Τρία χρόνια πανδημίας COVID-19 και η ανθρωπότητα μετρά και θα συνεχίζει να μετρά τις πληγές της, όσο οι αριθμοί αυξάνονται. Η πανδημία της COVID-19, που μπαίνει στην τέταρτη χρονιά και έχει ήδη στοιχίσει τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους, παραμένει αρκετά σοβαρή ώστε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας να θεωρεί αναγκαίο να διατηρεί τον ανώτατο συναγερμό που κήρυξε πριν από ακριβώς τρία χρόνια, στις 30 Ιανουαρίου 2020.
Οι αριθμοί της πανδημίας: Πάνω από 752 εκατομμύρια τα κρούσματα και 7 εκατομμύρια οι νεκροί
Εκείνη την ημέρα σε όλον τον κόσμο, εκτός της Κίνας, τα κρούσματα ήταν λιγότερα από 100 και κανείς δεν είχε πεθάνει. Την περασμένη Παρασκευή, με βάση τα επίσημα στοιχεία που συγκεντρώνει ο ΠΟΥ –και τα οποία ο ίδιος ο Οργανισμός θεωρεί ότι απέχουν μακράν από την πραγματικότητα– τα κρούσματα ξεπερνούσαν τα 752 εκατομμύρια και οι νεκροί έφταναν τα 7 εκατομμύρια.
Ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, υιοθέτησε τις συστάσεις της Επιτροπής Επειγόντων για την COVID-19, των ειδικών που συνεδρίασαν για 14η φορά την περασμένη εβδομάδα.
Από την εμφάνιση της «μυστηριώδους», τότε, ασθένειας, στα τέλη του 2019, μέχρι την έκρηξη των κρουσμάτων στην Κίνα, στις αρχές του 2023, ακολουθούν οι κορυφαίες ημερομηνίες και εξελίξεις της πανδημίας την τελευταία τριετία και βέβαια οι αριθμοί πανδημίας.
«Άτυπη πνευμονία»
Στις 31 Δεκεμβρίου 2019 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πληροφορείται ότι έχουν εμφανιστεί ανησυχητικά κρούσματα μιας άγνωστης προέλευσης «άτυπης πνευμονίας» στην πόλη Ουχάν της Κίνας. Στις 7 Ιανουαρίου, καθορίζεται η αιτία: ένας νέος ιός της οικογένειας των κορονοϊών. Τέσσερις ημέρες αργότερα, το Πεκίνο ανακοινώνει τον πρώτο θάνατο. Στις 23 Ιανουαρίου η Ουχάν τίθεται σε καραντίνα.
Πανδημία
Η νέα ασθένεια, που θα βαφτιστεί αργότερα «COVID-19», εξαπλώνεται ραγδαία: μέχρι τις 6 Μαρτίου, περνάει το όριο των 100.000 καταγεγραμμένων κρουσμάτων σε όλον τον κόσμο. Στις 11 Μαρτίου ο ΠΟΥ την χαρακτηρίζει και επισήμως «πανδημία».
Η Ευρώπη οχυρώνεται
Η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που επλήγη σοβαρά, η Ιταλία, επιβάλλει καραντίνα στον βορρά, που στη συνέχεια θα εφαρμοστεί σε όλη τη χώρα. Στις 16 Μαρτίου η γερμανική κυβέρνηση καλεί τον πληθυσμό «να παραμείνει στο σπίτι» και το Λονδίνο ζητά από τους πολίτες «να αποφεύγουν τις κοινωνικές επαφές». Την επομένη, η Γαλλία υιοθετεί επίσης μέτρα καραντίνας και αμέσως μετά η Ευρωπαϊκή Ένωση κλείνει τα εξωτερικά σύνορά της.
Η ανθρωπότητα σε καραντίνα
Στις αρχές Απριλίου, περισσότεροι από 3,9 δισεκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή ο μισός πληθυσμός του πλανήτη, είναι υποχρεωμένοι ή προτρέπονται να παραμείνουν κλεισμένοι στα σπίτια τους και να κυκλοφορούν όσο το δυνατόν λιγότερο, σύμφωνα με μια καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου. Σύντομα θα ξεπεραστεί το ψυχολογικό όριο του 1 εκατομμυρίου κρουσμάτων.
Τα Χρηματιστήρια κατακρημνίζονται, ολόκληρα τμήματα της παγκόσμιας οικονομίας σταματούν, όπως οι μεταφορές, ο τουρισμός… Κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες ανακοινώνουν τα πρώτα μαζικά μέτρα στήριξης της οικονομίας.
Οι ΗΠΑ και η Βραζιλία βυθίζονται σε πένθος
Η πανδημία βυθίζει στο πένθος τις ΗΠΑ και τη Βραζιλία την άνοιξη του 2020, καθώς ο αριθμός των νεκρών ξεπερνά εκείνον της Ευρώπης.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επαναλαμβάνει ότι ο ιός στο τέλος θα εξαφανιστεί με φυσικό τρόπο. Ο Βραζιλιάνος ομόλογός του Ζαΐχ Μπολσονάρου αποκαλεί «γριπούλα» την COVID-19. Η διαχείριση της πανδημίας εκ μέρους τους επικρίνεται δριμύτατα.
Αντιεμβολιαστές και αρνητές
Το καλοκαίρι του 2020 πολλές χώρες επιβάλλουν τη χρήση προστατευτικής μάσκας στα μέσα μεταφοράς, στα σχολεία, στις επιχειρήσεις, ακόμη και στον δρόμο. Οργανώνονται διαδηλώσεις κατά της μάσκας.
Έναν χρόνο αργότερα, οι αντιρρήσεις για τον εμβολιασμό και την επίδειξη πιστοποιητικού νόσησης ή εμβολιασμού θα προκαλέσουν επίσης κινητοποιήσεις σε όλον τον κόσμο.
Εμβόλια σε χρόνο ρεκόρ
Τα εμβόλια παρασκευάζονται και δοκιμάζονται σε χρόνο ρεκόρ: οι πρώτες δόσεις χορηγούνται στα τέλη του 2020 στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Οι εκστρατείες εμβολιασμού, παρά τη διστακτική αρχή τους, επιταχύνονται στα μέσα του 2021 σε όλες τις δυτικές χώρες.
Όμως σε παγκόσμια κλίμακα, η πρόσβαση στα εμβόλια παραμένει άνιση: στην Αφρική το ποσοστό εμβολιασμού παραμένει πολύ χαμηλά, στο 24%, σε σύγκριση με το παγκόσμιο επίπεδο του 64%, με βάση τα στοιχεία του ΠΟΥ (φθινόπωρο 2022).
Η προέλευση του ιού αμφισβητείται
Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2021 μια ομάδα επιστημόνων του ΠΟΥ ερευνά στην Κίνα την προέλευση του νέου κορονοϊού, χωρίς να καταλήξει σε συμπέρασμα. Ο ΠΟΥ ζητά, χωρίς ανταπόκριση, περισσότερα δεδομένα από το Πεκίνο που αρνείται μια νέα έρευνα στη χώρα.
«Όλες οι υποθέσεις παραμένουν στο τραπέζι» επαναλαμβάνει, ενάμιση χρόνο αργότερα, ο Οργανισμός. Οι μελέτες φαίνεται πάντως να υποδεικνύουν ότι η πανδημία ξεκίνησε από την αγορά της Ουχάν.
Δέλτα και Όμικρον, οι μεταδοτικές παραλλαγές
Η πολύ μεταδοτική παραλλαγή Δέλτα προκαλεί εκατόμβη τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2021 στην Ινδία, η οποία καταγράφει τον τρίτο υψηλότερο αριθμό νεκρών στον κόσμο. Νέες εστίες επιδημίας εμφανίζονται και σε άλλες χώρες, όπως στη Ρωσία.
Στα τέλη Νοεμβρίου μια ακόμη μεταδοτικότερη παραλλαγή, η Όμικρον, εμφανίζεται στη νότια Αφρική και προκαλεί πανικό. Εξαπλώνεται ραγδαία στις αρχές του 2022 αλλά, ευτυχώς, δεν συνοδεύεται από σοβαρά συμπτώματα.
Νέα έκρηξη κρουσμάτων στην Κίνα
Η άκαμπτη πολιτική της «μηδενικής Κόβιντ» που ακολουθεί ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ, που συνοδεύεται από δραστικές καραντίνες, προκαλεί τον Νοέμβριο κύμα πρωτοφανών αντιδράσεων στη χώρα. Το Πεκίνο αποφασίζει στις 7 Δεκεμβρίου να χαλαρώσει τα υγειονομικά μέτρα και στη συνέχεια να καταργήσει όλους τους περιορισμούς. Ακολουθεί ένα κύμα κρουσμάτων άνευ προηγουμένου, με τα νοσοκομεία να ξεχειλίζουν και τα φάρμακα να καταγράφουν ελλείψεις.
Αυτή η αύξηση των κρουσμάτων ανησυχεί τις άλλες χώρες, πολλές από τις οποίες ζητούν στις αρχές του 2023 από τους ταξιδιώτες από την Κίνα να υποβάλλονται σε τεστ για τον νέο κορονοϊό.
Η πανδημία της COVID-19 σε αριθμούς:
Ρεκόρ θανάτων και μολύνσεων, μαζικοί εμβολιασμοί, κατάρρευση της οικονομίας, χαμένες θέσεις εργασίας… Οι αριθμοί της πανδημίας:
– 6,8 εκατομμύρια νεκροί
Από τις αρχές του 2020 και μέχρι τις 27 Ιανουαρίου φέτος έχουν καταγραφεί περισσότεροι από 6,8 εκατομμύρια θάνατοι και 752,5 εκατομμύρια μολύνσεις (περιλαμβάνονται και όσοι ασθένησαν περισσότερες από μία φορές), σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Οι αριθμοί αυτοί ωστόσο θεωρούνται υποτιμημένοι από τον ΠΟΥ που θεωρεί ότι, λαμβάνοντας υπόψη την υπερβάλλουσα θνησιμότητα η οποία σχετίζεται ευθέως ή εμμέσως με την COVID-199, στην πραγματικότητα ο απολογισμός των νεκρών μπορεί να είναι δύο ή τρεις φορές μεγαλύτερος.
– 13 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων
Περίπου 13,25 δισεκ. δόσεις εμβολίων κατά της COVID-19 έχουν χορηγηθεί σε όλον τον κόσμο, σύμφωνα με στοιχεία του ιστοτόπου Our World in Data.
Περίπου επτά στους δέκα (ποσοστό 69,4%) έχουν λάβει τουλάχιστον μία δόση, όμως στις φτωχές χώρες μόνο ένας στους τέσσερις (26,4%) έχει εμβολιαστεί.
– Έξι στους δέκα σε καραντίνα
Στην κορύφωση του πρώτου κύματος, την άνοιξη του 2020, περισσότεροι από 4,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε 110 χώρες ή εδάφη ήταν υποχρεωμένοι ή προτρέπονταν να παραμείνουν κλεισμένοι στα σπίτια τους, σύμφωνα με μια καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου στις 17 Απριλίου εκείνης της χρονιάς.
Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σχεδόν στο 60% του παγκόσμιου πληθυσμού.
– Οκτώ στους 10 μαθητές έμειναν στο σπίτι
Στις 20 Απριλίου 2020 τα σχολεία και τα πανεπιστήμια έκλεισαν σε 151 χώρες, επηρεάζοντας συνολικά 1,29 δισεκ. νέους, δηλαδή το 81,8% των μαθητών και φοιτητών σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με στοιχεία της Unesco.
– Εκατοντάδες δισεκατομμύρια μάσκες
Στα μέσα μεταφοράς, τα σχολεία, τα καταστήματα και τους δρόμους η μάσκα μετατράπηκε στο αξεσουάρ-σύμβολο της πανδημίας. Από τον Μάρτιο μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου του 2020 οι εξαγωγές μασκών μόνο από την Κίνα έφτασαν τα 224 δισεκατομμύρια, σύμφωνα με στοιχεία των κινεζικών τελωνείων.
– Πτώση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 3,1%
Καθώς πολλοί τομείς απλώς σταμάτησαν, η πανδημία οδήγησε στην πτώση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 3,1% το 2020, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Συγκριτικά, στην κρίση των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων του 2009 το ΑΕΠ μειώθηκε μόνο κατά 1,3%.
Το 2021 πάντως το παγκόσμιο ΑΕΠ ανέκαμψε καταγράφοντας αύξηση 5,9%.
– 135 εκατομμύρια θέσεις εργασίες λιγότερες
Η πανδημία επηρέασε την αγορά εργασίας. Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (BIT) υπολογίζει ότι το 2020 χάθηκαν 135 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Παρά την ανάκαμψη, το έλλειμμα δεν έχει ακόμη καλυφθεί: ανερχόταν σε 56 εκατομμύρια θέσεις εργασίας το 2022 και αναμένεται να πέσει στα 37 εκατομμύρια φέτος.
– Μείωση των ταξιδιωτών κατά 60%
Οι αερομεταφορές επλήγησαν σφοδρά από την πανδημία, ιδίως λόγω της καραντίνας και του κλεισίματος των συνόρων. Το 2020 ο αριθμός των επιβατών μειώθηκε κατά 60% σε σύγκριση με το 2019, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ΔΟΠΑ).
Το 2022, ο αριθμός των επιβατών παρέμενε ακόμη κατά 27-29% μειωμένος σε σύγκριση με το 2019.
– Μείωση και των εκπομπών CΟ2 κατά 5,2%
Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) λόγω της καύσης ορυκτών καυσίμων κατέγραψαν μείωση ρεκόρ, 5,2%, το 2020, με βάση τα επικαιροποιημένα στοιχεία του «Παγκοσμίου Σχεδίου Άνθρακα» (GCP).
Ωστόσο, αυτό δεν ήταν αρκετό για να περιορίσει την κλιματική αλλαγή και τις συνέπειές της. Και η μείωση ήταν μικρής διάρκειας, αφού το 2022 οι εκπομπές αυξήθηκαν και πάλι.
– Η κατάθλιψη αυξήθηκε κατά 25%
Οι ασθενείς που εμφανίζουν έντονο άγχος και/ή κατάθλιψη αυξήθηκαν κατά 25% την πρώτη χρονιά της πανδημίας, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
«Το άνευ προηγουμένου στρες που προκάλεσε η κοινωνική απομόνωση» είναι «μια από τις κυριότερες αιτίες αυτής της αύξησης», εκτιμά ο ΠΟΥ, σημειώνοντας ότι περισσότερο πλήττονται οι γυναίκες και οι νέοι.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Διαβάστε επίσης
Καρκίνος: “Μετά την πανδημία βλέπουμε νέους ασθενείς σε προχωρημένο στάδιο”
Η ΠτΔ Κατερίνα Σακελλαροπούλου σε δράση Streetwork του ΟΚΑΝΑ