Η κλιματική αλλαγή αναδεικνύεται σε μία από τις σοβαρότερες απειλές για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως, με επιπτώσεις που πλήττουν δυσανάλογα τις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Ανάμεσά τους, οι έγκυες γυναίκες και τα νεογνά βρίσκονται στην πρώτη γραμμή κινδύνου, καθώς η αυξανόμενη έκθεση σε ακραίες θερμοκρασίες συνδέεται με σοβαρές επιπλοκές. Παρά την τεκμηρίωση των επιπτώσεων, κρίσιμα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για διεπιστημονική συνεργασία και αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης, ώστε να σχεδιαστούν αποτελεσματικές πολιτικές προστασίας της υγείας της μητέρας και του βρέφους σε ένα μεταβαλλόμενο κλιματικό περιβάλλον.
Στο πλαίσιο αυτό, διοργανώθηκε διήμερο workshop με αντικείμενο την επιλογή κατάλληλων δεικτών για την παρακολούθηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην υγεία, με έμφαση στην έκθεση της εγκύου και του βρέφους σε υψηλές θερμοκρασίες.
Η δράση υλοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου HIGH Horizons, υπό την αιγίδα του υπουργείου Υγείας και σε συνεργασία με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας. Στο workshop συμμετείχαν εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας, καθώς και φορείς δημόσιας υγείας και διεθνών οργανισμών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδότησε έξι ερευνητικά προγράμματα στο πλαίσιο του Climate-Health Cluster, μεταξύ των οποίων και το HIGH Horizons, στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιήθηκε τόσο το workshop όσο και η ετήσια συνάντηση των εταίρων του προγράμματος στην Αθήνα.
Κλιματική αλλαγή και κύηση
Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και την Έφη Φουσέκη, η καθηγήτρια Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βαρβάρα Μουχτούρη, το Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας διεξάγει προοπτική μελέτη κοόρτης γεννήσεων, με στόχο την εις βάθος κατανόηση των βιολογικών μηχανισμών μέσω των οποίων η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζει την υγεία των εγκύων, των νεογνών και των βρεφών.
Όπως επισημαίνει, η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες κατά την εγκυμοσύνη συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού, θνησιγένειας, νεογνών μικρών για την ηλικία κύησης, σακχαρώδη διαβήτη κύησης, πρόωρης ρήξης εμβρυϊκών υμένων, καθώς και υπερτασικών και καρδιαγγειακών επιπλοκών. Παρά τα τεκμηριωμένα ευρήματα, σημαντικά κενά γνώσης παραμένουν, κυρίως ως προς την ποσοτικοποίηση του κινδύνου και τις κρίσιμες περιόδους ευαλωτότητας.
Από την επιστημονική τεκμηρίωση στην πρόληψη
Κατά τη διήμερη συνάντηση παρουσιάστηκαν ερευνητικά δεδομένα και καλές πρακτικές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που αφορούν την επαρκή ενυδάτωση, την αποφυγή έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες, την προσαρμογή της καθημερινής δραστηριότητας και τη χρήση κατάλληλου ρουχισμού. Παρουσιάστηκαν, επίσης, παρεμβάσεις που σχετίζονται με το δομημένο περιβάλλον και τις συνθήκες διαβίωσης, όπως ο αερισμός, η σκίαση, η θερμική μόνωση και η πρόσβαση σε δροσερούς χώρους.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε στην ανάγκη ενίσχυσης της πρόληψης, της εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας και της ενημέρωσης του κοινού, ώστε τα επιστημονικά δεδομένα να μεταφραστούν σε πρακτικές παρεμβάσεις.
Ο ρόλος της δημόσιας υγείας και των θεσμικών φορέων
Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, καθηγητής Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, υπογράμμισε ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία, με ιδιαίτερη επίδραση στις ευάλωτες ομάδες, τονίζοντας τον ρόλο του Οργανισμού στη συλλογή και ανάλυση δεδομένων για τη στήριξη τεκμηριωμένων πολιτικών.
Αντίστοιχα, η προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Ποιότητας Ζωής του υπουργείου Υγείας, Φωτεινή Κουλούρη, αναφέρθηκε στη σημασία της διεπιστημονικής συνεργασίας και της αξιοποίησης της επιστημονικής γνώσης για την προστασία της μητέρας και του βρέφους.
Διεπιστημονική συνεργασία
Ο συντονιστής του έργου HIGH Horizons, καθηγητής Stanley Luchters, ανέδειξε τη σημασία της παρακολούθησης των δυσμενών επιπτώσεων της θερμότητας στην υγεία των εγκύων, των γυναικών μετά τον τοκετό και των παιδιών, επισημαίνοντας ότι το έργο εφαρμόζει πιλοτικές λύσεις σε επίπεδο κοινοτήτων και συστημάτων υγείας. Όπως σημείωσε, η συνάντηση έφερε κοντά φορείς χάραξης πολιτικής και ειδικούς από διαφορετικά επιστημονικά πεδία, από την Ευρώπη και την Αφρική.
Η καθηγήτρια Παιδιατρικής Βάνα Παπαευαγγέλου παρουσίασε ανασκόπηση δεδομένων για την υγεία της μητέρας και του παιδιού, την παροχή φροντίδας και τους επιδημιολογικούς δείκτες της περιγεννητικής υγείας, ενώ παρεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν και από εκπροσώπους υπουργείων, της ΕΜΥ, του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και επιστημονικών φορέων.
photo shutterstock
Διαβάστε επίσης
Πώς η κλιματική αλλαγή αναδιαμορφώνει τον τουρισμό στην Ελλάδα και διεθνώς
ΙΣΘ: Οι επιστήμονες εξηγούν γιατί η κλιματική αλλαγή είναι θέμα δημόσιας υγείας