Οι τηλεοράσεις και τα social media μας κατακλύζουν με σκληρές εικόνες από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Στο Tik Tok, βίντεο με παιδιά που κρύβονται στα καταφύγια ή άλλα, που χαιρετάνε τους μπαμπάδες τους, που πάνε να πολεμήσουν, γίνονται viral. Τι να πούμε για τον πόλεμο στην Ουκρανία στα παιδιά; Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε την αγριότητα, τη βία, τον ξεριζωμό, τις απώλειες των ανθρώπων;
Η ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου μας βοηθά να αντιληφθούμε πού πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα και πώς πρέπει να διαχειριστούμε την αγωνία, τους φόβους και την ανασφάλεια των παιδιών.
Όπως αναφέρει: «Κατά καιρούς συμβαίνουν στον κόσμο κάποια σοβαρά κοινωνικά γεγονότα, όπως εξεγέρσεις και εμφύλιοι πόλεμοι, που στοιχίζουν τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους. Στα δελτία ειδήσεων γίνονται αναφορές ή και αναλύσεις γι’ αυτά, ενώ συχνά προβάλλονται εικόνες φρίκης, που μας επηρεάζουν όλους. Αυτές οι συγκρούσεις παίρνουν μεγάλη έκταση και συζητιούνται καθημερινά. Έτσι το παιδί μαθαίνει για όλες αυτές τις φρικαλεότητες και του δημιουργούνται ποικίλα συναισθήματα».
Τι να πούμε για τον πόλεμο στα παιδιά
- Ρωτάμε το παιδί τι γνωρίζει ή τι έχει ακούσει για τον πόλεμο.
- Το προτρέπουμε να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του.
- Του μιλάμε με λόγια προσαρμοσμένα στην ηλικία του γι’ αυτό που συμβαίνει.
- Αποφεύγουμε να μοιραζόμαστε μαζί του τις πολιτικές μας πεποιθήσεις ή να χωρίζουμε τον κόσμο σε «καλούς» και σε «κακούς» – τα παιδιά δεν διαθέτουν τις γνώσεις ή τις εμπειρίες των μεγάλων για να κρίνουν.
- Το καθησυχάζουμε και το διαβεβαιώνουμε ότι κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να είναι ασφαλές.
- Περιορίζουμε την έκθεσή του στις σχετικές ειδήσεις, εκτός αν είναι στην εφηβεία και ζητήσει μόνο του να μάθει τι συμβαίνει, κάνοντας ερωτήσεις.
- Σχολιάζουμε πόσο φρικτός είναι ο πόλεμος και τι τραγικές συνέπειες έχει. Ότι, δηλαδή, σκοτώνονται άνθρωποι – στρατιώτες, άμαχοι και μικρά παιδιά – καταστρέφονται πόλεις και γενικά εξηγούμε ποιες επιπτώσεις έχει ο πόλεμος γενικά στη ζωή των λαών, στην πρόοδο, στην οικονομία και στον πολιτισμό.
- Τονίζουμε διαρκώς πόσο σημαντική είναι η ειρήνη και ότι υπάρχουν πολλά μέσα για την επίλυση των διαφορών των λαών, όπως η διπλωματική οδός.
- Δεν εκπλησσόμαστε αν το παιδί μας συχνά «παίζει πόλεμο». Είναι ένας τρόπος να αντιμετωπίζει το άγχος και τους φόβους του.
- Αν παρατηρήσουμε αλλαγή στη συμπεριφορά του, όπως ανησυχία στον ύπνο, εφιάλτες, φόβους, επιθετικότητα, προσπαθούμε να το καθησυχάσουμε και περιορίζουμε την έκθεσή του σε εικόνες πολέμου στην τηλεόραση.
- Το βοηθάμε να εκφράσει τα συναισθήματά του μέσα από τη ζωγραφική, τις κατασκευές ή το κουκλοθέατρο.
Πόλεμος στην Ουκρανία: Διαφορετική προσέγγιση ανά ηλικία
Η κα Καππάτου επισημαίνει ότι υπάρχουν διαφορές στον τρόπο, με τον οποίο τα παιδιά προσλαμβάνουν τα «άσχημα» νέα.
Ο τρόπος, που θα χειριστούμε το ζήτημα, θα τα καθησυχάσει. Όλα τα παιδιά έχουν ανάγκη να ακούσουν ότι είναι ασφαλή.
Tα παιδιά σχολικής ηλικίας νιώθουν αγωνία, αλλά μετά από τη συζήτηση με τους γονείς ηρεμούν. Οι έφηβοι έχουν προβληματισμούς που προσεγγίζουν εκείνους των ενηλίκων.
«Ειδικά τα παιδιά, τα οποία διανύουν την περίοδο της εφηβείας, εκδηλώνουν ενδιαφέρον, προβληματισμό ή και ανησυχία για αυτά που συμβαίνουν. Μπορείτε να συζητήσετε το θέμα με περισσότερες λεπτομέρειες . Η συζήτηση πρέπει να είναι ειλικρινής, αποφεύγοντας πολιτικές τοποθετήσεις, βασισμένη αποκλειστικά στα γεγονότα και δείχνοντας πώς είναι η γεωπολιτική συνθήκη, η οποία διαμορφώνεται», μας λέει η ειδικός.
Οι έφηβοι δείχνουν συχνά μεγάλο ενδιαφέρον για σοβαρά κοινωνικά γεγονότα, καθώς και για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ενισχύοντας την επικοινωνία με τον έφηβο, τον αφήνουμε να εκφραστεί και ανταλλάσσουμε απόψεις για την ειρήνη, την ελευθερία, την δημοκρατία και τα δικαιώματα των ανθρώπων.
«Και οι έφηβοι νιώθουν την ανάγκη να ακούσουν και να αισθανθούν ότι είναι ασφαλείς. Ωστόσο αρκετά παιδιά διαθέτουν ένα καταπληκτικό «ταλέντο» να αρνούνται να ασχοληθούν με «όλα αυτά τα δυσάρεστα», αποκλείοντας από τη συναισθηματική τους ζωή τον σκληρό κόσμο, που προβάλλουν οι ειδήσεις. Άλλα παιδιά εντυπωσιάζονται, φοβούνται ή ανησυχούν πιο εύκολα, όταν πληροφορούνται για κάποιο τρομακτικό γεγονός», υπογραμμίζει η κα Αλεξάνδρα Καππάτου.
Διαβάστε επίσης
ΕΟΔΥ: Το άνοιγμα των σχολείων δεν αύξησε τα κρούσματα στα παιδιά