό είναι και όρος μας για το Μνημόνιο Συνεργασίας με το Υπουργείο Υγείας
Θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο να αναδιαμορφωθεί το πλαίσιο συμψηφισμού επιστροφών με επενδυτικές δαπάνες, στηρίζοντας τουλάχιστον κατά το ήμισυ τις επενδύσεις στην Έρευνα και Ανάπτυξη. Με βάση το υπάρχον πλαίσιο οι παραγωγικές επενδύσεις στα εργοστάσια απορρόφησαν 240 εκατ. ευρώ από τα 250 εκατ. ευρώ, που συνολικά διατέθηκαν. Εκτός από την προφανή άνιση κατανομή, δυστυχώς διαπιστώνουμε πως η κυβέρνηση υποεκτιμά τη σημαντικότητα των επενδύσεων μέσω των κλινικών μελετών, παρά το γεγονός πως πρόκειται ίσως για το πιο κλασσικό παράδειγμα Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (FDI), όπου χρήμα εισρέει στη χώρα σε πραγματικό χρόνο, δημιουργώντας θέσεις εργασίας, στηρίζοντας οικονομικά και με υποδομές το σύστημα υγείας, προσφέροντας εισόδημα σε συνεργαζόμενους κλάδους της οικονομίας, εισάγοντας τεχνογνωσία στη χώρα και φυσικά προσφέροντας κυριολεκτικά ζωή στους ασθενείς.
Πρέπει να ξεφύγουμε από τη θλιβερή πραγματικότητα, η Ελλάδα να μην μπορεί να προσελκύσει ούτε το 1% από τα κονδύλια, που δαπανώνται ετησίως στην Ευρώπη για Έρευνα και Ανάπτυξη.
Λέτε ότι στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων του φαρμακευτικού κλάδου είναι οι ασθενείς. Πώς μεταφράζεται αυτό πρακτικά στον ΣΦΕΕ;
Όπως ανέφερα και προηγούμενα, δίνουμε όλο και περισσότερη προσοχή στον ρόλο που μπορεί να παίξει ο ΣΦΕΕ ως καταλύτης στη διαμόρφωση πολιτικών για κρίσιμα θέματα Δημόσιας Υγείας. Ως κλάδος έχουμε σημαντική τεχνογνωσία και νοιώθουμε ως αποστολή μας τη συνδιαμόρφωση ενός βιώσιμου συστήματος υγείας και την υιοθέτηση πολιτικών προς όφελος των Ελλήνων ασθενών, που τελικά θα συμβάλουν σε πιο επιτυχείς θεραπευτικές εκβάσεις.
Η φαρμακευτική αγωγή παίζει καθοριστικό ρόλο σε μείζονα ζητήματα δημόσιας υγείας αλλά ταυτόχρονα είναι εξίσου σημαντική η οργάνωση της παρεχόμενης φροντίδας. Έτσι πρωτοστατούμε στη χάραξη στρατηγικών προτεραιοτήτων και πολιτικών υγείας και συμπεριλαμβάνουμε τους συλλόγους ασθενών σε εθνικές συμμαχίες για σημαντικά χρόνια νοσήματα και στο τραπέζι των συζητήσεων με άλλους σχετιζόμενους φορείς.
Με τις ομάδες εργασίας, που έχουμε σχηματίσει, προσπαθούμε να φέρουμε στο ίδιο τραπέζι όλους τους σημαντικούς εταίρους που συμμετέχουν στη διαχείριση σημαντικών υγειονομικών προκλήσεων, μεταξύ αυτών φυσικά και τους φορείς εκπροσώπησης των ασθενών, αλλά, βέβαια, και την Πολιτεία.
Έτσι λειτουργούν τώρα τρεις ομάδες με τα εξής αντικείμενα: τη διαχείριση του Καρκίνου, του Σακχαρώδη Διαβήτη και των Σπανίων Νοσημάτων. Έχουν ήδη γίνει τρεις ετήσιες κρίσιμες συναντήσεις με όλους τους αρμόδιους φορείς, ήτοι Υπουργείο Υγείας, εκπροσώπους της επιστημονικής, ακαδημαϊκής και ιατρικής κοινότητας, καθώς και εκπροσώπους Συλλόγων ασθενών και των αρμόδιων θεσμικών Αρχών (πχ ΕΟΠΥΥ, ΕΟΦ κτλ) για τον Καρκίνο.
Αποτέλεσμα αυτής της πρωτοβουλίας είναι η υπογραφή από το Υπουργείο Υγείας προγραμματικής συμφωνίας με το ΕΚΠΑ για την εκπόνηση του «Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Καρκίνο» για την περίοδο 2024-2028, η δημιουργία Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών και η αποζημίωση των βιοδεικτών. Πριν από λίγες μέρες έγινε και η πρώτη συνάντηση για τη διαχείριση του Διαβήτη, όπου παρουσιάστηκε από τον καθηγητή του London School of Economics (LSE), κύριο Πάνο Καναβό η μελέτη «Η επιβάρυνση του Διαβήτη και οι Προοπτικές Μεταρρύθμισης: Συμπεράσματα για το Εθνικό Σύστημα Υγείας». Η μελέτη αυτή ανατέθηκε από την ομάδα του Διαβήτη του ΣΦΕΕ στο LSE και κατέγραψε με πληρότητα τις προκλήσεις και τις ανισότητες της διαχείρισης του διαβήτη στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα πρότεινε και συγκεκριμένους τομείς ανάληψης δράσης για την κάλυψη κενών και τη βελτίωση της φροντίδας. Ακολούθησε ουσιαστικός και γόνιμος διάλογος με συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας, του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για τον Διαβήτη, εκπροσώπων των επιστημονικών εταιρειών, των συλλόγων ασθενών, και φυσικά της φαρμακοβιομηχανίας, για την εφαρμογή προτάσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη βελτίωση της φροντίδας του διαβήτη στην Ελλάδα.
Είναι δεδομένο πως η ουσιαστική συμπερίληψη των ασθενών στη διαμόρφωση πολιτικών είναι προτεραιότητα για τον ΣΦΕΕ. Άλλωστε η ενεργή συμμετοχή των ασθενών στη θεραπεία τους συνεπάγεται καλύτερα αποτελέσματα για τους ίδιους, για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και για την κοινωνία ως σύνολο. Οι εμπειρίες των ασθενών, η κατανόηση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν και η ειλικρινής ανταλλαγή απόψεων μπορούν να συμβάλουν στη διαμόρφωση πολιτικών υγείας και φαρμάκου, ώστε να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά οι ανεκπλήρωτες ανάγκες τους. Κύριο μέλημά μας είναι να προωθούμε τον εποικοδομητικό διάλογο και τη διαφανή ανταλλαγή πληροφοριών, οικοδομώντας σχέσεις εμπιστοσύνης και σεβασμού.
Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε συστήσει το ΣΦΕΕ Patient Think Tank, ένα φόρουμ ανοιχτού διαλόγου, όπου εκπρόσωποι συλλόγων ασθενών και εκπρόσωποι της φαρμακοβιομηχανίας συναντιόμαστε σε τακτά χρονικά διαστήματα, τους ενημερώνουμε για επίκαιρα και σημαντικά θέματα που τους αφορούν και ανταλλάσσουμε ιδέες, απόψεις και πληροφορίες για ζητήματα που επηρεάζουν τους ασθενείς, ακούγοντας φυσικά και τα προβλήματά τους.
Νομίζω πως τέτοιες δράσεις και πρωτοβουλίες δείχνουν στην πράξη πως έχουμε στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων μας τη βελτίωση της ζωής των ασθενών.
Πηγή: mononews.gr
Διαβάστε επίσης
Αναισθησιολόγοι: Κοντά στη ριζική αντιμετώπιση των ελλείψεων, λέει ο Ά. Γεωργιάδης
Κανένα παιδί με πόνο: Αγώνας για έγκαιρη διάγνωση της Νεανικής Αρθρίτιδας
