Ο κερατόκωνος ορίζεται σαν μία μη φλεγμονώδης, προοδευτική λέπτυνση του κερατοειδή που συνδυάζεται με εκτασία. Ο επιστημονικός όρος και στα αγγλικά είναι ectasia ή keratectasia, λέξεις φυσικά παρμένες από το ελληνικό λεξιλόγιο.
«Είναι βασική η γνώση πια της Οφθαλμολογίας, ότι για εφήβους και νεαρούς ενήλικες που υπάρχει κάποια συχνή αλληλουχία αλλαγής μυωπικών γυαλιών και ειδικά εάν αυτό συνδυάζεται με σημαντική αλλαγή του αστιγματισμού, πρέπει ο κλινικός της υγείας των ματιών να υποπτευθεί κερατόκωνο. Όπως επίσης και σημαντικές αλλεργίες, ατοπία, η οποία αποτελεί ένα είδος αλλεργίας, εαρινές αλλεργίες στη σχολική ηλικία θα πρέπει να ευαισθητοποιήσουν την παιδιατρική και την οφθαλμολογική φροντίδα, ότι στην αρχή της εφηβείας ο κερατόκωνος αποτελεί μία διαγνωστική αναγκαιότητα», αναφέρει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός-Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κερατόκωνου (10 Νοεμβρίου).
«Αυτό που μαθαίνουμε μέσα στα τελευταία 20 χρόνια και ειδικά μέσα από τη δική μας επιστημονική ομάδα που είναι πια γνωστή παγκοσμίως για τη συμμετοχή της στην έγκυρη διάγνωση και φυσικά και στις τεχνικές αντιμετώπισης του κερατόκωνου, είναι ότι δεν αποτελεί μία σπάνια πάθηση στην Ελλάδα, καθώς ένας στους δέκα πολίτες σίγουρα έχει, εάν όχι κλινικό κερατόκωνο, σημαντική προδιάθεση για κερατόκωνο. Όπως επίσης η κλινική μας ομάδα έδειξε και παρουσίασε στα πιο έγκριτα παγκόσμια συνέδρια, ότι μελετώντας τους γονείς των κερατοκωνικών ασθενών που διαχειρίζεται, σίγουρα σε έναν από τους δύο -αν όχι και στους δύο– μπορεί να ιχνηλατήσει προδιάθεση κερατόκωνου στις τοπογραφίες του κερατοειδούς», προσθέτει.
Το πρόβλημα με τον κερατόκωνο είναι ότι στο ξεκίνημά του και στις νεαρές ηλικίες που συνήθως είναι η εφηβεία, στα κορίτσια 14 με 17 ετών, στα αγόρια 15 με 20 ετών, παρότι μπορούν να συμβούν σημαντικές αλλαγές στον κερατοειδή δεν δείχνουν να επηρεάζουν πάρα πολύ την όραση, καθώς ο κερατοειδής έχει σε αυτές τις συνθήκες αρκετά μεγάλη ελαστικότητα και σφίγγοντας λίγο τα βλέφαρα πιθανόν κάποιες από αυτές τις οπτικές αλλαγές του κερατοειδή να περνούν απαρατήρητες. Έτσι, δυστυχώς, η διάγνωση που συνήθως γίνεται αφότου ένας νεαρός ή μία νεαρή συμπολίτισσά μας αντιληφθεί ότι κάτι έχει αλλάξει στην όραση, έρχεται σε στάδια τα οποία είναι αρκετά προχωρημένα.
Έντονο τρίψιμο των ματιών
Το έντονο τρίψιμο των ματιών φαίνεται ότι είναι σημαντικός παράγοντας επιδείνωσης. Οι μελέτες μας δείχνουν ότι ο κερατόκωνος μπορεί να εξακολουθήσει να επιδεινώνεται σε άτομα που τρίβουν δυνατά τα μάτια τους, ακόμα και σε ηλικίες στις οποίες θα έπρεπε να έχει σταθεροποιηθεί, όπως στα 40, τα 50 ή ακόμα και τα 70 έτη.
Για την αντιμετώπιση του κερατόκωνου εφαρμόζονται διάφορες διορθωτικές τεχνικές, που έχουν ως κύριο στόχο την σταθεροποίησή του και την εξάλειψη της ανάγκης για χειρουργικές επεμβάσεις και μεταμόσχευση κερατοειδούς. Η κυριότερη είναι η διασύνδεση κερατοειδούς, κατά την οποία γίνεται ενστάλαξη φωτοσυνθετικής βιταμίνης Β2 και ακολούθως ακτινοβόληση με υπεριώδη ακτινοβολία Α (UVA) για 10-20 λεπτά. Με αυτό τον τρόπο σταθεροποιείται ο χιτώνας και παρατηρείται ελαφρά υποστροφή του κώνου, με αποτέλεσμα πιθανή βελτίωση της όρασης, αλλά κυρίως σταθεροποίηση της εξέλιξης.
Ο κερατόκωνος αποτελούσε μέχρι πρόσφατα τον κύριο λόγο μεταμόσχευσης κερατοειδή, την πιο επιτυχημένη μεταμόσχευση στον άνθρωπο. Μετά από την ανακάλυψη και την εξάπλωση της διασύνδεσης του κερατοειδή, δείχνουν ότι αυτή η σταθερά έχει αλλάξει δραστικά. Αντλώντας στατιστικές από τις αμερικανικές τράπεζες κερατοειδικού ιστού, βλέπουμε ότι η χρήση του για την αντιμετώπιση του κερατόκωνου έχει μειωθεί περίπου 80% τα τελευταία 20 χρόνια.
«Εδώ να σημειώσουμε ότι η ομάδα μας έχει συμβάλλει με πάνω από 50 έγκριτα συγγράμματα στα διεθνή οφθαλμολογικά, επιστημονικά περιοδικά και από τα πιο σημαντικά βήματα της εξέλιξης της τεχνικής διασύνδεσης κερατοειδή έχει ενστερνιστεί, μελετήσει και κλινικά δημοσιεύσει τις περισσότερες. Δείχνει ότι ο κερατόκωνος όσο προχωρά η ηλικία έχει λιγότερες πιθανότητες για να χειροτερέψει, παρότι εάν συνδυαστεί με έντονο τρίψιμο ματιών μπορούμε να δούμε τον κερατόκωνο να χειροτερεύει ξανά, ακόμα και σε ηλικίες οι οποίες θεωρούνται «σταθερές» για τον κερατόκωνο όπως των 40, 50 ακόμα και των 70 ετών», τονίζει ο καθηγητής.
Και συνεχίζει: «Ο συνδυασμός της διασύνδεσης κερατοειδούς με επιφανειακή, τοπογραφικά κατευθυνόμενη σμίλευση του κερατοειδούς με Laser είναι η τεχνική που μπορεί να φέρει σημαντική βελτίωση της όρασης, μειώνοντας τη μυωπία και τον αστιγματισμό. Ο συνδυασμός αυτός ονομάζεται Πρωτόκολλο της Αθήνας και είναι μία παγκόσμια πια εφαρμόσιμη τεχνική που προτάθηκε προ πολλών ετών από την ιατρική μας ομάδα και πλέον είναι διεθνώς αναγνωρισμένη. Με την τεχνική αυτή επιτυγχάνεται εξομάλυνση και σταθεροποίηση του κερατόκωνου σε τέτοιο βαθμό, ώστε έχουμε και ασθενείς που δεν χρειάζονται πλέον οπτική διόρθωση με γυαλιά ή φακούς επαφής».
Αν όλες οι παραπάνω μέθοδοι δεν αποδώσουν, τότε μπορεί να χρειαστεί κερατοπλαστική, όπως αποκαλείται η μεταμόσχευση κερατοειδούς. Για να αποφευχθεί αυτή, απαραίτητος είναι ο προληπτικός έλεγχος του πληθυσμού.
«Ο κερατόκωνος βλέπουμε ότι αποτελεί ειδικά για τη χώρα μας μία πάθηση που θα πρέπει να διερευνάται σε όλο τον πληθυσμό. Ειδικά οι έφηβοι θα πρέπει στην ηλικία περίπου του Λυκείου να διερευνώνται με μία απλή τοπογραφία του κερατοειδή. Αποτελεί μία ειδική φωτογράφιση του κερατοειδή χιτώνα που παίρνει δευτερόλεπτα για να πραγματοποιηθεί και μέσα από τους αλγόριθμους που έχουν ήδη τα διαγνωστικά μηχανήματα, μπορεί να γίνει έγκαιρη διάγνωση και, εάν χρειαστεί, παρέμβαση με απλή διασύνδεση του κερατοειδή, κάτι που μπορεί να σταθεροποιήσει την πάθηση αυτή διά βίου», καταλήγει ο κ. Κανελλόπουλος.
photo Shutterstock
Διαβάστε επίσης
Αρτηριακή πίεση: Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε κάλιο
Πάνω από 40.000 ασθενείς πήραν τα φάρμακά τους στο σπίτι από τη νέα υπηρεσία του ΕΟΠΥΥ