Σχεδόν όλοι μας έχουμε μια απάντηση στο ερώτημα “ποιο είναι το αγαπημένο σου φαγητό;”. Και είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί: Το φαγητό συγκαταλέγεται ανάμεσα στις μεγαλύτερες απολαύσεις της ζωής! Αν θέλεις, όμως, να τρως “σωστά”, αυτό το στοιχείο δεν πρέπει να λείπει από την διατροφή σου.
Η απόλαυση που παίρνει κανείς από το φαγητό, όμως, πέρα από στιγμιαία ευχαρίστηση έχει και άλλα σημαντικά οφέλη για την υγεία: Απολαμβάνοντας το φαγητό μας ενισχύουμε την πέψη, βελτιώνουμε τη σχέση μας με αυτό και αντιμετωπίζουμε καλύτερα τις διατροφικές διαταραχές.
Ωστόσο, οι ειδικοί λένε, ότι η ψυχολογία του να τρως για ευχαρίστηση έχει σε μεγάλο βαθμό να κάνει και με το τι περιέχει το πιάτο μας…
Η ψυχολογία της διατροφικής απόλαυσης
Εδώ και χρόνια οι ερευνητές μελετούν την επιστήμη πίσω την ευχαρίστηση που προσφέρει το φαγητό, με πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα:
«Η απόλαυση κάθε είδους, συμπεριλαμβανομένης της απόλαυσης από το φαγητό, οδηγεί σε απελευθέρωση ντοπαμίνης στον εγκέφαλο», εξηγεί η διαιτολόγος Aleta Storch, RDN, MHC, του Wise Heart Nutrition and Wellness.
«Η ντοπαμίνη αναφέρεται συχνά ως η “ορμόνη της καλής διάθεσης” επειδή ενεργοποιεί τις οδούς ανταμοιβής στον εγκέφαλο, κάτι που βοηθά στην προώθηση της ευτυχίας, της ηρεμίας, του κινήτρου και της εστίασης», λέει η ίδια.
Παλαιότερη έρευνα του 2011, δείχνει ότι τα άτομα με παχυσαρκία μπορεί να έχουν κάποια διαταραχή στην ντοπαμίνη και αυτό να τους οδηγεί στην υπερκατανάλωση τροφής, για να επιτύχουν επαρκή ευχαρίστηση από το φαγητό.
Πώς το φαγητό οδηγεί σε σωματικά οφέλη
«Όταν απολαμβάνουμε το φαγητό που τρώμε και διεγείρουμε την ντοπαμίνη, χωνεύουμε και μεταβολίζουμε πιο αποτελεσματικά», λέει ο Storch. «Όταν είμαστε χαλαροί, απολαμβάνοντας τη διατροφική εμπειρία, το νευρικό μας σύστημα περνά σε κατάσταση ανάπαυσης και πέψης, κάτι που μας επιτρέπει να διασπάσουμε πλήρως και να χρησιμοποιήσουμε τα θρεπτικά συστατικά από τα τρόφιμα που τρώμε».
Το να τρώμε για ευχαρίστηση θα μπορούσε επίσης να προωθήσει την υγιεινή διατροφή. «Υπάρχει αυτή η πεποίθηση ότι το “υγιεινό” φαγητό δεν είναι τόσο γευστικό, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια», λέει η διαιτολόγος και πιστοποιημένη διαιτητική σύμβουλος Sarah Gold Anzlovar, MS, RDN, LDN. «Όταν τρώμε φαγητό που μας αρέσει, αυξάνεται η ικανοποίηση, κάτι που μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της διατροφής και να μειώσει την πιθανότητα υπερφαγίας».
Σωματική και συναισθηματική ανακούφιση
Οι στιγμές των γευμάτων θα ήταν πολύ βαρετές αν το φαγητό ήταν για εμάς απλώς ένα καύσιμο. Το φαγητό αποτελεί μια ανθρώπινη εμπειρία, από το να μας φέρει κοντά με τους αγαπημένους μας μέχρι να μας συνδέσει με την πολιτιστική μας κληρονομιά. Πρόκειται, δηλαδή, για συναισθηματική αλλά και σωματική τροφή. Αυξάνει τις ευκαιρία για κοινωνική σύνδεση και ανακουφίζει την ψυχή και το σώμα.
Μια ζεστή σούπα κοτόπουλου όταν είμαστε άρρωστοι, για παράδειγμα, θα μας ανακουφίσει γιατί μας θυμίζει τη μαμά τη γιαγιά μας και θα ηρεμήσει το σώμα μας. «Όταν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να συνδεθεί με το φαγητό και να το απολαύσει, υπάρχουν πολλά οφέλη», λένε οι ειδικοί.
Αυτό δεν σημαίνει, ότι πρέπει να λέμε διαρκώς “όχι” σε φαγητά που αγαπάμε αν είναι πλούσια σε θερμίδες ή λιπαρά, όπως η διατροφική κουλτούρα θέλει να μας επιβάλει. Η απόφαση να απολαμβάνουμε προσεκτικά αυτό που τρώμε βοηθά να σπάσει αυτή η επιβλαβής νοοτροπία.
«Όταν όλα τα τρόφιμα επιτρέπονται χωρίς κανόνες—συμπεριλαμβανομένων των πιο νόστιμων, το σώμα μαθαίνει να εμπιστεύεται ότι θα πάρει αυτό που χρειάζεται», λέει η Storch. «Δίνοντας άδεια σε αυτά τα τρόφιμα που έχουν χαρακτηριστεί ως “κακά” είναι ένα σημαντικό βήμα στη διαδικασία της απόλαυσης και μπορεί να βοηθήσει κάποιον να αισθανθεί περισσότερη αυτοπεποίθηση και ελευθερία γύρω από το φαγητό». Δεν αποκλείουμε, λοιπόν, τις τροφές, μα τις επιλέγουμε με προσοχή.
Απόλαυση και σωστή διατροφή: Ο τέλειος συνδυασμός
Λίγα πράγματα στη ζωή μπορούν να προσφέρουν καθημερινή χαρά όσο το φαγητό. Τα τρόφιμα που καταναλώνουμε τρέφουν το σώμα μας, ανακουφίζουν το πνεύμα μας και ευχαριστούν τους γευστικούς μας κάλυκες.
Για να φέρετε περισσότερη χαρά στο τραπέζι σας, δοκιμάστε να ξεκινήσετε από τα μικρά.
«Όταν φτιάχνετε ένα γεύμα ή ένα σνακ, δείτε αν υπάρχει κάτι που θα μπορούσατε να κάνετε για να το κάνετε ακόμα και 10 τοις εκατό πιο ευχάριστο», συνιστά η Storch. «Μερικές φορές, το να ζεστάνετε ένα μπράουνι, να ρίξετε λίγο κατσικίσιο τυρί στη σαλάτα ή να προσθέσετε περισσότερο γάλα για να αραιώσετε το πλιγούρι βρώμης, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη διατροφική εμπειρία.»
Και όταν τελειώσει η ώρα του φαγητού, αναρωτηθείτε: Πόση ευχαρίστηση σας πρόσφερε το φαγητό σας;
Ποια θετικά συναισθήματα προέκυψαν από τη συναισθηματική σύνδεση με τις τροφές στο πιάτο σας; Οι πληροφορίες που θα συγκεντρώσετε μπορούν να σας βοηθήσουν να κάνετε τις μελλοντικές επιλογές φαγητού ακόμα πιο νόστιμες.
Με πληροφορίες από το healthline.com.