Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος πιο συχνός καρκίνος που διαγιγνώσκεται σε περίπου 2 εκατομμύρια νέους καρκίνους το 2020 παγκοσμίως και ο τέταρτος πιο θανατηφόρος καρκίνος. Η αιτιολογία του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι πολυπαραγοντική.
Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη άνοδος στην πρόληψη λόγω των αυξημένων ποσοστών προ συμπτωματικού ελέγχου (κολονοσκόπηση), οι οποίοι παραμένουν ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Την τελευταία εικοσαετία υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την πρόληψη των καρκίνων μέσα από την υγιεινή διατροφή.
Η διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού λίπους – βάρους, η μακροχρόνια διατήρηση μιας σωματικά δραστήριας ζωής μέσα από την άσκηση, η υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής, η αποφυγή ή ο περιορισμός του αλκοόλ μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο για την ανάπτυξη καρκίνου.
Σύμφωνα με την American Cancer Society το 1/5 των περιπτώσεων καρκίνων θα μπορούσε να προληφθεί με τον υγιεινό τρόπο ζωής.
Συγκεκριμένα, η American cancer society υπολογίζει πως 1 στις 5 περιπτώσεις καρκίνου θα μπορούσε να είχε προληφθεί αν:
1. διατηρούσαμε ένα φυσιολογικό σωματικό λίπος – βάρος,
2. Είχαμε εντάξει στη ζωή μας συστηματικά την άσκηση
3. Υιοθετούσαμε μια υγιεινή διατροφή
4. Αν αποφεύγαμε ή περιορίζαμε την κατανάλωση του αλκοόλ
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου πιθανότατα επηρεάζεται σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με άλλους καρκίνους από την διατροφή. Οι πρώτες ενδείξεις της σχέσης της διατροφής με τον καρκίνο του παχέος εντέρου προέρχονται από μελέτες που έγιναν σε μετανάστες από την Ιαπωνία στην Αμερική. Στην Ιαπωνία την εποχή εκείνη είχαν έναν παραδοσιακό τρόπο ζωής και τα επίπεδα του καρκίνου του παχέος εντέρου ήταν σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με την Αμερική. Με την μετανάστευση διαφοροποιήθηκε ο τρόπος ζωής αρά και η διατροφή. Μέσα σε 1-2 γενιές οι μετανάστες από την Ιαπωνία είχαν σχεδόν ίδια ποσοστά καρκίνου του παχέος εντέρου με τους Αμερικάνους. Αυτή ήταν μια από τις πρώτες ενδείξεις πως ο τρόπος ζωής και η διατροφή είναι εξίσου σημαντικές παράμετροι στην ανάπτυξη καρκίνων. Ο τρόπος ζωής φαίνεται ότι επηρεάζει την ανάπτυξη καρκίνων μακροπρόθεσμα για αυτό και τα ποσοστά ανέβηκαν σε διάστημα 1-2 γενεών. Παρόμοιες ενδείξεις προέρχονται από πληθυσμούς της Αφρικής οι οποίοι παρουσίασαν αύξηση στα επίπεδα καρκίνου του παχέος εντέρου μόλις αστικοποιήθηκαν μεταβάλλοντας την διατροφή τους από την παραδοσιακή αφρικανική διατροφή που είναι από τις υψηλότερες σε φυτικές τροφές και φυτικές ίνες στην κλασσική δυτική διατροφή των fast foods και των υπερπεξεργασμένων τροφίμων. Τα επίπεδα του καρκίνου του παχέος εντέρου στην Αφρική πριν λίγες δεκαετίες ήταν εξαιρετικά σπάνια και ίσως από τα χαμηλότερα παγκοσμίως, δυστυχώς αυτό δεν ισχύει πλέον.
Σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα θεωρούν την διατροφή ως ένα πολύ σημαντικό παράγοντα για την πρόληψη και την θεραπεία πολλών διαφορετικών ειδών καρκίνου.
Οι παρακάτω συμβουλές πιθανόν έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα σε άτομα που έχουν
-ισχυρό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου
– αυξημένο σκορ σε γενετικά tests
– lynch syndrome (ο κληρονομικός μη πολυποδιακός ορθοκολικός καρκίνος HNPCC)
-τους έχουν αφαιρεθεί πολύποδες
– έχουν επιβιώσει από καρκίνο.
Συμβουλές Διατροφής αριθμημένες βάσει της σημαντικότητάς τους
1. Σωματικό λίπος – βάρος
Διατηρήστε ένα φυσιολογικό σωματικό ποσοστό λίπους – βάρος. Η υπερβαρότητα και η παχυσαρκία αυξάνουν τον κίνδυνο για τουλάχιστον 13 είδη καρκίνων μέσα στα οποία είναι και του παχέος εντέρου. Ειδικά το αυξημένο σωματικό λίπος στην περιοχή της κοιλίας (σπλαχνικό λίπος) σχετίζεται με ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο.
2. Αλκοόλ
Αποφύγετε ή περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ σε έως 1 ποτήρι την ημέρα.
3. Επεξεργασμένο κρέας
Αποφύγετε την κατανάλωση επεξεργασμένων κρεατικών (πχ. η καπνιστή γαλοπούλα και το λουκάνικο, μπέικον και hot dog) και περιορίστε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος σε έως και 500 γρ ανά εβδομάδα.
4. Δυτική διατροφή
Περιορίστε την κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων στην διατροφή σας (πχ. fast foods, γλυκίσματα) και αποφύγετε την κατανάλωση ζαχαρούχων αναψυκτικών.
5. Δημητριακά ολικής αλέσεως και κατανάλωση φυτικών ινών
Καταναλώστε επαρκή ποσότητα φυτικών ινών (αλλάζει ανα φύλο) όπως δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, ξηρούς καρπούς και φρούτα και λαχανικά. Σύμφωνα με τον WCRF ( World Cancer Research Fund) όσο υψηλότερη ποσότητα δημητριακών ολικής αλέσεως καταναλώνονται τόσο μειώνονται οι πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.
6. Γαλακτοκομικά – ασβέστιο
Καταναλώστε 2-3 μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων ανά ημέρα. Πολλές μελέτες συσχετίζουν την επαρκή πρόσληψη ασβεστίου με τον μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου
7. Φρούτα και λαχανικά πλούσια σε βιταμίνη C
Καταναλώνετε τουλάχιστον 5 μερίδες πολύχρωμών φρούτων και λαχανικών (ουράνιο τόξο) καθημερινά. Το κάθε χρώμα στα φρούτα και τα λαχανικά περιέχει διαφορετικές ουσίες οι οποίες έχουν συνεργατική δράση προσφέροντας αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη και πιθανώς αντικαρκινική δράση.
8. Επαρκή επίπεδα βιταμίνης D
Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη D (λιπαρά ψάρια, αυγά, κάποια είδη μανιταριών), η χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής και η προσεκτική έκθεση στον ήλιο βοηθούν στην διατήρηση επαρκών επιπέδων βιταμίνης D. Τα επαρκή επίπεδα βιταμίνης D φαίνεται ότι μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου.
9. Πρεβιοτικά και προβιοτικά τρόφιμα
Προσθέστε στη διατροφή σας προβιοτικά τρόφιμα όπως το πρόβειο γιαούρτι, τα προϊόντα activia, το κεφίρ, το miso (ιαπωνικο καρύκευμα, )η kombucha (ελαφρά όξινο και ανθρακούχο ρόφημα που προκύπτει από τη ζύμωση του τσαγιού) και τα πρεβιοτικά όπως το ανθεκτικό άμυλο, το σκόρδο, το κρεμμύδι . Τα επόμενα χρόνια θεωρώ πως θα παίξουν σημαντικό ρόλο καθώς επηρεάζουν την εντερική μικροχλωρίδα και την φλεγμονή στο παχύ έντερο παράγοντες οι οποίοι θεωρούνται βασικοί στην αιτιολογία του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Το βασικότερο από όλα είναι όλες οι παραπάνω συμβουλές να εφαρμόζονται σε ένα σύνολο μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής η οποία θα τηρείται μακροπρόθεσμα. Μόνο ο διαιτολόγος – διατροφολόγος με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος μπορεί να καταρτίσει ένα πρόγραμμα διατροφής προσαρμοσμένο στις ανάγκες σας για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου αλλά και άλλων χρόνιων νοσημάτων.
Έκτωρ Καππάτος Κουτρούμπας
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος BSc, MSc
Διαβάστε επίσης
Στο τέλος του μήνα τα νέα εμβόλια για την Κράκεν – Συνεδρίαση της Επιτροπής Εμβολιασμών
Θ. Ζαούτης στο HS: Οι περισσότερες ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις μπορούν να προληφθούν