Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει υποχρεωτική η αναγραφή διαιτητικών πληροφοριών στις ετικέτες των τροφίμων. Οι παρασκευαστές τροφίμων βλέπουν τις ετικέτες ως μια επινόηση, για να πείσουν για το προϊόν τους, αντί για το προϊόν ενός ανταγωνιστή, αναφέρει ο Πάρης Παπαχρήστος, διαιτολόγος – διατροφολόγος.
Ετικέτες τροφίμων και σούπερ μάρκετ
Απλά περπάτησε στους διαδρόμους του σούπερ μάρκετ των τροφίμων την επόμενη φορά που θα επισκεφθείς το σούπερ μάρκετ, και πρόσεξε τον απίστευτα μεγάλο αριθμό των επιλογών σου. Θα παρατηρήσεις ότι η βιομηχανία τροφίμων έχει εστιάσει σε μεγάλο βαθμό στην προώθηση των πιο ανθυγιεινών τροφίμων. Είναι πλούσια σε γεύση, θερμίδες, λίπη και αλάτι όπως τα fast food, τα γλυκά και τα αναψυκτικά. Σε σύγκριση με τις υγιεινές τροφές, όπως το ψάρι, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, οι τιμές των τροφίμων που ανήκουν στην πρώτη κατηγορία είναι αισθητά πιο οικονομικές, γεγονός το οποίο έχει οδηγήσει σε αυξημένη ζήτηση και μεγαλύτερη προσφορά.
Διατροφική επισήμανση στις ετικέτες τροφίμων
Ως απάντηση στην παραπάνω κατάσταση, οι υπεύθυνοι φορείς καθιέρωσαν την ετικέτα διατροφικής επισήμανσης, στην οποία καταχωρούνται τα βασικά θρεπτικά χαρακτηριστικά που βρίσκονται σε ένα προϊόν, για να βοηθήσουν τους πολίτες να κάνουν σωστές διατροφικές επιλογές.
Ετικέτες τροφίμων και παιδιά
Ειδικές ρυθμίσεις υπάρχουν για τρόφιμα που απευθύνονται σε παιδιά ηλικίας κάτω των 2 ετών και διαφορετικές για παιδιά ηλικίας κάτω των 4. Επίσης, η παροχή διατροφικών πληροφοριών είναι προς το παρόν προαιρετική για πολλές ωμές τροφές, όπως τα φρέσκα φρούτα, τα λαχανικά και το ψάρι.
Διάβαζε τις ετικέτες τροφίμων προσεκτικά
Όταν κάποια ετικέτα τροφίμου γράφει: «Χωρίς χοληστερίνη» αυτό σημαίνει ότι το προϊόν δεν περιέχει χοληστερίνη, αλλά θα πρέπει να ξέρεις ότι μπορεί να περιέχει κορεσμένο (ζωικό) λίπος, κάτι το οποίο επίσης ανεβάζει την χοληστερίνη στο αίμα.
Το να βρίσκεις λοιπόν το λίπος, τη χοληστερόλη ή το αλάτι που και περιέχεται στα τρόφιμα, σημαίνει ότι θα πρέπει να διαβάζεις τις ετικέτες τους. Μάλιστα, θα χρειαστείς λίγο χρόνο ώστε να εξοικειωθείς με τις αναφερόμενες ποσότητες στις ετικέτες αυτές. Μπορεί αρχικά να μοιάζει δύσκολο ή βαρετό, αλλά τελικά μπορεί να αποδειχτεί ενδιαφέρον και διασκεδαστικό.
Εκπαίδευση του καταναλωτή στις ετικέτες τροφίμων
Στην Ελλάδα έχουμε στην υιοθετήσει το σύστημα των GDAS, ο τρόπος ανάγνωσης της ετικέτας αναλύεται παρακάτω.
Στην Αυστραλία έχουν το Health Star Rating (HSR). Τα προϊόντα βαθμολογούνται από 0,5 ως 5 αστέρια. Η βαθμολογία προκύπτει από τη συνολική εκτίμηση όλων των θρεπτικών συστατικών. Ουσιαστικά, βγαίνει ο μέσος όρος των “θετικών” συστατικών, όπως η περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, πρωτεΐνες, με τα “αρνητικά” συστατικά, όπως η περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, πρόσθετα σάκχαρα, αλάτι. Το μειονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι για παράδειγμα ένα προϊόν πλούσιο σε ζάχαρη, μπορεί να χαρακτηριστεί με μεγάλη βαθμολογία, πιθανόν λόγω αυξημένης περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες. Αυτό λοιπόν, δε δίνει μία ξεκάθαρη εικόνα για τα τρόφιμα που είναι αμιγώς θρεπτικά.
Υπάρχουν και άλλα εκπαδευτικά εργαλεία σε άλλες χώρες που έχουν σχεδιαστεί για την εκπαίδευση στις διατροφικές ετικέτες, με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Ο στόχος αυτού του άρθρου είναι να αποκτήσεις βασικές γνώσεις (δεν χρειάζεται να γίνεις διαιτολόγος, τεχνολόγος τροφίμων και χημικός μηχανικών) ώστε να κάνεις επιλογές που
να σου ταιριάζουν, γι΄αυτό δεν θα επεκταθώ και σε άλλα εκπαιδευτικά εργαλεία.
Σήμανση “Χωρίς Γλουτένη”
Για να πάρει κάποιο προϊόν τη πιστοποίηση πως δεν περιέχει γλουτένη, το εν λόγω προϊόν πρέπει να περιέχει λιγότερα από 20 μέρη γλουτένης ανά εκατομμύριο. Δεν υπάρχει κανόνας ότι τα τρόφιμα πρέπει να φέρουν την ένδειξη “χωρίς γλουτένη” και δεν υπάρχει κανένας περιορισμός ως προς τα τρόφιμα που μπορούν να φέρουν την ένδειξη – ακόμη και τρόφιμα που δεν περιέχουν φυσικά γλουτένη, όπως το νερό.
Το σήμα που θα είναι πάνω στην ετικέτα διαφοροποιείται ανάλογα με τον οργανισμό από τον οποίο πήρε τη πιστοποίηση το προϊόν.
Σήμανση “vegan” στις ετικέτες τροφίμων
Αντίστοιχα, όταν το προϊόν είναι κατάλληλο για κατανάλωση από άτομα που ακολουθούν vegan διατροφή, το προϊόν μπορεί να λάβει πιστοποίηση. Η ετικέτα vegan
σημαίνει ότι το προϊόν είναι φτιαγμένο με 100% πιστοποιημένα vegan συστατικά. Δυο από αυτές τις πιστοποιήσεις-σύμβολα που μπορεί να έχεις συναντήσει βρίσκονται παρακάτω αλλά δεν περιορίζονται μόνο σε αυτές καθώς διαφέρουν από οργανισμό σε οργανισμό.
Εξατομικεύοντας τις ετικέτες τροφίμων
Και άλλες πολλές ερωτήσεις, στα πλαίσια της εξατομίκευσης μιας διατροφής, πάνω στις ανάγκες που έχει το εκάστοτε άτομο που παρακολουθώ. Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει σακχαρώδη διαβήτη, θα ακολουθήσει ως γενική κατεύθυνση ένα πλάνο μεσογειακής διατροφής, αλλά όταν μπούμε στην λεπτομέρεια, είναι να δούμε ποσότητες, συνδυασμούς και ποια τρόφιμα που είναι διαθέσιμα στην αγορά, προκρίνονται από άλλα, λόγω βασικών τους διατροφικών χαρακτηριστικών.
Υπέρταση και ετικέτες τροφίμων
Αντίστοιχα ένα άτομο με υψηλή πίεση, τον ενδιαφέρει το πόσο νάτριο προσλαμβάνει. Αυτό ενισχύεται ακόμη περισσότερο από ότι μόλις το 15% που λαμβάνει είναι από το επιτραπέζιο αλάτι. Το αλάτι συνδέεται και με άλλες παθήσεις ή καταστάσεις υγείας όπως η παράλληλη πρόσληψη κορτιζόνης κα.
Δυσλιπιδαιμίες και ετικέτες τροφίμων
Άτομα με δυσλιπιδαιμίες θέλουν να μειώσουν τα κορεσμένα λιπαρά, που κάνουν ακόμη υψηλότερη ζημιά στην αύξηση της χοληστερίνης ακόμη και από την ίδια την διαιτητική χοληστερόλη. Αλλά ακόμη και άτομα που προσέχουν το βάρος τους, είτε θέλουν να το μειώσουν, μπορεί να αξιοποιήσουν τα στοιχεία της ετικέτας για την καλύτερη επιλογή τους.
Τι πληροφορίες παίρνεις από τις ετικέτες τροφίμων;
Διαβάζοντας τις ετικέτες συσκευασμένων τροφίμων μαθαίνετε περισσότερα για ένα τρόφιμο. Οι ετικέτες εκφράζονται συνήθως σε θερμίδες (Kcal) που παίρνετε καταναλώνοντας 100 γραμμάρια από το προϊόν που έχετε αγοράσει.
Ενέργεια
Η ενέργεια είναι η πρώτη τιμή στην διατροφική ετικέτα. Εκφράζεται σε κιλοτζάουλ (kj) και χιλιοθερμίδες (kcal) (σ.σ οι χιλιοθερμίδες αναφέρονται ως θερμίδες). Σαν οδηγό, μια γυναίκα φυσιολογικού ΒΜΙ, χρειάζεται γύρω στις 2000 θερμίδες την ημέρα, καθώς ένας άνδρας φυσιολογικού ΒΜΙ, χρειάζεται γύρω στις 2500 θερμίδες.
Κάποια τρόφιμα είναι υψηλά σε περιεκτικότητα ζάχαρης και λίπους, είναι δηλαδή ενεργειακά πυκνά, που σημαίνει ότι περιέχουν περισσότερες θερμίδες, βάρος προς βάρος, από άλλα τρόφιμα. Αναλυτικότερα, τα ενεργειακά πυκνά φαγητά περιέχουν περισσότερο από 225-275 kcal ανά 100g.
Πρωτεΐνη
Η πρωτεΐνη είναι η δεύτερη τιμή στις ετικέτες τροφίμων και εκφράζεται σε γραμμάρια (g). Πηγές πρωτεΐνης αποτελούν το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί και τα δημητριακά.
Κάποια λιπαρά τεμάχια του κόκκινου κρέατος μπορεί να είναι υψηλά σε κορεσμένα λιπαρά, έτσι είναι καλύτερο να επιλέγεις άπαχα τμήματα κρέατος και να τα καταναλώνεις με μέτρο. Δοκίμασε να τρως λιγότερο από 500g (μαγειρεμένο βάρος) κόκκινο κρέας (700-750 ωμό βάρος) την εβδομάδα, και απέφυγε το επεξεργασμένο κρέας. Σκέψου μια «μερίδα» κρέατος ως το μέγεθος ενός πακέτου με κάρτες.
Υδατάνθρακες
Οι υδατάνθρακες αναγράφονται σε γραμμάρια (g). Υπάρχουν δυο κύριοι τύποι: σύνθετοι υδατάνθρακες και σάκχαρα. Πρέπει να εστιάσεις σα βάση των γευμάτων να εντάξεις λιγότερο επεξεργασμένους υδατάνθρακες. Στη διατροφική ετικέτα αναγράφονται και οι δύο τύποι υδατανθράκων.
Όταν υπάρχουν περισσότεροι σύνθετοι υδατάνθρακες δίνουν μια αργή και σταθερή απελευθέρωση ενέργειας και αποτελούν καλή πηγή διαιτητικών ινών, βοηθώντας να αισθάνεσαι χορτάτος για περισσότερη ώρα.
Λιπαρά
Ξέρεις ότι τα λιπαρά περιέχουν διπλάσιες θερμίδες, βάρος προς βάρος, σε σχέση με τους υδατάνθρακες και την πρωτεΐνη; Αν και μια μικρή ποσότητα είναι ουσιώδης για καλή υγεία, θα πρέπει να μειώσουμε την ποσότητα που καταναλώνουμε. Υψηλές ποσότητες λιπαρών αυξάνουν των κίνδυνο για παχυσαρκία, και τα κορεσμένα λιπαρά αυξάνουν το κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις. Όταν είναι πιθανόν, επιλογές για φαγητά τα οποία περιέχουν ακόρεστα λιπαρά, είναι καλύτερες από κορεσμένα ή τρανς λιπαρά.
Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες πρέπει να στοχεύουν για όχι περισσότερα από 70γρ λιπών την ημέρα, από τα οποία 20γρ μπορεί να είναι κορεσμένα, οι άντρες στοχεύουν για λιγότερα από 95γρ λιπών την ημέρα από τα οποία 30 μπορούν να είναι κορεσμένα.
Κύριοι τύποι λίπους
Κορεσμένα λίπη– υψηλότερα σε κρέατα, γαλακτοκομικά προϊόντα και πολλά επεξεργασμένα φαγητά.
Τρανς λίπη (υδρογονωμένα λίπη)- βρίσκονται σε κάποιες σκληρές μαργαρίνες και κάποια επεξεργασμένα φαγητά όπως μπισκότα, κέικ και έτοιμα γεύματα ,όπως οι πίτες
Ακόρεστα λίπη, τα οποία μπορεί να είναι:
- μονοακόρεστα- καλές πηγές είναι οι ελιές, το κραμβέλαιο, το αβοκάντο και οι ξηροί καρποί
- πολυακόρεστα- καλές πηγές είναι οι ηλιόσποροι και το έλαιο σόγιας, τα λιπαρά ψάρια, οι ξηροί καρποί και σπόροι
Διαιτητικές Ίνες
Η διατροφή υψηλή σε διαιτητικές ίνες να συμβάλλει στην υγεία του πεπτικού σου. Φαγητά με υψηλή περιεκτικότητα σε ίνες περιέχουν περίπου 6γρ ή περισσότερο ανά 100γρ. Υπάρχουν δυο τύποι φυτικών ινών: οι διαλυτές και οι αδιάλυτες φυτικές ίνες.
Οι διαλυτές ίνες μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα της χοληστερόλης του αίματος και να ελέγξουν τα επίπεδα γλυκόζης, παρέχοντας μια σταθερή απελευθέρωση ενέργειας. Καλές πηγές διαλυτών ινών είναι τα φρούτα και λαχανικά, τα όσπρια και η βρώμη.
Οι αδιάλυτες ίνες βρίσκονται κυρίως στο ψωμί και σε δημητριακά ολικής αλέσεως και συμβάλλουν κατά της δυσκοιλιότητας.
Αλάτι (Νάτριο)
Το αλάτι βρίσκεται στη λίστα σε γραμμάρια (g). Η αυξημένη κατανάλωσή του αυξάνει τον κίνδυνο για υπέρταση. Στη διατροφική επισήμανση θα το δεις και ως νάτριο. Για να καταφέρεις να υπολογίσεις πόσο αλάτι περιέχεται στα τρόφιμα, χρησιμοποίησε τον παρακάτω τύπο:
γρ. νατρίου * 2.5 = γρ αλατιού
Η συνιστώμενη ποσότητα αλατιού πρέπει να είναι λιγότερη από 6γρ. (ή 2,4 γρ. νατρίου) την ημέρα.
Τα συστατικά στις ετικέτες τροφίμων
Τα τρόφιμα πρέπει να έχουν στην ετικέτα μια λίστα με τα συστατικά που περιέχουν. Οι ετικέτες των τροφίμων πρέπει να γράφουν τα συστατικά των προϊόντων με σειρά Βάρους, συστατικό που περιέχεται στη μεγαλύτερη ποσότητα αναγράφεται πρώτο. Το συστατικό που περιέχεται στη μικρότερη ποσότητα αναγράφεται τελευταίο.
Σε περίπτωση που κάποιο τρόφιμο περιέχει ή ενδέχεται να περιέχει έστω και ίχνη συστατικών που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις, τότε είναι υποχρεωτική η αναφορά τους είτε περιγραφικά «περιέχει ίχνη…» είτε με έντονα γράμματα στη λίστα των συστατικών. Επίσης, υποχρεωτική είναι η επισήμανση σε περιπτώσεις προϊόντων που περιέχουν ή παρασκευάζονται από Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς (ΓΤΟ).
Ο πίνακας αυτός θα αποτελέσει έναν χρήσιμο οδηγό ως προς την περιεκτικότητα ενός τροφίμου σε:
- σάκχαρα
- συνολικά και κορεσμένα λιπαρά
αλάτι
Παράδειγμα αξιοποίησης του εργαλείου
Για να το καταλάβεις καλύτερα, ας υποθέσουμε ότι είσαι στο σούπερ μάρκετ μπροστά από ένα πακέτο με κριθαρένια παξιμάδια και διαβάζεις την ετικέτα τους, ανά 100g προϊόντος.
Βλέπεις:
5.9g σακχάρων
2.9g ολικών λιπαρών
0.48g κορεσμένων λιπαρών
1,1g αλάτι
Δύο από τα 4 συστατικά βρίσκονται στην μέτρια κατηγορία, μπορείς επομένως να συγκρίνεις τη συσκευασία που κρατάς με μία διαφορετική μάρκα και να διαλέξεις την επιλογή με τις περισσότερες «χαμηλές κατηγορίες».
Ποιες οι κατηγορίες των πρόσθετων υλών;
Πρόσθετα τροφίμων καλούνται οι ουσίες, οι οποίες συνήθως δεν καταναλώνονται μόνες τους ως τρόφιμα, είτε έχουν θρεπτική αξία είτε όχι, και οι οποίες προστίθενται στα τρόφιμα για τεχνολογικούς λόγους. Η προσθήκη τους, κατά τα διάφορα στάδια της παραγωγής, μεταποίησης, παρασκευής, κατεργασίας, συσκευασίας και μεταφοράς, αποσκοπεί στη βελτίωση της παραγωγής, της εμφάνισης και της συντήρησης των τροφίμων.
Οι πρόσθετες ύλες διακρίνονται σε:
- Αντιαμαυρωτικά
- Αντιοξειδωτικά
- Βελτιωτικά αλεύρων
- Βελτιωτικά γεύσης
- Γλυκαντικά
- Διογκωτικά αρτοποιίας
- Ενισχυτικά γεύσης
- Γαλακτωματοποιητές
- Διαυγαστικά μέσα
- Μέσα οξίνισης
- Ρυθμιστές οξύτητας
- Σκληρυντικούς παράγοντες
- Σταθεροποιητές
- Συντηρητικά
- Χρωστικές ύλες κ.α.
Κωδικοποίηση των πρόσθετων υλών
Οι χρησιμοποιούμενες πρόσθετες ύλες τροφίμων στις χώρες της ΕΕ αναγράφονται υποχρεωτικά στη συσκευασία των τροφίμων. Επειδή όμως οι ονομασίες τους είναι πολλές φορές πολυσύλλαβες, χρησιμοποιούνται συχνά περισσότερες της μιας πρόσθετες ύλες και οι ονομασίες τους διαφέρουν στις χώρες της ΕΕ, έχει αποφασιστεί η κωδικοποίησή τους. Έτσι, όλες οι πρόσθετες ύλες χαρακτηρίζονται με έναν τριψήφιο αριθμό, στον οποίο προτάσσεται το γράμμα Ε κεφαλαίο. Αργότερα, ο αριθμός των προσθέτων υλών αυξήθηκε και έχουμε έτσι και τετραψήφιους αριθμούς, ενώ παράλληλα διαγράφηκαν, από τη λίστα των εγκεκριμένων, αρκετές από αυτές.
Κατωτέρω παρατίθεται η ισχύουσα ταξινόμηση των προσθέτων υλικών τροφίμων:
Από 100-199 για τις χρωστικές ουσίες
Παράδειγμα αποτελεί το λυκοπένιο (Ε160d). Ανήκει στην ομάδα των καροτενοειδών και έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Απαντάται στις τομάτες, στις οποίες προσδίδει το κόκκινο χρώμα. Από πρόσφατες έρευνες προκύπτει ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου.
Από 200-299 για τις συντηρητικές ουσίες
Παράδειγμα αποτελεί το βενζοϊκό οξύ (Ε210). Χρησιμοποιείται σε μπύρες, μη οινοπνευματώδη αρωματισμένα ποτά, λαχανικά σε ξύδι, μαρμελάδες, ζελέδες, σάλτσες, χαβιάρι κ.α. προϊόντα.
Από 300-399 για αντιοξειδωτικές ουσίες
Παράδειγμα είναι το ασκορβικό νάτριο (Ε301). Συμβάλλει στην ανάπτυξη του επιθυμητού χρώματος στα αλλαντικά αέρος και εμποδίζει την οξείδωση του λίπους.
Από 400-499 για τους γαλακτωματοποιητές, τα πηκτικά μέσα και τους σταθεροποιητές
Παράδειγμα είναι η μονολαυρική πολυοξυαιθυλενοσορβιτάνη (Ε432). Είναι γαλακτωματοποιητής-σταθεροποιητής. Χρησιμοποιείται σε επιδόρπια, σάλτσες, προϊόντα αρτοποιίας, διαιτητικά προϊόντα κ.α. σκευάσματα.
Από 501-540 για τους ρυθμιστές οξύτητας
Παράδειγμα αποτελεί το θειικό αργίλιο (Ε520). Χρησιμοποιείται σε ζαχαρωμένα φρούτα και σε κατεψυγμένα και αφυδατωμένα προϊόντα αυγών.
Από 620-640 για τους ενισχυτές και τα βελτιωτικά της γεύσης
Παράδειγμα αποτελεί το γλουταμινικό οξύ (Ε620). Είναι βελτιωτικό γεύσης και συναντάται σε σάλτσες, σούπες και προμαγειρευμένα τρόφιμα. Ευρεία χρήση αυτού του οξέος και των αλάτων του γίνεται στην Κίνα, το σχετικό μάλιστα σύνδρομο εκ της εστίασης σε Κινέζικα εστιατόρια έχει γίνει γνωστό ως Σύνδρομο του Πεκίνου. Είναι πάρα πολύ τοξικό, ενώ μπορεί να καταστρέψει το νευρικό σύστημα με αποτέλεσμα ασθένειες όπως Πάρκινσον, Αλτσχάιμερ. Είναι επικίνδυνο για εγκύους, παιδιά, ηλικιωμένους, υπογλυκαιμικούς και καρδιοπαθείς ασθενείς.
Από 950-970 για τις γλυκαντικές ύλες
Παράδειγμα αποτελεί η ασπαρτάμη (Ε951). Ανακαλύφθηκε το 1969 και προέρχεται από δύο αμινοξέα, το ασπαρτικό οξύ και τη φαινυλαλανίνη. Είναι 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και χρησιμοποιείται σε τσίχλες με πρόσθετα σάκχαρα. Έχει συσχετιστεί με καρκινογένεση σε ανθρώπους και πειραματόζωα και με βλάβες του νευρικού συστήματος.
Είναι τα συντηρητικά τροφίμων ασφαλή για την υγεία;
Υπολογίζεται ότι κατά άτομο η κατανάλωση συντηρητικών και προσθετικών τροφίμων φθάνει κατά μέσον όρο τα 4-5 κιλά ετησίως. Τα τελευταία χρόνια η χρήση διαφόρων συντηρητικών και προσθέτων τροφίμων αποτελεί αντικείμενο μεγάλων συζητήσεων και διχογνωμιών όσον αφορά τις βραχυπρόθεσμες, αλλά κυρίως τις μακροπρόθεσμες, πιθανές συνέπειες στην υγεία του ανθρώπου και ιδιαίτερα των μικρών παιδιών.
Είναι όλα τα συνητητικά ασφαλή;
Οπωσδήποτε κάποια συντηρητικά είναι απολύτως απαραίτητα για την αναστολή της ανάπτυξης παθογόνων μικροβίων στα τρόφιμα και σίγουρα ορισμένα προσθετικά είναι απολύτως ασφαλή και χρήσιμα για τη Δημόσια Υγεία (π.χ. το ασκορβικό οξύ που χρησιμοποιείται ως αντιοξειδωτικός παράγοντας και είναι ταυτόσημο με τη βιταμίνη C). Όμως, πολλά προσθετικά ενοχοποιούνται για διάφορες βλάβες της υγείας, κυρίως σε παιδιά (υπερκινητικότητα, αλλεργίες, άσθμα, ερυθήματα) και σε ενηλίκους (αλλεργίες, άσθμα, κεφαλαλγίες, ιλίγγους, ταχυσφυγμία, ναυτία, έλκη εντέρου).
Διατροφικοί Ισχυρισμοί στις Ετικέτες Τροφίμων
Εκτός από τα παραπάνω υπάρχουν και άλλες βασικές πληροφορίες που εμφανίζονται στις ετικέτες των τροφίμων όπως το καθαρό βάρος του προϊόντος, γραμμή επικοινωνίας του καταναλωτή με την εταιρεία παραγωγής, διατροφικοί ισχυρισμοί (π.χ. πλούσιο σε φυτικές ίνες, χαμηλό σε λιπαρά κτλ), οικολογική σήμανση κ.α.
Βάρος στις Ετικέτες Τροφίμων
Μικτό Βάρος
Περιλαμβάνει το βάρος του περιεχομένου τροφίμου και το βάρος του περιέκτη.
Καθαρό Βάρος
Προκύπτει από το μικτό βάρος αν αφαιρεθεί το βάρος του περιέκτη. Εκφράζεται κατά περίπτωση:
- σε μονάδες όγκου για τα υγρά προϊόντα (λίτρα, εκατοστόλιτρα)
- σε μονάδες μάζας για τα υπόλοιπα προϊόντα (κιλά, γραμμάρια)
Στραγγισμένο Βάρος
Αναφέρεται σε τρόφιμα που περιλαμβάνουν υγρή και στερεή φάση όπως ο τόνος σε κονσέρβα. Αυτό προσδιορίζεται με τη ζύγιση του περιεχομένου, αφού γίνει στράγγιση της υγρής φάσεως για ορισμένο χρόνο με τη χρήση κόσκινου συγκεκριμένου διαμετρήματος και ορισμένης διαμέτρου.
Όταν κοιτάς τη συσκευασία του τόνου σε κονσέρβα, προτίμησε να κοιτάς το στραγγισμένο βάρος καθώς αυτό αποτυπώνει καλύτερα ποιο είναι το πραγματικό βάρος του τόνου που θα αγοράσεις.
Μπορεί να έχεις παρατηρήσει πως δίπλα από το καθαρό βάρος υπάρχει μια ένδειξη e. Αυτό σημαίνει καθαρό βάρος και μπαίνει στα προϊόντα που προορίζονται για κυκλοφορία στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ στις Ετικέτες Τροφίμων
«Ονομασία προέλευσης»
Το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται για την περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου που κατάγεται από τη συγκεκριμένη περιοχή, τον συγκεκριμένο τόπο ή τη συγκεκριμένη χώρα, του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται ουσιαστικά ή αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον που περιλαμβάνει τους εγγενείς φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες, του οποίου η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.
«Γεωγραφική ένδειξη»
Το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται για την περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τρόφιμου: που κατάγεται από την εν λόγω περιοχή, τον συγκεκριμένο τόπο ή την εν λόγω χώρα, του οποίου η συγκεκριμένη ποιότητα, η φήμη ή άλλα χαρακτηριστικά μπορούν να αποδοθούν στην εν λόγω γεωγραφική καταγωγή, του οποίου η παραγωγή ή /και η μεταποίηση ή/ και η επεξεργασία πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.
Γιατί και ποιους ωφελούν;
Η αναγνώριση γεωργικών προϊόντων και τροφίμων ως ΠΟΠ και ΠΓΕ τα οποία διατίθενται στην αγορά είναι προς όφελος των παραγωγών, μεταποιητών κλπ., διότι ο δίκαιος ανταγωνισμός που αναπτύσσεται μεταξύ αυτών που δικαιούνται τις εν λόγω ενδείξεις, ενισχύει την αξιοπιστία αυτών των προϊόντων στα μάτια των καταναλωτών.
Οι παραγωγοί, ιδίως μειονεκτικών και απομακρυσμένων περιοχών έχουν τη δυνατότητα να προωθήσουν εύκολα προϊόντα που παρουσιάζουν εξειδικευμένα χαρακτηριστικά, βελτιώνοντας το εισόδημα τους με τις καλύτερες τιμές στην αγορά.
Επίσης είναι προς όφελος των καταναλωτών, οι οποίοι πρέπει να έχουν σαφείς και συνοπτικές πληροφορίες για την καταγωγή του προϊόντος και να αγοράζουν προϊόντα με εγγύηση ως προς την ποιότητα και τα χαρακτηριστικά τους.
Συνοψίζοντας
Η κατανόηση των ετικετών τροφίμων είναι ζωτικής σημασίας για τη λήψη ενημερωμένων αποφάσεων, σχετικά με τα τρόφιμα που καταναλώνεις. Συνοπτικά μάθαμε για:
Συστατικά: Οι ετικέτες απαριθμούν τα συστατικά με φθίνουσα σειρά κατά βάρος, βοηθώντας σας να καταλάβετε τι τρώτε.
Θρεπτικές πληροφορίες: Οι ετικέτες περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τη θρεπτική αξία των τροφίμων. Συγκεκριμένα παρέχουν λεπτομέρειες όπως το μέγεθος της μερίδας, τις θερμίδες και την περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά, βοηθώντας στη διαχείριση της διατροφής σου.
Ενημέρωση για τα αλλεργιογόνα: Οι ετικέτες επισημαίνουν τα κοινά αλλεργιογόνα, βοηθώντας τα άτομα με ευαισθησίες να αποφύγουν τα επιβλαβή συστατικά.
Σύγκριση προϊόντων: Με τη χρήση του στραγγιστού βάρους μπορείς να υπολογίσεις ποιο σκεύασμα συμφέρει ποσοτικά και οικονομικά εκτός από θρεπτικά.
Ισχυρισμοί: Μάθαμε πως να κάνουμε σωστή ανάγνωση των ισχυρισμών. Θα σε βοηθήσει να διακρίνεις τους ισχυρισμούς του μάρκετινγκ και να λαμβάνεις αποφάσεις με βάση το πραγματικό διατροφικό περιεχόμενο.
Πιστεύω πως, το να μάθεις να διαβάζεις τις ετικέτες των τροφίμων, είναι πολύ σημαντικό για τη διατροφική σου εκπαίδευση, ώστε να μπορείς να διαχειρίζεσαι το βάρος και την υγεία σου ευκολότερα χωρίς ανάγκη για συνεχή επιτήρηση από ειδικό υγείας.
Διαβάστε επίσης
Διατροφικές συμβουλές για επίπεδη κοιλιά πριν από το καλοκαίρι