Σε ποιο σημείο της ζωής κορυφώνονται οι διαφορετικές νοητικές δυνάμεις μας; Μερικά από τα πρώτα τεστ νοημοσύνης απλώς κατηγοριοποιούσαν όλους τους ανθρώπους άνω των 16 ετών ως «ενήλικες».
Σήμερα, οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι ο εγκέφαλος συνεχίζει να αναπτύσσεται και να αλλάζει σε όλη την πρώιμη ενήλικη ζωή και ότι υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν.
Ωστόσο, συχνά τείνουμε να θεωρούμε τον εγκέφαλο των ενηλίκων ως ένα σχετικά σταθερό και αμετάβλητο πράγμα, υποδηλώνοντας ότι οι διάφορες νοητικές ικανότητες είναι απλώς στατικές, ή ακόμη και σε πτώση, στο μεγαλύτερο μέρος της ενηλικίωσης.
Οι συμβατικές ιδέες σχετικά με τη νοημοσύνη συχνά υποδηλώνουν ότι οι άνθρωποι φθάνουν στην ψυχική τους κορύφωση αρκετά νωρίς στη ζωή τους και μετά ακολουθούν μια μακρά, αργή πτώση μέχρι τα γηρατειά.
Υπάρχει επίσης μια τάση να πιστεύουμε ότι ορισμένες νοητικές δυνάμεις, όπως η ρευστή νοημοσύνη (το τμήμα της νοημοσύνης που περιλαμβάνει τη χρήση, σε αντίθεση με την απόκτηση, πληροφοριών), συνήθως κορυφώνονται σχετικά νωρίς στην ενήλικη ζωή. Η κρυσταλλωμένη νοημοσύνη, από την άλλη πλευρά, συχνά κορυφώνεται κατά την όψιμη ενήλικη ζωή.
Σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς, αυτή η μακροχρόνια διχογνωμία μπορεί να είναι υπερβολικά απλοϊκή. Οι ερευνητές Joshua Hartshorne και Laura Germine από το ΜΙΤ χρησιμοποίησαν μια μεγάλη ομάδα διαδικτυακών συμμετεχόντων για να συλλέξουν πληροφορίες σχετικά με το ποιες ακριβώς ηλικίες έχουν ισχυρότερες συγκεκριμένες νοητικές ικανότητες, όπως αναφέρει το verywellmind.com. Αυτό που ανακάλυψαν ήταν ότι υπήρχε μια εκπληκτική συνέπεια με το πότε οι συγκεκριμένες ικανότητες συνήθως κορυφώνονται.
Ορισμένες νοητικές δυνάμεις κορυφώνονται πολύ αργότερα στη ζωή
Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychological Science, διαφορετικές πτυχές της ρευστής νοημοσύνης κορυφώνονται σε διαφορετικές ηλικίες, με ορισμένες ικανότητες να αγγίζουν την κορυφή τους έως και την ηλικία των 40 ετών.
«Σε οποιαδήποτε δεδομένη ηλικία, γίνεσαι καλύτερος σε κάποια πράγματα, χειροτερεύεις σε κάποια άλλα πράγματα και είσαι σε μία ισορροπία σε κάποια άλλα πράγματα. Πιθανότατα δεν υπάρχει μία ηλικία στην οποία έχετε φτάσει στην κορύφωση στα περισσότερα πράγματα, ή πολύ λιγότερο σε όλα», εξήγησε ο ερευνητής Joshua Hartshorne του MIT.
Ο Χάρτσορν είχε ανακαλύψει προηγουμένως ότι η οπτική βραχυπρόθεσμη μνήμη κορυφώνεται στα μέσα της δεκαετίας του ’30μ πριν αρχίσει να μειώνεται. Σε μια παλαιότερη μελέτη, η Germine είχε διαπιστώσει ότι η ικανότητα αναγνώρισης προσώπων βελτιώνεται επίσης έως ότου οι άνθρωποι είναι στις αρχές της δεκαετίας των 30 και στη συνέχεια αρχίζει να μειώνεται σταδιακά.
Σκάβοντας βαθύτερα, οι δυο τους άρχισαν να εξετάζουν αρχειακά δεδομένα από παλαιότερα τεστ νοημοσύνης. Αυτό που ανακάλυψαν ήταν ότι δεν φαινόταν να υπάρχει ενιαία διανοητική κορυφή. Αντίθετα, διαφορετικές ικανότητες φαινόταν να κορυφώνονται σε πολύ διαφορετικές και μερικές φορές εκπληκτικές ηλικίες. Αυτά τα αποτελέσματα βοήθησαν να εμπνεύσουν την περαιτέρω έρευνά τους για το πώς αλλάζουν οι νοητικές ικανότητες με την ηλικία.
Μεγάλα διαδικτυακά δείγματα προσέφεραν μια μοναδική ματιά στις νοητικές ικανότητες
Η τελευταία μελέτη μπόρεσε να αντλήσει από ένα μεγάλο διαδικτυακό δείγμα συμμετεχόντων που χρησιμοποίησαν τους ιστότοπους gameswithwords.org και testmybrain.org. Χρησιμοποιώντας την προσέγγιση, οι ερευνητές μπόρεσαν να συγκεντρώσουν δεδομένα από σχεδόν 50.000 άτομα σε ένα ευρύ φάσμα ηλικιών.
Χρησιμοποιήθηκαν τέσσερις διαφορετικοί τύποι γνωστικών εργασιών καθώς και μία εργασία που εξέταζε την ικανότητα ανίχνευσης των συναισθηματικών καταστάσεων άλλων ανθρώπων. Η προηγούμενη έρευνα των Hartshorne και Germine είχε δείξει ότι αυτές οι εργασίες μέτρησαν τις νοητικές ικανότητες που αλλάζουν καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν.
Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν αυτό που οι ερευνητές ονόμασαν «σημαντική ετερογένεια όταν κορυφώνονται οι γνωστικές ικανότητες».
Πότε κορυφώνονται οι νοητικές δυνάμεις;
Τα βασικά ευρήματα από την τελευταία μελέτη και παλαιότερη έρευνα:
18-19: Η ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών κορυφώνεται νωρίς και μετά αρχίζει αμέσως να μειώνεται.
25: Η βραχυπρόθεσμη μνήμη (ο μηχανισμός της μνήμης που μας επιτρέπει να διατηρούμε μια περιορισμένη ποσότητα πληροφοριών για ένα μικρό χρονικό διάστημα) βελτιώνεται περίπου μέχρι την ηλικία των 25 ετών. Παραμένει αρκετά σταθερή μέχρι να αρχίσει να μειώνεται γύρω στα 35.
30: Η μνήμη για τα πρόσωπα κορυφώνεται και στη συνέχεια αρχίζει να μειώνεται σταδιακά.
35: Η βραχυπρόθεσμη μνήμη σας αρχίζει να εξασθενεί και να μειώνεται.
Δεκαετία 40-50: Η συναισθηματική κατανόηση κορυφώνεται στη μέση έως τη μεταγενέστερη ενήλικη ζωή.
Δεκαετία 60: Οι ικανότητες λεξιλογίου συνεχίζουν να αυξάνονται.
Δεκαετίες 60 και 70: Η κρυσταλλωμένη νοημοσύνη (ο τύπος νοημοσύνης που αφορά την εκμάθηση) ή η συσσωρευμένη γνώση και δεδομένα για τον κόσμο κορυφώνεται αργά στη ζωή.
Ενώ τα αποτελέσματα ότι η κρυσταλλωμένη νοημοσύνη κορυφώνεται αργότερα στη ζωή είναι συνεπή με προηγούμενα ευρήματα, αυτή η μελέτη υπονοεί ότι αυτή η κορυφή εμφανίζεται πολύ αργότερα στη ζωή από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως.
Τι θα μπορούσε να εξηγήσει αυτή την καθυστερημένη κορύφωση στις νοητικές ικανότητες;
Οι ερευνητές προτείνουν ότι τα αποτελέσματά τους μπορεί να οφείλονται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι σήμερα έχουν περισσότερη εκπαίδευση, μεγαλύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες και πιο απαιτητικές διανοητικά θέσεις εργασίας από τις προηγούμενες γενιές ενηλίκων.
Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι ενώ οι εγκέφαλοι μεγαλύτερης ηλικίας μπορεί πράγματι να είναι πιο αργοί, είναι πιθανό να εξακολουθούν να είναι πιο ακριβείς, γνώστες και καλύτερα ικανοί να αξιολογούν τις διαθέσεις και τις συναισθηματικές καταστάσεις των άλλων.
Οι ερευνητές συνεχίζουν την έρευνά τους στο διαδίκτυο εισάγοντας περισσότερες γνωστικές εργασίες καθώς και τεστ σχεδιασμένα για τη μέτρηση των γλωσσικών ικανοτήτων, της εκτελεστικής λειτουργίας και της κοινωνικής και συναισθηματικής νοημοσύνης.
Συμφωνούν επίσης ότι χρειάζονται περαιτέρω έρευνες για να προσδιοριστεί ακριβώς γιατί οι πνευματικές δυνάμεις κορυφώνονται σε διαφορετικές ηλικίες.
Διαβάστε επίσης
Η απροετοίμαστη Γκάγκα, ο απών Αρκουμανέας και το λάθος της Θεοδωρίδου