Για τις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS), η προσπάθεια για απώλεια βάρους μπορεί να μοιάζει σαν μια μάχη που δεν τελειώνει.
Και όχι μόνο για αισθητικούς λόγους. Πολλές γυναίκες αναφέρουν ότι τα συμπτώματά τους χειροτερεύουν όταν είναι πάνω από το κανονικό τους βάρος.
Τι είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;
Παρά το όνομά του, το PCOS σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκώνδεν επηρεάζει μόνο τις ωοθήκες. Η ακριβής αιτία αυτής της μεταβολικής και ορμονικής διαταραχής είναι ασαφής. Ωστόσο, είναι πιθανώς ένας συνδυασμός ορισμένων γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Οι γυναίκες με PCOS συνήθως αρχίζουν να εμφανίζουν συμπτώματα καθώς μπαίνουν στην εφηβεία.
Τα συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών υπάρχουν συνεχώς και μπορεί να εμφανίζονται πιο έντονα σε μερικούς ανθρώπους από ό,τι σε άλλους. Η υποκείμενη αιτία του PCOS είναι η ανισορροπία των ορμονών, αλλά το τι προκαλεί αυτήν την ανισορροπία δεν είναι ξεκάθαρο.
«Το PCOS είναι μια σύνθετη ενδοκρινική διαταραχή που επηρεάζει τουλάχιστον μία στις δέκα γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία», λέει η Angela Grassi, διαιτολόγος και ιδρύτρια του Κέντρου Διατροφής PCOS στο health.usnews.com
Συμπτώματα του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών
Τα συμπτώματα του PCOS περιλαμβάνουν:
- Ακμή
- Πυκνές, σκούρες τρίχες σώματος που μπορεί να εμφανιστούν στο στήθος, το στομάχι και την πλάτη
- Υπογονιμότητα
- Αντίσταση στην ινσουλίνη.
- Θέματα ψυχικής υγείας όπως το άγχος και η κατάθλιψη .
Όταν κάνετε εξετάσεις για σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ο γιατρός σας συνήθως διερευνά αν έχετε τουλάχιστον δύο από αυτά τα τρία κριτήρια:
- Ακανόνιστες εμμηνορροϊκές περιόδους. Αυτό σημαίνει ότι η περίοδό σας δεν είναι σε κανονικό κύκλο κάθε μήνα.
- Κύστες στις ωοθήκες σας, οι οποίες είναι ορατές σε υπερηχογράφημα πυέλου. Οι κύστες αυτές είναι συμπαγείς ή γεμάτες με υγρό στις ωοθήκες σας.
- Υψηλά επίπεδα της ανδρογόνου ορμόνης στο αίμα σας.
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και Αντίσταση στην Ινσουλίνη
Το ποσοστό των γυναικών με PCOS που είναι υπέρβαρες ή με παχυσαρκία μπορεί να φτάσει το 80%, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε από το Εθνικό Κέντρο Πληροφοριών Βιοτεχνολογίας . Ορισμένοι πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στη στενή σχέση μεταξύ PCOS και αντίστασης στην ινσουλίνη .
Το να είσαι πολύ υπέρβαρος και να κουβαλάς αυτό το βάρος γύρω από την περιοχή της κοιλιάς είναι ο νούμερο ένα παράγοντας κινδύνου για αντίσταση στην ινσουλίνη, μαζί με την έλλειψη σωματικής άσκησης. Η αντίσταση στην ινσουλίνη εμφανίζεται όταν το σώμα σας δεν αναγνωρίζει και δεν ανταποκρίνεται στην ινσουλίνη όπως θα έπρεπε. Σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο World Journal of Diabetes, έως και το 70% των γυναικών με PCOS έχουν επίσης αντίσταση στην ινσουλίνη.
«Με απλά λόγια: Όταν τρώμε τροφές – κυρίως υδατάνθρακες – μετατρέπονται σε γλυκόζη στην κυκλοφορία του αίματός μας», εξηγεί η Γκράσι. «Χρειαζόμαστε τη γλυκόζη να εισέλθει στα κύτταρά μας για να χρησιμοποιηθεί για ενέργεια. Όταν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα αυξάνονται, ένα σήμα – φανταστείτε ότι χτυπάει ένα κουδούνι – αποστέλλεται από την πόρτα του κυττάρου στον πυρήνα που του λέει να ανοίξει. Ωστόσο, όταν υπάρχει σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, το κουδούνι στην πόρτα του κελιού μπορεί να είναι ελαττωματικό. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται περισσότερος χρόνος για τα κύτταρα να ανοίξουν τις πόρτες τους στη γλυκόζη, με αποτέλεσμα να απαιτείται η έκκριση υψηλότερων ποσοτήτων ινσουλίνης».
Όταν αυτό συμβαίνει σε ένα άτομο με την πάροδο του χρόνου, τα επίπεδα γλυκόζης μπορεί να παραμείνουν πολύ υψηλά για πάρα πολύ καιρό, με αποτέλεσμα αυτές οι «πόρτες κυττάρων» να αγνοούν τελικά την ινσουλίνη. Αυτό μπορεί στη συνέχεια να προκαλέσει την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2.
Όπως πολλές πτυχές της διαταραχής, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και η σχέση του με την αντίσταση στην ινσουλίνη απαιτούν περισσότερη έρευνα για να γίνει πλήρως κατανοητή, εξηγεί η Hillary Wright, διαιτολόγος και διευθύντρια διατροφικής συμβουλευτικής για το Domar Center for Mind-Body Health στη Μασαχουσέτη. «Αυτό το πράγμα που ονομάζουμε PCOS, το γνωρίζουμε για πάνω από 100 χρόνια, αλλά μόλις από τη δεκαετία του 1990 καταλάβαμε ότι ένας πολύ σημαντικός παίκτης στην αντίσταση στην ινσουλίνη».
Αν και δεν είναι σαφές ότι η αύξηση βάρους ή η αντίσταση στην ινσουλίνη εμφανίζεται πρώτη σε ένα άτομο με PCOS, μελέτες έχουν δείξει ότι η διατήρηση ενός υγιούς βάρους μπορεί να μειώσει τα ανεπιθύμητα συμπτώματα PCOS.
Γιατί δεν βλέπουν απώλεια βάρους οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;
Η ορμονική ανισορροπία που προκαλεί το PCOS κάνει ορισμένες γυναίκες να αναφέρουν ότι έχουν έντονη λαχτάρα για φαγητό , λόγω της υπερπαραγωγής ινσουλίνης και δεν αισθάνονται ποτέ χορτάτες ή κορεσμένες, λόγω της υποπαραγωγής ορμονών όπως η γκρελίνη, η χολοκυστοκινίνη και η λεπτίνη, που ρυθμίζουν την πείνα.
Εξίσου σημαντικό με το ίδιο το βάρος, είναι το σημείο αποθήκευσης του βάρους στο σώμα. Με την αντίσταση στην ινσουλίνη, το σώμα συχνά αποθηκεύει λίπος στην περιοχή της κοιλιάς – γεγονός που θέτει ένα άτομο σε υψηλότερο κίνδυνο για καρδιακή νόσο και διαβήτη τύπου 2.
Ο φαύλος κύκλος με το PCOS είναι ότι «η αντίσταση στην ινσουλίνη ενθαρρύνει (την) αποθήκευση λίπους στο λίπος της κοιλιάς, το οποίο με τη σειρά του επιδεινώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη», λέει η Wright. Αυτό δημιουργεί μια αλυσιδωτή αντίδραση αύξησης βάρους, η οποία επιδεινώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία συνεχίζει να επιδεινώνει περαιτέρω τα συμπτώματα του συνδρόμου.
Αυτή η αλυσιδωτή αντίδραση μεταξύ της αντίστασης στην ινσουλίνη, του κοιλιακού λίπους και της αύξησης βάρους με το PCOS καθιστά ευκολότερη την απόκτηση βάρους – και δυσκολότερη απώλεια βάρους.
Το υψηλό άγχος, ο κακός ύπνος και ο καθιστικός τρόπος ζωής μπορούν όλα να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους, ιδιαίτερα σε γυναίκες με PCOS.
Στις γυναίκες με PCOS, αυτοί οι παράγοντες του τρόπου ζωής επιδεινώνονται και μπορούν να κάνουν την αύξηση βάρους να συμβεί ακόμα πιο γρήγορα.
Απώλεια βάρους σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
«Δεν υπάρχει ένας σσυγκεκριμένος τρόπος για να διαχειριστείτε το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, όπως δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να χάσετε βάρος», λέει ο Wright. Ωστόσο, σε «γυναίκες με PCOS που έχουν παχυσαρκία, εάν χάσουν μόλις 5% έως 10% του βάρους τους, θα υπάρξει βελτίωση της αντίστασης στην ινσουλίνη, κάτι που μπορεί να είναι ωφέλιμο για τη γονιμότητά τους και τη γενική υγεία τους».
Πολλοί διαιτολόγοι βλέπουν καλύτερο έλεγχο των συμπτωμάτων του PCOS με μια φυτική διατροφή.
Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την κατανάλωση περισσότερων δημητριακών ολικής αλέσεως, φρούτων και λαχανικών, θαλασσινών ή φυτικών πρωτεϊνών, όπως όσπρια και ξηρούς καρπούς, και κατανάλωση μικρότερης ποσότητας κόκκινου κρέατος, επεξεργασμένων υδατανθράκων και επεξεργασμένων τροφίμων.
Αν θέλετε να χάσετε βάρος, θα πρέπει να βρείτε έναν διαιτολόγο ή ενδοκρινολόγο που να έχει ιστορικό συνεργασίας με άτομα που έχουν Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών και να κατανοεί τις περιπλοκές της διαταραχής. Μπορούν να παρέχουν φροντίδα προσαρμοσμένη στις ανάγκες σας και μπορούν να ελέγξουν τις πληροφορίες που έχετε βρει στο διαδίκτυο.
Μερικοί γιατροί υποστηρίζουν την έμφαση στην αλλαγή στα πρότυπα συμπεριφοράς σε σχέση με την απώλεια βάρους.
Η πιο κοινή συμβουλή που δίνεται στα άτομα με PCOS από γιατρούς είναι να χάσουν βάρος. Οι πιθανότητες είναι ότι τα άτομα με PCOS έχουν προσπαθήσει να χάσουν βάρος πολλές φορές. Στην πραγματικότητα, οι διατροφικές διαταραχές και οι διαταραχές της διάθεσης είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες στον πληθυσμό των γυναικών με το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών εν μέρει λόγω των (αποτυχημένων προσπαθειών απώλειας βάρους. Ωστόσο, τα άτομα με PCOS μπορούν να βελτιώσουν την υγεία τους χωρίς να χρειάζεται να χάσουν βάρος.
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η κατανάλωση γευμάτων ισορροπημένων σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λίπη, η τακτική σωματική δραστηριότητα, η διαχείριση του στρες και ο σωστός ύπνος μπορεί να μην οδηγούν απαραίτητα σε απώλεια βάρους, αλλά σίγουρα θα είναι αποτελεσματικές στη ρύθμιση της ινσουλίνης και στην εξισορρόπηση των ορμονών.
Το κύριο πράγμα που πρέπει να θυμάται κάποιος με PCOS όταν προσπαθεί να χάσει βάρος είναι ότι η διαχείριση των συμπτωμάτων πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητα. Ελέγξτε τις ορμόνες σας και δείτε πού πρέπει να ξοδέψετε την ενέργειά σας κάνοντας αλλαγές.
Διαβάστε επίσης
Καινοτομία, ψηφιακή υγεία και πραγματικά δεδομένα: Πόσο βοηθάνε ασθενείς και οικονομία, οι ενστάσεις
Ανεξαρτησία ή υπακοή; Ποιες αξίες ενθαρρύνονται να μάθουν τα παιδιά ανά χώρα