Το Ν.σ. για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή χαιρετίζει η Επιστημονική Εταιρεία Κλινικής Εμβρυολογίας και Βιολογίας της Ανθρώπινης Αναπαραγωγής με αφορμή την δημόσια διαβούλευση επί του σχεδίου νόμου «Μεταρρυθμίσεις στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή» (ΙΥΑ).
Οι Έλληνες εμβρυολόγοι χαιρετίζουν την πρωτοβουλία αυτή, καθώς και το γεγονός ότι η πρόταση του σχεδίου νόμου είναι αποτέλεσμα προετοιμασίας από την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, υλοποιώντας έτσι μία από τις ουσιώδεις προβλέψεις του ν.3305/05, δηλαδή την ενεργό συμμετοχή της Αρχής στην αναθεώρηση της νομοθεσίας υπό το φως των επιστημονικών και κοινωνικών εξελίξεων.
Καινοτόμες παρεμβάσεις στη υποβοηθούμενη αναπαραγωγή
Από τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις η ΕΕΚΕΒΑΑ θεωρεί ιδιαίτερα χρήσιμες, καινοτόμες και επίκαιρες, τις εξής:
1. Την μερική άρση της ανωνυμίας των τρίτων δοτών γεννητικού υλικού. Πρόκειται για διεθνή σύγχρονη τάση, η οποία εδράζεται στην ηθική υποχρέωση το τέκνο να γνωρίζει τη γενετική του καταγωγή και ταυτότητα.
2. Τη θεσμοθέτηση της “κοινωνικής” κρυοσυντήρησης γεννητικού υλικού. Πρόκειται επίσης για παγκόσμια σύγχρονη τάση, που επιτρέπει ιδίως σε γυναίκες νεαρής ηλικίας να διαφυλάξουν τη γονιμότητά τους, προκειμένου να τεκνοποιήσουν αργότερα.
3. Την ίδρυση ειδικής Μονάδας ΙΥΑ για οροθετικά άτομα, όπως είχε ήδη υποδείξει με την απόφαση οικ.2/15.11.2007 η Εθνική Αρχή ΙΥΑ (ΦΕΚ Β’ 170/2008). Η ΕΕΚΕΒΑΑ θεωρεί ότι η εν λόγω ΜΙΥΑ δεν θα πρέπει να περιορισθεί στην εφαρμογή μεθόδων ΙΥΑ αποκλειστικά σε οροθετικούς, αλλά να εξελιχθεί σε πρότυπη ΜΙΥΑ διεθνούς εμβέλειας για πάσχοντες από ειδικές λοιμώξεις γενικότερα, κάτι που θα δημιουργήσει και σημαντικές δυνατότητες επιστημονικής έρευνας, σε συνεργασία με άλλες ΜΙΥΑ, εγχώριες ή μη, που θα κατευθύνουν εκεί τα ειδικά αυτά περιστατικά.
Αναγνώριση της εργαστηριακής ειδικότητας του κλινικού εμβρυολόγου
Η ΕΕΚΕΒΑΑ αναδεικνύει επίσης μια σημαντική πλευρά, η οποία δεν επιλύεται από το ν.σ. για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή: την αναγνώριση της εργαστηριακής ειδικότητας του κλινικού εμβρυολόγου, η οποία, ενώ ουσιαστικά προβλέπεται από το ισχύον νομικό πλαίσιο, δεν έχει πρακτικά θεσμοθετηθεί.
Σε ανακοίνωση της ΕΕΚΕΒΑΑ αναφέρεται ότι «ως επιστημονική εταιρεία «εστιάζουμε όχι μόνο στα βιολογικά ή βιοϊατρικά ζητήματα της γονιμότητας, αλλά και στα θέματα εφαρμογής του κανονιστικού πλαισίου, καθώς και σε αυτά που έχουν άμεση συνάφεια με το έργο και τον ρόλο του κλινικού εμβρυολόγου. Ο εν λόγω επιστήμονας διαχειρίζεται όλες τις εργαστηριακές φάσεις της ΙΥΑ, ενώ παράλληλα διασφαλίζει την βέλτιστη ποιότητα κατά την εφαρμογή των εργαστηριακών μεθόδων, των κανονισμών και των νόμων. Στον ν.3305/05 προβλέπεται, ως απαραίτητη, η συμβολή του εργαστηριακού επιστήμονα στη θεραπευτική ομάδα, προκειμένου η ΜΙΥΑ να λάβει άδεια ίδρυσης και λειτουργίας. Κατά την ίδια λογική, ο νομοθέτης είχε ορίσει εργαστηριακό επιστήμονα ως τακτικό μέλος της Εθνικής Αρχής ΙΥΑ, αναγνωρίζοντας το προφανές: ότι οι μέθοδοι της ΙΥΑ είναι κλινικο-εργαστηριακές και ότι δεν νοείται εξωσωματική γονιμοποίηση χωρίς τη συμβολή του ειδικού εργαστηριακού επιστήμονα».
Η εργαστηριακή ειδικότητα της Κλινικής Εμβρυολογίας δεν είναι δεόντως αναγνωρισμένη στη χώρα μας
Εντούτοις, οι ονομασίες που έχουν χρησιμοποιηθεί στη νομοθεσία μέχρι σήμερα ούτε αποτυπώνουν, ούτε αποδίδουν την αρμόζουσα σημασία στη συνεισφορά των κλινικών εμβρυολόγων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η εργαστηριακή ειδικότητα της Κλινικής Εμβρυολογίας δεν είναι δεόντως αναγνωρισμένη στη χώρα μας, ενώ παγκοσμίως τυγχάνει αναγνώρισης και αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα της αξιόπιστης και ποιοτικής εφαρμογής των μεθόδων στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Μάλιστα, ο πρωτεργάτης της εξωσωματικής γονιμοποίησης, ο βιολόγος Bob Edwards, τιμήθηκε με το Βραβείο Nobel Φυσιολογίας/Ιατρικής το 2010 για την ανάπτυξη της μεθόδου.
Οι Έλληνες κλινικοί εμβρυολόγοι, πολλοί εκ των οποίων ευτύχησαν να υπάρξουν μαθητές του ίδιου του Edwards και των στενών συνεργατών του, αδικούνται κατάφωρα από την κατάσταση αυτή, η οποία δυστυχώς χρονίζει ανεπίλυτη.
Παράλληλα, η εθνική νομοθεσία παραμένει δυστυχώς ανακόλουθη σε ένα τόσο θεμελιακό σημείο, ενώ όλοι οι Έλληνες κλινικοί ιατροί, ειδικοί της ΙΥΑ, αναγνωρίζουν εμπράκτως τους κλινικούς εμβρυολόγους, συνεργάζονται ομαλά μαζί τους υπηρετώντας καθημερινά τον ασθενή, δημοσιεύουν δε από κοινού σημαντικές επιστημονικές μελέτες στην εγχώρια και τη διεθνή βιβλιογραφία. Όλα αυτά συμβαίνουν εδώ και δεκαετίες, από την αρχή της εφαρμογής της ΙΥΑ στην Ελλάδα, χωρίς όμως ο νομοθέτης να έχει εγκύψει στο πρόβλημα.
«Θεωρούμε ότι η προτεινόμενη μεταρρύθμιση του νομικού πλαισίου αποτελεί μεγάλη ευκαιρία για τη διόρθωση της εν λόγω ανακολουθίας και την εναρμόνιση της χώρας με τα Ευρωπαϊκά και διεθνή κεκτημένα. Σήμερα, στην Ελλάδα, συντρέχουν όλες οι απαιτούμενες προς τούτο προϋποθέσεις: ικανός αριθμός κλινικών εμβρυολόγων καθηγητών στα ΑΕΙ της χώρας, που θα μπορούσαν να αναλάβουν την εκπαίδευση της ειδικότητας και τη διενέργεια των απαραίτητων εξετάσεων επάρκειας, καθώς και Μονάδες ΙΥΑ υψηλού τεχνολογικού επιπέδου, νομίμως αδειοδοτημένες από την Εθνική Αρχή ΙΥΑ, στις οποίες οι εκπαιδευόμενοι είναι δυνατόν να εξασκηθούν επαρκέστατα.
Γνωρίζουμε ότι η διαδικασία θεσμοθέτησης και αναγνώρισης μιας εργαστηριακής ειδικότητας είναι χρονοβόρα και απαιτεί σειρά ενεργειών από το ΚεΣΥ και το Υπουργείο Υγείας. Πιστεύουμε όμως ότι η συγκυρία επιτρέπει τουλάχιστον τη δρομολόγηση αυτής της διαδικασίας. Για τους ανωτέρω λόγους προτείνουμε να τροποποιηθεί με την υπό διαβούλευση μεταρρύθμιση το άρθρο 16 του ν.3305/05 (περί ελάχιστης στελέχωσης των ΜΙΥΑ) και το άρθρο 21 του ν.3305/05 (περί συγκρότησης της ΕΑΙΥΑ), και τα αντίστοιχα άρθρα του π.δ. 10/16 (περί όρων και προϋποθέσεων ίδρυσης και λειτουργίας ΜΙΥΑ), με σαφή αναφορά στην εργαστηριακή ειδικότητα του κλινικού εμβρυολόγου ως διευκρίνιση των ισχυόντων περιγραφικών ονομασιών «επιστήμονα των βιοϊατρικών επιστημών… κ.ά.» και την προσθήκη εδαφίου, στο οποίο θα προβλέπεται ότι «Οι λεπτομέρειες οι σχετικές με την απόκτηση της εργαστηριακής ειδικότητας κλινικού εμβρυολόγου ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Υγείας, κατόπιν εισήγησης του ΚεΣΥ».
Οι εμβρυολόγοι προτείνουν να προβλεφθεί στο ν.σ. για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή:
1. Αναφορά στην ειδικότητα του κλινικού εμβρυολόγου και
2. Αναφορά στην θεσμοθέτηση της εν λόγω εργαστηριακής ειδικότητας μέσω της συνήθους διαδικασίας εισήγησης του ΚεΣΥ και έκδοσης υπουργικής απόφασης για τους όρους και τις προϋποθέσεις απόκτησης / απονομής της.
Η ΕΕΚΕΒΑΑ είναι στη διάθεση της Εθνικής Αρχής ΙΥΑ, του Υπουργείου Υγείας και του ΚεΣΥ, προκειμένου να συνεργαστεί με κάθε ενδιαφερόμενο φορέα και να συμβάλει ενεργά στη διαδικασία θεσμοθέτησης της ειδικότητας του Κλινικού Εμβρυολόγου», καταλήγουν οι Έλληνες κλινικοί εμβρυολόγοι.
Διαβάστε επίσης
Η ηλικία που κορυφώνονται οι νοητικές μας δυνάμεις και οι διαφορετικές μορφές νοημοσύνης
Η απροετοίμαστη Γκάγκα, ο απών Αρκουμανέας και το λάθος της Θεοδωρίδου