Η ισορροπημένη διατροφή κατέχει πολύ σημαντική θέση και για τα άτομα τρίτης ηλικίας, αποτελώντας «σύμμαχο» για την υγεία. Μπορεί να βοηθήσει στην διατήρηση ενός υγιούς βάρους, είναι καθοριστική για να παραμείνουν γεμάτοι ενέργεια και να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, ενώ παράλληλα μειώνει τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης ή συμβάλει στην αποτελεσματικότερη διαχείριση τους, όταν αυτές έχουν ήδη εμφανιστεί.
Η διατροφή για τα άτομα τρίτης ηλικίας
Ωστόσο, σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Πόρων για τη Διατροφή, τη Φυσική Δραστηριότητα και τη Γήρανση, 1 στους 4 ηλικιωμένους Αμερικανούς δεν ακολουθεί ισορροπημένη διατροφή.
Αυτό συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για υποσιτισμό και αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο για μειωμένη μυϊκή μάζα, που μπορεί να συνοδεύεται με μειωμένο σωματικό βάρος, αλλά είναι εξίσου συχνή και σε άτομα τρίτης ηλικίας με φυσιολογικό βάρος ή υπερβαροτητα.
Η μη ισορροπημένη διατροφή μπορεί επιπλέον να αποδυναμώσει τα οστά και να επηρεάσει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας τον οργανισμό πιο ευάλωτο σε ασθένειες.
Καθώς δεν υπάρχουν «απαραίτητα» ή «δυναμωτικά» τρόφιμα, για να καλύψουν τις ιδιαίτερες διατροφικές τους ανάγκες, τα άτομα στην τρίτη ηλικία είναι απαραίτητο να τρώνε μια ποικιλία τροφίμων με έμφαση σε τροφές πλούσιες σε άπαχη πρωτεΐνη, βιταμίνες και μέταλλα, όπως είναι το άπαχο κρέας, τα ψάρια και τα θαλασσινά, τα φρέσκα φρούτα και οι ξηροί καρποί, ενώ θα πρέπει να περιοριστούν τα τρόφιμα, που είναι πλούσια σε επεξεργασμένα σάκχαρα, κορεσμένα και τρανς λιπαρά και αλάτι, όπως οι πολύ επεξεργασμένες τροφές και τα διάφορα σνακ.
Ωστόσο, πολύ συχνά χρειάζονται εξατομικευμένες διατροφικές συστάσεις προκειμένου να ισορροπήσουν οι ιδιαίτερες διατροφικές απαιτήσεις υπό την παρουσία διαφορετικών χρόνιων παθήσεων, αλλά και επιπρόσθετων μεταβολικών αλλαγών, όπως και συχνών προβλημάτων και καταστάσεων, που «σαμποτάρουν» την επίτευξη διατροφικής ισορροπίας. Η προσοχή στην διατροφή των ατόμων στην τρίτη ηλικία πρέπει να στραφεί στους εξής παράγοντες:
1. Προσλαμβανόμενη ενέργεια – θερμίδες για τα άτομα της τρίτης ηλικίας:
Καθώς μεγαλώνουμε χρειαζόμαστε λιγότερη ενέργεια, για να διατηρήσουμε ένα υγιές βάρος. Αυτό συμβαίνει επειδή χάνουμε μυϊκή μάζα, αλλά και επειδή κινούμαστε λιγότερο. Έτσι, ο μεταβολισμός επιβραδύνεται, μειώνοντας τις θερμιδικές ανάγκες, ενώ η κατανάλωση περισσότερων θερμίδων από αυτές που καίμε, θα οδηγήσει σε αύξηση βάρους με την μορφή λίπους, που πλέον είναι δύσκολο να απομακρυνθεί. Έτσι κάθε θερμίδα πρέπει να «μετράει» και να συνεισφέρει στην ημερήσια κάλυψη των αναγκών για βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.
Τροφές χαμηλές σε θερμίδες, αλλά πλούσιες σε θρέψη είναι τα φρέσκα φρούτα, τα ημίπαχα γαλακτοκομικά, το άπαχο κρέας, το ψάρι και τα αυγά.
2. Όρεξη
Πολλοί άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας βιώνουν απώλεια όρεξης με αλλαγές στην γεύση και στην όσφρηση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στο να τρώνε συνολικά λιγότερο, γεγονός που μπορεί να συνάδει με τις μειωμένες μεταβολικές ανάγκες, αλλά πολύ συχνά επιλέγουν τρόφιμα φτωχά σε θρεπτικά συστατικά. Μερικοί ηλικιωμένοι γίνονται ευαίσθητοι σε τροφές με έντονη γεύση ή οσμή, με αποτέλεσμα να αποκλείουν τρόφιμα ή ολόκληρες ομάδες τροφίμων. Η μη λήψη επαρκούς ποσότητας τροφής ή η μη κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά συστατικά μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό και προβλήματα υγείας.
Για αυτό το λόγο είναι καλό να προσπαθήσουμε να βρίσκουμε εναλλακτικές συνταγές και να αναζητούμε νέα τρόφιμα, ώστε να μην επηρεάζεται η πρόσληψη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.
3. Ιατρικές Καταστάσεις
Καθώς μεγαλώνουμε, γινόμαστε πιο επιρρεπείς σε χρόνια προβλήματα υγείας, όπως ο διαβήτης, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερόλη και η οστεοπόρωση. Για την πρόληψη ή τη θεραπεία αυτών των καταστάσεων, κάποιες εξατομικευμένες αλλαγές στη διατροφή είναι απαραίτητες.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η διατροφική οδηγία είναι μια διατροφή με «αληθινές» τροφές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά, αλλά χαμηλές σε υπερβολικές θερμίδες, πρόσθετα σάκχαρα, κορεσμένα και τρανς λιπαρά και όσο το δυνατόν λιγότερο κρυφό ή φανερό νάτριο (αλάτι).
4. Φάρμακα
Η λήψη πολλών διαφορετικών φαρμάκων στην τρίτη ηλικία είναι ένα συχνό φαινόμενο, που ονομάζεται πολυφαρμακία και πολύ συχνά μπορεί να επηρεάσει την θρέψη και την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών. Ορισμένα φάρμακα επηρεάζουν την όρεξη, αλλάζουν τις συνήθειες του εντέρου και κάποια μπορεί να αλληλοεπιδράσουν με ορισμένα τρόφιμα ή συμπληρώματα διατροφής.
Ανάλογα την φαρμακευτική αγωγή είναι σωστό να τροποποιείται τόσο ο χρόνος των γευμάτων, όσο το είδος της τροφής.
5. Στοματική υγιεινή
Οι ηλικιωμένοι έχουν τις δικές τους ανησυχίες για τη στοματική υγεία και αρκετοί φέρουν οδοντοστοιχίες που δεν εφαρμόζουν σωστά μπορεί να οδηγήσουν σε κακές διατροφικές συνήθειες και υποσιτισμό.
Είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψιν οι παράγοντες στην οδοντοστοιχία και να παρέχονται τρόφιμα με διαφορετικές υφές πχ πολτό, σούπα, αναλόγως την περίσταση.
Απέργη Χ. Κυριακή
Διαιτολόγος Διατροφολόγος, MSc (Med.Sci), PhDc
Διαβάστε επίσης
Διαθέσιμα από σήμερα τα αντιικά χάπια της Pfizer – Αβεβαιότητα για την έκβαση της COVID-19
Το σύνδρομο της ραγισμένης καρδιάς: Η πάθηση που “χτυπά” περισσότερο τις γυναίκες