Ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση χρειάζεται να ακολουθούν ειδική διατροφή ώστε να αποφύγουν την υποθρεψία, που μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής, τη νοσηρότητα, τη θνητότητα και την πορεία της νόσου.
Οι στόχοι της διατροφικής παρέμβασης στην αιμοκάθαρση είναι να ελαχιστοποιηθεί η τοξικότητα των άχρηστων ουσιών που δεν μπορούν να αποβληθούν από τα νεφρά, να αποφευχθεί η υποθρεψία και να καθυστερήσει η επιδείνωση της νόσου. Η διατροφική παρέμβαση στην αιμοκάθαρση είναι αρκετά πολύπλοκη.
Τι αλλάζει στην διατροφή αν κάνετε αιμοκάθαρση;
Στα πρώτα στάδια της αιμοκάθαρσης, ο ασθενής καλείται να κάνει μεγάλες αλλαγές στη διατροφή του. Ενώ πριν την αιμοκάθαρση έπρεπε να λαμβάνει μικρές ποσότητες πρωτεΐνης και νερό κατά βούληση, μετά θα πρέπει να λαμβάνει μεγαλύτερη ποσότητα πρωτεΐνης και να περιορίσει πολύ το νερό.
Όπως εξηγεί η κλινική διαιτολόγος διατροφολόγος Κάλλια Θ. Γιαννιτσοπούλου του Eπιστημονικού Διαιτολογικού κέντρου ‘Σώμα Υγιές’ , αυτή η ‘φάση προσαρμογής’ όπως λέγεται, είναι ψυχολογικά δύσκολη, λόγω της εξάρτησης που δημιουργείται από το μηχάνημα της αιμοκάθαρσης αλλά και λόγω των παρενεργειών της διαδικασίας. Με υπομονή και υποστήριξη ο ασθενής που κάνει αιμοκάθαρση σταδιακά θα καταφέρει να ακολουθήσει τις διαιτητικές οδηγίες για τη διατροφή και να επιτύχει την καλύτερη δυνατή διαχείριση της νόσου.
Διατροφικές ανάγκες
Πρωτεΐνη
Οι ασθενείς χρειάζεται να λαμβάνουν τουλάχιστον 1,2 γραμμάρια ανά κιλό ιδανικού σωματικού βάρους ημερησίως ή 1,2-1,4γρ/κιλό/ημέρα. Τουλάχιστον η μισή από αυτή την ποσότητα πρέπει να προέρχεται από πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας (κρέας, ψάρι, γαλακτοκομικά).
Θερμίδες
Συστήνεται η πρόσληψη 35 kcal ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα, ποσότητα που μπορεί να αυξηθεί ανάλογα με τη φυσική δραστηριότητα ή διάφορες κλινικές καταστάσεις όπως είναι μία εγχείρηση.
Νερό
Η πρόσληψη νερού και υγρών πρέπει να είναι αυστηρά ελεγχόμενη. Το νερό θα πρέπει να μην ξεπερνά τα 500-800ml ανά ημέρα, ποσό στο οποίο συνυπολογίζεται το νερό που περιέχεται στα τρόφιμα. Σε αυτή την ποσότητα μπορεί να προστεθεί το νερό που αποβάλλεται με τη διούρηση (εάν υπάρχει).
Βιταμίνες
Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C και βιταμίνης Β6 γι’ αυτό ίσως χρειαστούν συμπληρώματα αυτών και του φολικού οξέως (30-60mg, 10-20mg και 1mg αντίστοιχα). Επίσης συχνά συστήνονται συμπληρώματα βιταμινών Β1 και Β2. Η βιταμίνη Α πάντα αυξάνεται στη ουραιμία γι’ αυτό και αντενδείκνυται η συμπληρωματική της λήψη.
Διατροφικές οδηγίες για όσους κάνουν αιμοκάθαρση
- Αποφύγετε το αλάτι και τα αλμυρά τρόφιμα.
2. Από αμυλούχα τρόφιμα να αποφεύγουν τις πατάτες, τον πουρέ και το καλαμπόκι.
3. Όσοι έχουν υψηλά επίπεδα φωσφόρου πρέπει να περιορίσουν και τα προϊόντα ολικής άλεσης αλλά και τη βρώμη.
4. Συστήνεται να καταναλώνουν όσπρια και λαδερά φαγητά 1 φορά την εβδομάδα.
5. Να καταναλώνουν φρούτα καθημερινά, αφού έχουν πολλές βιταμίνες και αντιοξειδωτικά, αλλά να αποφεύγουν τη μπανάνα, το πορτοκάλι, το ακτινίδιο, το ρόδι, το σύκο και το πεπόνι.
6. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε φώσφορο, οπότε πρέπει να είναι περιορισμένα σε 1 μερίδα/ ημέρα.
7. Τα ψάρια έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε φώσφορο, αλλά αποτελούν και καλή πηγή ω-3 λιπαρών οξέων, επομένως συστήνεται να καταναλώνονται 1-3 φορές/ εβδομάδα .
8. Τα πουλερικά συστήνεται να καταναλώνονται 1-2 φορές/ εβδομάδα, ενώ το κόκκινο κρέας πρέπει να είναι περιορισμένο σε 2-3 φορές/ μήνα.
9. Να αποφεύγουν τις σούπες, το ζελέ, το γάλα, τους φρουτοχυμούς, τα ροφήματα και άλλα υγρά τρόφιμα, διότι η προσλαμβανόμενη ποσότητά τους επιβαρύνει με πρόσθετα υγρά τον οργανισμό.
10. Τα γλυκά έχουν θέση στη διατροφή των νεφροπαθών, αλλά όσα έχουν παρασκευαστεί με υποκατάστατα ζάχαρης για τους διαβητικούς ασθενείς.
11. Να αποφεύγουν τους ξηρούς καρπούς (ανάλατους και μη) λόγω της αυξημένης περιεκτικότητας σε φώσφορο.
12. Να διαβάζουν προσεκτικά τις ετικέτες τροφίμων σε όλα τα συσκευασμένα τρόφιμα, κυρίως σε ότι αφορά την περιεκτικότητα σε νάτριο (Na), κάλιο (Κ), φώσφορο (P).
13. Να χρησιμοποιούν το ελαιόλαδο σαν το κύριο μαγειρικό έλαιο.
14. Να προσέχουν την κατανάλωση αναψυκτικών και καφέδων, διότι έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε κάλιο και σε φώσφορο, αλλά και επειδή πρέπει να αφαιρούνται από τον επιτρεπόμενο όγκο των προσλαμβανόμενων υγρών.
Αν είστε νεφροπαθής και ξεκινάτε την διαδικασία αιμοκάθαρσης καλό θα ήταν να επισκεφθείτε έναν κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο ώστε να σας κατευθύνει κατάλληλα και εξατομικευμένα διότι η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην διαδικασία αυτή.