Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα είναι μια πάθηση που προέρχεται από την αυξημένη πίεση ενός νεύρου στον καρπό. Τα συμπτώματα είναι μούδιασμα και πόνος στο χέρι και τα δάκτυλα, ενώ μπορεί να υπάρχει και η αίσθηση ηλεκτρικού ρεύματος («μυρμήγκιασμα»).
«Στον καρπό μας υπάρχει ένας σχετικά στενός χώρος που ονομάζεται καρπιαίος σωλήνας. Από αυτό τον χώρο, περνάνε 9 τένοντες από τον πήχη προς το χέρι και ένα νεύρο: το μέσο νεύρο. Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα εμφανίζεται όταν αυξάνεται η πίεση σε αυτόν τον στενό χώρο εξαιτίας οιδήματος (πρηξίματος). Όταν η αύξηση της πίεσης γίνει αρκετή για να εμποδίσει την καλή λειτουργία του μέσου νεύρου αρχίζουν τα μουδιάσματα, ο πόνος και το αίσθημα ηλεκτρικού ρεύματος στον χέρι», εξηγεί ο κ. Νικόλαος Δαρλής, Διευθυντής Ορθοπαιδικός στο Metropolitan Hospital και συνεχίζει με τις αιτίες πρόκλησης του συνδρόμου, τα συμπτώματα και τις θεραπευτικές επιλογές ανάλογα με τη βαρύτητα της πάθησης:
Τι το προκαλεί;
«Συνήθως η αιτία είναι άγνωστη. Η αύξηση της πίεσης στο μέσο νεύρο μπορεί να συμβεί με πολλούς τρόπους: οίδημα (πρήξιμο) του καλύμματος των τενόντων που βρίσκονται μαζί με το νεύρο στον καρπιαίο σωλήνα, (ονομάζεται και υμενίτιδα ή τενοντοελυτρίτιδα), στένεμα του καρπιαίου σωλήνα από εξαρθρήματα, κατάγματα ή αρθρίτιδα στα οστά που τον περιβάλλουν όπως και το να κρατιέται ο καρπός λυγισμένος στην δουλειά για πολύ χρόνο. Επίσης, η κατακράτηση υγρών στην εγκυμοσύνη προκαλεί αύξηση της πίεσης η οποία τις περισσότερες φορές φεύγει μετά τον τοκετό. Οι παθήσεις του θυρεοειδούς, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να προκαλέσουν σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα. Τέλος είναι δυνατόν, να συνυπάρχουν παραπάνω από μία αιτίες», προσθέτει.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι ο πόνος, το μούδιασμα ή το «μυρμήγκιασμα» και η αίσθηση ηλεκτρικού ρεύματος. Το μούδιασμα και το «μυρμήγκιασμα» συνήθως συμβαίνουν στα δάκτυλα: στον αντίχειρα, τον δείκτη, το μέσο ή τον παράμεσο Μπορεί όμως και να μουδιάζει μόνο το μέσο δάκτυλο.
Συχνά τα συμπτώματα εμφανίζονται τη νύχτα και ο ασθενής χρειάζεται να «τινάξει» το χέρι του για να βρει ανακούφιση. Την ημέρα συχνότερα εμφανίζονται συμπτώματα κατά την οδήγηση ή όταν κρατάμε παρατεταμένα το κινητό ή το tablet μας. Επίσης, οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν αδυναμία στα χέρια, να έχουν δυσκολία όταν κάνουν λεπτές δουλειές ή να τους πέφτουν αντικείμενα. Σε βαριές μορφές μπορεί να χάσουν μόνιμα την αίσθηση στα δάκτυλά τους ή να ατροφήσουν οι μύες στην παλάμη τους (σαν να «αδυνατίζει» η βάση του αντίχειρα).
Πώς γίνεται η διάγνωση;
O γιατρός θα πάρει ένα λεπτομερές ιστορικό που πρέπει να περιλαμβάνει άλλες παθήσεις του ασθενούς, τυχόν προηγούμενους τραυματισμούς όπως και το πώς χρησιμοποιεί τα χέρια του στην καθημερινή του ζωή. Σπάνια απαιτείται να γίνουν ακτινογραφίες ή αιματολογικός έλεγχος.
Συχνότερα χρειάζεται να γίνει μια εξέταση που ονομάζεται ηλεκτρομυογράφημα και η οποία μπορεί να μας δείξει την βαρύτητα του συνδρόμου, όπως και το εάν υπάρχουν προβλήματα με τα νεύρα σε άλλα σημεία (πχ. στον αυχένα). Παρόλα αυτά, μπορεί να υπάρχει σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα και αυτό να μην φαίνεται στο ηλεκτρομυογράφημα. Η κλινική εξέταση από τον γιατρό είναι ο κυριότερος τρόπος διάγνωσης.
Ποια είναι η θεραπεία;
«Αρκετές φορές τα συμπτώματα μπορεί να βελτιωθούν χωρίς χειρουργείο. Η αντιμετώπιση νόσων που πιθανώς συνυπάρχουν, η αλλαγή στον τρόπο που ο ασθενής χρησιμοποιεί τα χέρια του και η εφαρμογή ναρθήκων (κυρίως κατά την νύχτα) μπορεί να μειώσουν την πίεση στο νεύρο. Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορεί βραχυπρόθεσμα να ανακουφίσουν τον ασθενή.
Όταν τα συμπτώματα είναι σοβαρά ή δεν βελτιώνονται χρειάζεται χειρουργείο για να απελευθερωθεί το νεύρο. Το χειρουργείο γίνεται συνήθως με τοπική νάρκωση και ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του μέσα σε λίγες ώρες. Η πίεση στο νεύρο μειώνεται με το να κοπεί ο σύνδεσμος («εγκάρσιος σύνδεσμος») που σχηματίζει την «οροφή» του σωλήνα από την πλευρά της παλάμης.
Το χειρουργείο μπορεί να γίνει με μία τομή μήκους 3-4 εκατοστών ή με μικρότερες τομές και τη χρήση ειδικών εργαλείων ή και αρθροσκοπίου. Η επιλογή του τρόπου επέμβασης γίνεται από τον χειρουργό με βάση την ηλικία και την σωματική διάπλαση του ασθενούς όπως και την βαρύτητα των συμπτωμάτων. Μετά το χειρουργείο, το μούδιασμα και το «μυρμήγκιασμα» συνήθως βελτιώνονται γρήγορα. Η επάνοδος της δύναμης του χεριού στο φυσιολογικό γίνεται σταδιακά τους επόμενους μήνες.
Η ευαισθησία στη χειρουργική τομή συνήθως διαρκεί μερικές εβδομάδες. Στους ηλικιωμένους, όπως και σε ασθενείς με σοβαρό σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, τα συμπτώματα βελτιώνονται με πιο αργούς ρυθμούς μετά το χειρουργείο και μπορεί να μην φύγουν τελείως, παρόλα αυτά το χειρουργείο ωφελεί γιατί εμποδίζει την περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης του νεύρου», αναφέρει ο ειδικός.
Ποιες είναι οι εξελίξεις στον τομέα της χειρουργικής του καρπιαίου σωλήνα;
«Στο κλασικό χειρουργείο του καρπιαίου σωλήνα με τοπική νάρκωση, χρειάζεται να τοποθετηθεί ένα πιεσόμετρο στο μπράτσο το οποίο είναι φουσκωμένο σε όλη τη διάρκεια του χειρουργείου για να σταματήσει την κυκλοφορία του αίματος. Αυτό αρκετές φορές προκαλεί δυσφορία στον ασθενή με αποτελέσματα να είναι απαραίτητο να του δοθεί μέθη. Τα τελευταία χρόνια, η χρήση αυτού του πιεσόμετρου μπορεί να αποφευχθεί με μία ειδική τεχνική τοπικής νάρκωσης που λέγεται WALANT και με την οποία ο ασθενής παραμένει πλήρως ανώδυνος σε όλη τη διάρκεια του χειρουργείου, χωρίς μέθη και έχει λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο. Επίσης, νεότερες τεχνικές συρραφής του δέρματος επιτρέπουν να βραχεί το χειρουργημένο χέρι 5-6 μέρες μετά το χειρουργείο και δεν χρειάζεται αφαίρεση ραμμάτων.
Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια το υπερηχογράφημα (υπέρηχος) έχει βοηθήσει πολύ, τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία. Με το υπερηχογράφημα προ του χειρουργείου, μπορεί να επιβεβαιωθεί η διάγνωση ακόμα και σε περιπτώσεις που το ηλεκτρομυογράφημα είναι αρνητικό, αλλά και να εντοπιστούν τυχόν ανατομικές παραλλαγές (δηλαδή διαφορετική θέση και πορεία του νεύρου από την τυπική) που μπορεί να έχει ο ασθενής, βελτιώνοντας την ασφάλεια και κάνοντας το χειρουργείο εξατομικευμένο. Τέλος, έχουν αναπτυχθεί τεχνικές με τις οποίες, χρησιμοποιώντας τον υπέρηχο στη διάρκεια του χειρουργείου, αναγνωρίζουμε το νεύρο χωρίς να είναι απαραίτητη η χρήση αρθροσκοπίου, και ανοίγουμε το σύνδεσμο με μία τομή 2 εκατοστών», καταλήγει ο κ. Δαρλής.
*Στο Metropolitan Hospital, συχνά οι γιατροί γίνονται αποδέκτες μετεγχειρητικών προβλημάτων από άλλα θεραπευτήρια από αυτή την θεωρητικώς απλή χειρουργική επέμβαση. Εξαιτίας αυτού και λόγω των εξελίξεων που αναφέρθηκαν παραπάνω, διοργανώθηκε το Νοέμβριο του 2024, μία διημερίδα με μοναδικό θέμα το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα και με σκοπό να βελτιώθεί η εκπαίδευση των γιατρών, τόσο του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, σε αυτό. Η διημερίδα υλοποιήθηκε με συνεργασία της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Χεριού και του HEAL Academy, του εκπαιδευτικού βραχίονα του Ομίλου HHG. Συμμετείχαν 150 περίπου χειρουργοί και εκπαιδεύτηκαν σε όλες τις πτυχές αυτής της συνηθέστατης πάθησης. Το Metropolitan Hospital πρωτοπορεί τόσο στην αντιμετώπιση όσο και στην έρευνα και την εκπαίδευση για τις παθήσεις του xεριού.
**Η Χειρουργική Άνω Άκρου στο Metropolitan Hospital καλύπτει όλο το φάσμα των παθήσεων του ώμου, του αγκώνα, του καρπού και της άκρας χείρας, συνδυάζοντας την εμπειρία εξειδικευμένων χειρουργών με τις πιο σύγχρονες τεχνικές διάγνωσης και θεραπείας. Στόχος είναι η αποκατάσταση της λειτουργικότητας, η μείωση του πόνου και η ταχεία επιστροφή του ασθενούς στις καθημερινές του δραστηριότητες.
photo shutterstock