Πριν από 15 χρόνια, η Rosen, μητέρα πέντε παιδιών από το Ισραήλ διαγνώστηκε με πολλαπλό μυέλωμα, καρκίνο εντός του σπογγώδους μυελού των οστών. Η ασθένεια είναι ακόμα ανίατη και η ομάδα ογκολόγων που την παρακολουθούσε χρησιμοποίησε όλες τις μέχρι σήμερα γνωστές θεραπείες.
Η ιστορία της συγκίνησε
«Η ιστορία της με παρακίνησε να κάνω κάτι», λέει η καθηγήτρια Polina Stepensky, που ηγείται του Τμήματος Μεταμοσχεύσεως Μυελού των Οστών και Καρκινικής Ανοσολογίας του Hadassah. Η Rosen είναι σήμερα μια εκ των επτά ασθενών που λαμβάνουν μέρος σε μια αρχική κλινική δοκιμή της πρώτης –ισραηλινής κατασκευής– ανοσοθεραπείας. Η θεραπεία, που πρόσφατα εγκρίθηκε από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων, συγκεντρώνει τα κύτταρα-Τ του ασθενή (λευκά αιμοσφαίρια του ανοσοποιητικού συστήματος) και ακολούθως τα κύτταρα τυγχάνουν γενετικής επεξεργασίας ούτως ώστε να συμπεριλαμβάνουν ένα «θηρευτή» ο οποίος αναζητά και καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα. Αυτοί οι θηρευτές, οι λεγόμενοι χιμαιρικοί υποδοχείς αντιγόνου (Chimeric antigen receptors/CARS), προσκολλώνται σε συγκεκριμένες πρωτεΐνες και επαναπρογραμματίζουν τα κύτταρα-Τ ούτως ώστε να καταστρέψουν τον καρκίνο.
Νέα μορφή ανοσοθεραπείας
Η θεραπεία χορηγείται μαζί με χημειοθεραπεία. Αφού ισχυροποιηθούν, τα CAR T κύτταρα διοχετεύονται πίσω στον οργανισμό του ασθενή ούτως ώστε να επιτεθούν και να καταστρέψουν καρκινικά κύτταρα που αντιστέκονται στη χημειοθεραπεία. Μέχρι τώρα, αυτή η πειραματική θεραπεία, που χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα για το πολλαπλό μυέλωμα, ήταν διαθέσιμη μόνο στην Κίνα και στις ΗΠΑ. Στις ΗΠΑ προοριζόταν αποκλειστικά για Αμερικανούς και το κόστος της ήταν στις $400,000 ανά ασθενή. Η ομάδα της Καθηγήτριας Stepensky, η πρώτη στο Ισραήλ που ανέπτυξε και κατασκεύασε τα δικά της CAR-Τ κύτταρα, κατάφερε να μειώσει δραστικά το κόστος, καθιστώντας τη θεραπεία προσιτή για τους 100-120 Ισραηλινούς που εκτιμάται πως θα τη χρειαστούν.
Αποτελέσματα που δίνουν ελπίδες
«Τα αποτελέσματα των πειραμάτων είναι εντυπωσιακά», λέει η καθ. Stepensky. Η Καθ. Stepensky εξηγεί ότι «οι άνθρωποι που συμμετέχουν σε αυτή την κλινική δοκιμή έχουν δοκιμάσει όλα τα άλλα. Είναι βαριά άρρωστοι». Αναμένει ότι θα χορηγήσει τη θεραπεία μερικές φορές στους ασθενείς της και «ο καρκίνος θα μετατραπεί γι’ αυτούς σε χρόνια ασθένεια». Ενώ στο παρόν στάδιο η Καθ. Stepensky και οι συνάδελφοι της χορηγούν τη θεραπεία μόνο σε ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα, η ίδια λέει πως υπάρχει πιθανότητα να εφαρμοστεί και για αρκετά άλλα νοσήματα.