Οι τραυματισμοί στα μάτια, είναι η δεύτερη συχνότερη αιτία αμφοτερόπλευρης, μερικής ή
ολικής τύφλωσης στον κόσμο (πρώτη είναι ο καταρράκτης). Υπολογίζεται ότι 3 άνθρωποι στους 100.000 υφίστανται ετησίως έναν τραυματισμό στα μάτια, ενώ ειδικά στους άνδρες περισσότεροι από ένας στους δέκα (το 13%) υφίστανται έναν οφθαλμολογικό τραυματισμό στη διάρκεια της ζωής τους.
Από τους τραυματισμούς αυτούς σχεδόν οι μισοί συμβαίνουν στο σπίτι, αναφέρει η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO). Η κουζίνα είναι ένας από τους συχνότερους χώρους όπου λαμβάνουν χώρα, κυρίως στους ενήλικες.
«Τα μάτια είναι από τα πιο ευαίσθητα όργανα του σώματος και η λειτουργία τους επηρεάζει
σημαντικά την ποιότητα ζωής. Επομένως κάθε οφθαλμολογικός τραυματισμός μπορεί να έχει
σημαντικές συνέπειες. Μελέτες έχουν δείξει πως οι ασθενείς που μεταφέρονται στα νοσοκομεία με οφθαλμολογικούς τραυματισμούς, συνήθως έχουν τραυματιστεί μέσα ή γύρω από το σπίτι τους. Σε ποσοστό, όμως, που φτάνει έως και το 90%, οι τραυματισμοί αυτοί θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί», αναφέρει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος , MD, Χειρουργός- Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
Οι συνηθέστεροι τραυματισμοί των ματιών στην κουζίνα είναι εγκαύματα ή τραύματα από συστατικά που πετάγονται από τα σκεύη ή αιχμηρά αντικείμενα. Οι πιο συχνοί τραυματισμοί είναι τα θερμικά εγκαύματα, που συνήθως προκαλούνται από την
έκθεση των ματιών στον καυτό ατμό ή από ένα καυτό υλικό. Το καυτό λάδι ή λίπος, π.χ., μπορεί εύκολα να προκαλέσει σοβαρό έγκαυμα στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού. Αυτού του είδους οι τραυματισμοί είναι αρκετά συχνοί, αλλά εύκολα θα αποφεύγονταν εάν τα μαγειρικά σκεύη που το περιέχουν ήταν καλυμμένα και η χρήση τους γινόταν με πολλή μεγάλη προσοχή.
«Αν μπει καυτό λάδι ή λίπος στο μάτι, να το ξεπλύνετε αμέσως με άφθονο, δροσερό τρεχούμενο νερό, για να απομακρυνθεί γρήγορα από την επιφάνεια του ματιού. Μην χρησιμοποιήσετε σταγόνες για το κοκκίνισμα των ματιών για να ξεπλύνετε το μάτι. Αν δεν είναι ορατός ο τραυματισμός, τα τεχνητά δάκρυα μπορεί να μειώσουν τον πόνο. Αν όμως είναι εμφανές το τραύμα, νιώθετε έντονο πόνο ή ο πόνος δεν υποχωρεί γρήγορα, συμβουλευθείτε αμέσως τον οφθαλμίατρό σας», συνιστά ο κ. Κανελλόπουλος.
Οφθαλμικό έγκαυμα μπορεί επίσης να προκληθεί από σάλτσες, νερό, ζωμό από ωμά ζωικά
προϊόντα (π.χ. κοτόπουλο) και άλλα υγρά που κοχλάζουν. Τα καυτά υγρά μπορεί να
προκαλέσουν σοβαρά εγκαύματα ή φλύκταινες. Ενέχουν όμως και πρόσθετους κινδύνους.
Tραυματισμοί στα μάτια
Όταν, λ.χ., μπαίνει στο μάτι καυτή σάλτσα ντομάτας, μπορεί να προκληθεί και μηχανικός
τραυματισμός. Η συνέπεια είναι να έχετε αίσθηση ξένου σώματος στο μάτι, πόνο, κοκκίνισμα
και ερεθισμό. Επιπλέον, η ντομάτα και άλλα συστατικά (π.χ. λεμόνι) είναι όξινα, οπότε
προκαλούν πρόσθετα καυστικά ενοχλήματα στα μάτια.
Άλλα υγρά, όπως αυτά που περιέχουν ωμό κοτόπουλο, μπορεί να περιέχουν βακτήρια, οπότε
ελλοχεύει και κίνδυνος μόλυνσης στο καμένο μάτι. Αν σας μπει στο μάτι καυτό υγρό ή και συστατικό από το φαγητό που μαγειρεύετε, να το ξεπλύνετε με άφθονο δροσερό, τρεχούμενο νερό. Αν εντοπίσετε βλάβη στην επιφάνεια του ματιού ή δεν υποχωρήσουν τα συμπτώματα με το ξέπλυμα, συμβουλευθείτε τον οφθαλμίατρο.
Έγκαυμα στον κερατοειδή μπορεί να προκαλέσουν και τα υπολείμματα ορισμένων μπαχαρικών. Όταν π.χ. καθαρίζετε καυτερές πιπεριές, απομένουν στα δάκτυλά σας λιπαρά υπολείμματα τα οποία θα καταλήξουν στα μάτια σας, εάν απλώς ξεβγάλετε τα χέρια σας και ύστερα τα τρίψετε.
Επομένως να σαπουνίζετε και να ξεβγάζετε καλά τα χέρια σας, όταν χρησιμοποιείτε τέτοιου
είδους τρόφιμα. Επειδή, δε, κάθε λαχανικό (π.χ. κρεμμύδι, σκόρδο) έχει διαφορετικές ιδιότητες που μπορεί να προκαλέσουν επιφανειακό, επώδυνο ερεθισμό ή και έγκαυμα στο μάτι, προτιμότερο είναι να τα κόβετε φορώντας γάντια μιας χρήσεως που θα πετάτε αμέσως μόλις τελειώσετε την επεξεργασία τους, λέει ο καθηγητής.
Αν καταλήξει στα μάτια σας κάποιο καυτερό μπαχαρικό ή λαχανικό, και πάλι η πρώτη σας κίνηση πρέπει να είναι το ξέπλυμα με νερό. Ύστερα να σαπουνίσετε τα βλέφαρα και την περιοχή γύρω από τα μάτια σας με βρεφικό σαμπουάν. Να έχετε όμως κλειστά τα μάτια σας: δεν πρέπει ποτέ να μπαίνει απευθείας σαπούνι πάνω τους.
Οι τραυματισμοί από αιχμηρά αντικείμενα στην κουζίνα επίσης είναι αρκετά συνηθισμένοι. Αν και παρατηρούνται συχνότερα στα παιδιά, μπορεί να συμβούν και σε ενήλικες. Οι συνηθέστεροι υπαίτιοι είναι πιρούνια και μαχαίρια. Αυτού του είδους τα τραύματα είναι επείγοντα περιστατικά.
Συμβουλευθείτε αμέσως τον οφθαλμίατρο
Ακόμα και κάτι που τηγανίζετε (π.χ. μανιτάρια) μπορεί να πεταχτεί από το σκεύος και να μπει στο μάτι σας. Και σε αυτή την περίπτωση, η πρώτη σας κίνηση πρέπει να είναι το καλό
ξέβγαλμα.
Το ψήσιμο σε κάρβουνα ή/και ξύλα επίσης κρύβει κινδύνους. Καπνός, στάχτη και σπίθες μπορεί να μπουν στα μάτια στη διάρκειά του, με συνέπεια διάφορα προβλήματα. Ο καπνός προκαλεί ερεθισμό που εκδηλώνεται με πόνο, δάκρυσμα, κοκκίνισμα, ξηρότητα και κνησμό (φαγούρα). Αν όμως κάθεστε πολύ κοντά στη φωτιά και μπει καυτός καπνός στο μάτι σας, υπάρχει πρόσθετος κίνδυνος για επιφανειακό έγκαυμα.
Αν μαζί με τον καπνό μπει στάχτη ή σπίθα, τα προβλήματα μπορεί να είναι πιο σοβαρά. Μπορεί να υποστείτε π.χ. εκδορά (γρατζουνιά) στον κερατοειδή χιτώνα ή να παρουσιάσετε έγκαυμα στα βλέφαρα ή στον οφθαλμικό βολβό. Ένας άλλος κίνδυνος είναι να εκδηλώσετε φλεγμονή στην λεπτή μεμβράνη (επιπεφυκότα) που επιστρώνει το λευκό τμήμα των ματιών και το εσωτερικό των βλεφάρων.
Για να προστατεύσετε τα μάτια σας όταν ψήνετε στα κάρβουνα, βεβαιωθείτε ότι η ψησταριά
βρίσκεται σε σημείο προστατευμένο από τον άνεμο. Να κάθεστε επίσης σε απόσταση ασφαλείας από αυτήν και αντίθετα από τη φορά του αέρα για να μην έρχεται πάνω σας ο καπνός. Όταν θα πρέπει να πλησιάζετε την ψησταριά, να προσέχετε πολύ τα μάτια σας.
Ιδανικά πρέπει να φοράτε
- ειδικά προστατευτικά γυαλιά, αλλά και ένα γερό ζευγάρι γυαλιών ηλίου με μεγάλους φακούς μπορεί να τα προστατεύσει αρκετά.
- Αν μπει καπνός στο μάτι σας, ξεπλύνετέ το με δροσερό τρεχούμενο νερό βρύσης. Αν επιμένει ο πόνος ή η ενόχληση, συμβουλευθείτε τον οφθαλμίατρό σας, συνιστά ο κ. Κανελλόπουλος.
- Αν μπει σπίθα ή στάχτη, μην τρίψετε το μάτι σας. Αν κλείσει αντανακλαστικά, ρίξτε πρώτα εξωτερικά δροσερό νερό και ύστερα προσπαθήστε να ανοίξετε απαλά το βλέφαρο. Αν μπορέσετε, συνεχίστε να ρίχνετε νερό για αρκετά λεπτά (μπορεί να χρειασθούν και 15-20 λεπτά) και καλέστε τον οφθαλμίατρό σας. Αν δεν μπορείτε να ανοίξετε το μάτι σας, πηγαίνετε αμέσως στον οφθαλμίατρο.
«Οι τραυματισμοί στα μάτια, μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή διαταραχή της όρασης ή ακόμα και μόνιμη μείωσή της, αλλά μπορούν να προληφθούν με απλά μέτρα, όπως η χρήση ειδικών προστατευτικών γυαλιών, το καλό πλύσιμο των χεριών και η συγκέντρωση στις εργασίες που γίνονται στην κουζίνα ή/και γύρω από την ψησταριά. Η λήψη των μέτρων αυτών και η άμεση ιατρική συμβουλή μπορεί να μας προστατεύσουν από τα δυσάρεστα απρόοπτα», καταλήγει ο κ. Κανελλόπουλος.
Photo Shutterstock
Διαβάστε επίσης
Τι να κάνετε για να διώξετε το πρήξιμο και τις σακούλες των ματιών
){kind=link}