Στις 2 Ιανουαρίου, η διάσημη τενίστρια Μαρτίνα Ναβρατίλοβα ανακοίνωσε ότι πάσχει από δύο τύπους καρκίνου, τον καρκίνο του μαστού και τον καρκίνο του λαιμού, με τον δεύτερο να προκαλείται από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων, τον γνωστό HPV.
Ο HPV, είναι μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη (ΣΜΝ) που αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι, και ορισμένοι τύποι αυτού του ιού μπορεί να προκαλέσουν διάφορες μορφές καρκίνου, όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και ο καρκίνος στον λαιμό όπως στην περίπτωση της Μαρτίνα Ναβρατίλοβα.
Για την πρόληψη του καρκίνου που προκαλείται από τον ιό HPV, υπάρχει πλέον το εμβόλιο που έχει ενταχθεί στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών για κορίτσια και αγόρια.
«Είναι ένας κοινός ιός με τον οποίο ερχόμαστε σε επαφή και όλοι εκτίθενται μέχρι τα 15 τους», λέει στο TODAY.com ο Δρ Μάρσαλ Πόσνερ, συν-επικεφαλής του προγράμματος κλινικής έρευνας για τον καρκίνο στο Ινστιτούτο Καρκίνου Tisch. «Οι καρκίνοι που σχετίζονται με τον HPV είναι μια ολόκληρη οικογένεια καρκίνων και όλοι εκτίθενται στον HPV κυρίως μέσω της ανταλλαγής σωματικών υγρών, όχι αίματος, αλλά του σάλιου της στοματικής κοιλότητας και όλων των σεξουαλικών υγρών».
Τι είναι ο HPV;
Ο HPV είναι ένα ΣΜΝ που είναι τόσο διαδεδομένο που λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν ακόμη και πότε τον έχουν. Από τους 100 διαφορετικούς τύπους HPV, οι 40 μπορούν να μολύνουν τις γεννητικές περιοχές, το στόμα και το λαιμό μέσω της σεξουαλικής επαφής και του στοματικού σεξ. Ορισμένα στελέχη προκαλούν κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων, τα οποία μπορεί να εμφανιστούν στο πέος, στον κόλπο ή στον πρωκτό και είναι συχνά το μόνο σημάδι ότι κάποιος έχει προσβληθεί από HPV. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ιδέα ότι το έχουν και ενώ μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής δραστηριότητας, οι άνθρωποι μπορούν να το κολλήσουν ανεξάρτητα από τον αριθμό των συντρόφων τους.
Περίπου το 20% των καρκίνων HPV εμφανίζονται σε άτομα με πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους, ενώ το άλλο 80% εμφανίζεται σε άτομα που είχαν έναν σεξουαλικό σύντροφο στη ζωή τους, λέει ο Posner. «Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που το παθαίνουν αυτό δεν έχουν κάνει συμπεριφορές που τους οδηγούν σε κίνδυνο».
Καρκίνος του λαιμού που σχετίζεται με τον HPV
Ο HPV ευθύνεται για περίπου το 70% των καρκίνων του στοματοφάρυγγα.
«Έχουμε δει τα τελευταία 30 χρόνια μια αύξηση στις λοιμώξεις από τον HPV», λέει η Δρ. Shauna Campbell, ογκολόγος ακτινοβολίας κεφαλής και τραχήλου στην κλινική του Κλίβελαντ.
«Είχαμε αύξηση στον αριθμό των ασθενών με καρκίνο που σχετίζονται με τον HPV τα τελευταία 30 χρόνια. Συνολικά ο καρκίνος της κεφαλής και του τραχήλου είναι πιο σπάνιος σε σύγκριση με άλλους τύπους καρκίνου. Ωστόσο, βλέπουμε έναν αυξανόμενο αριθμό καρκίνων που σχετίζονται με τον HPV».
Ο καρκίνος του λαιμού που προκαλείται από τον HPV εμφανίζεται συνήθως σε ένα πολύ συγκεκριμένο μέρος του πίσω μέρους του στόματος και του λαιμού.
«Όταν οι άνθρωποι μιλούν για καρκίνο του λαιμού, συνήθως αναφέρονται στις μέρες μας σε αυτό που ονομάζουμε καρκίνο του στοματοφάρυγγα, ο οποίος αποτελείται από τη βάση της γλώσσας και τις αμυγδαλές και βρίσκεται πραγματικά στο πίσω μέρος του στόματος». Ο Δρ Adam Jacobson, διευθυντής του Head & Neck Center στο Perlmutter Cancer Center του NYU Langone, λέει ότι «αυτό τείνει να σχετίζεται με τον καρκίνο που προκαλείται από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων».
Τα συμπτώματα του καρκίνου του λαιμού περιλαμβάνουν:
- Μια μάζα στο λαιμό
- Πόνος στο αυτί στη μία πλευρά που δεν υποχωρεί
- Ξηρός λαιμός που επιμένει
- Σκληρή φωνήΤα καλά νέα? Αυτοί οι τύποι καρκίνου ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία.
«Η πρόγνωση είναι πολύ καλύτερη σε έναν ασθενή που έχει καρκίνο του λαιμού που σχετίζεται με τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων – HPV, παρά σε έναν ασθενή που έχει καρκίνο του λαιμού που σχετίζεται με το κάπνισμα. Και οι δύο αναπτύσσουν ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, αλλά είναι πολύ διαφορετικοί γενετικά», λέει ο Jacobson.
«Αυτά που προκαλούνται από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων ανταποκρίνονται πολύ περισσότερο στη θεραπεία με χειρουργική επέμβαση ή ακτινοβολία ή χημειοθεραπεία ή κάποιο συνδυασμό αυτών των τριών μορφών θεραπείας».
Ο Posner εκτιμά ότι το 90-95% των περιπτώσεων καρκίνου του λαιμού που σχετίζονται με τον HPV μπορούν να θεραπευτούν με έναν ή δύο τύπους θεραπείας, εάν εντοπιστούν έγκαιρα.
«Καθώς μπαίνουμε σε πιο προχωρημένα στάδια, μπορούμε ακόμα να θεραπεύσουμε το 85 με 95% χρησιμοποιώντας μια ποικιλία διαφορετικών εργαλείων», προσθέτει.
Ο Posner έχει συμμετάσχει σε έρευνα που περιλαμβάνει ρομποτική χειρουργική και χαμηλότερες δόσεις ακτινοβολίας για τη θεραπεία καρκίνων του λαιμού που σχετίζονται με τον HPV. Σε συνδυασμό με τη χειρουργική επέμβαση, οι χαμηλότερες δόσεις ακτινοβολίας φαίνεται να είναι αποτελεσματικές στη θεραπεία των καρκίνων χωρίς να προκαλούν στους ασθενείς πάρα πολλές δυσάρεστες παρενέργειες από την ακτινοβολία, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν χρόνια ξηρότητα του λαιμού και του στόματος, απώλεια γεύσης και πόνο.
«Μειώσαμε πραγματικά την τοξικότητα στη θεραπεία αυτών των καρκίνων», λέει. «Μπορούμε να μειώσουμε τη δόση της θεραπείας που λαμβάνουν σημαντικά, ώστε να μην χρειαστεί να υπομείνουν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της ακτινοβολίας».
Γιατί μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν καρκίνους που σχετίζονται με τον HPV;
Για πολλούς ανθρώπους, η ύπαρξη HPV δεν επηρεάζει καθόλου τη ζωή τους. Δεν αναπτύσσουν ποτέ κονδυλώματα, δεν κάνουν παθολογικό τεστ Παπανικολάου ή δεν αναπτύσσουν καρκίνο.
«Τείνουμε να παθαίνουμε αυτές τις λοιμώξεις, συνήθως όταν είμαστε στην νεαρή ενήλικη ζωή», λέει ο Campbell. «Συνηθέστερα, (το) σώμα καθαρίζει τον HPV, οπότε δεν έχουν πλέον ενεργό HPV στο σύστημά τους. Αλλά για μια μικρή ομάδα ανθρώπων, το σώμα τους δεν είναι σε θέση να καθαρίσει αυτόν τον ιό, και παρόλο που μπορεί να παραμείνει αδρανής για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, κάποια στιγμή ενεργοποιείται και προκαλεί καρκίνο».
Οι άνθρωποι γενικά αναπτύσσουν καρκίνους που σχετίζονται με τον HPV στα 40, τα 50 ή τα 60 τους, συχνά δεκαετίες μετά τη μόλυνση. Αυτή τη στιγμή, δεν είναι σαφές γιατί το ανοσοποιητικό σύστημα ορισμένων ανθρώπων δεν τους απαλλάσσει από τον HPV.
«Δεν έχουμε αποδεικτικά στοιχεία υψηλής ποιότητας που να μας λένε ακριβώς ποιοι άνθρωποι κινδυνεύουν να μην “καθαρίσουν” τη μόλυνση. Πιστεύουμε ότι υπάρχουν πολλοί υποκείμενοι γενετικοί και επίσης διαφορετικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες, διαφορετικοί παράγοντες του ανοσοποιητικού συστήματος», λέει ο Campbell.
Ο Πόσνερ προσθέτει: «Αν γνωρίζαμε τι κάνει τους ανθρώπους να αναπτύσσουν καρκίνο, θα ψάχναμε πολύ έναν τρόπο να το παρακάμψουμε. Αυτή τη στιγμή, ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη από τον καρκίνο του HPV είναι να κάνετε το εμβόλιο και να μην διακινδυνεύσετε ποτέ μια μόλυνση στο μέλλον».
Διαβάστε επίσης
Γιατί ο καρκίνος του μαστού είναι πιο συχνός στο αριστερό στήθος;
Σχολεία: Πόση αύξηση αναμένεται σε γρίπη, COVID-19 και ιώσεις, πότε θα υπάρξει κορύφωση