Η πανδημία του κορονοϊού SARS-CoV-2 και η σχέση της με την κλιματική αλλαγή, αλλά και γενικότερα οι αλλαγές στο περιβάλλον και οι νέοι ιοί, που «ξεπηδούν», απειλώντας την Δημόσια Υγεία, είναι μια συζήτηση που είναι σε εξέλιξη το τελευταίο διάστημα, με τους τρομολάγνους να μιλούν για ένα άκρως εφιαλτικό σενάριο και τους επιστήμονες να επαναλαμβάνουν όσα πρέπει να γίνουν, ώστε να αποφευχθούν – κατά το δυνατόν – νέες πανδημίες.
Όπως εξηγεί στο Healthstories η Δρ. Σταματούλα Τσικρικά, Πνευμονολόγος στο Νοσοκομείο ΣΩΤΗΡΙΑ, Γραμματέας της Ομάδας Ελέγχου Καπνού της Πανευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας και Πρόεδρος της Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας, η πανδημία του νέου κορονοϊού άλλαξε ριζικά κάθε έκφανση της προσωπικής, κοινωνικής ή επαγγελματικής μας πραγματικότητας και έθεσε για πρώτη φορά τόσο επίκαιρα και σθεναρά τη συζήτηση για τις επιπτώσεις της περιβαλλοντικής αλλοίωσης μεταξύ των οικοσυστημάτων.
«Επιπλέον, οι ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις, που λαμβάνει το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, φαίνεται ξεκάθαρα ότι θα απασχολήσουν την παγκόσμια κοινότητα τα επόμενα έτη, ως ένας από τους κυριότερους παράγοντες ανάδυσης νέων λοιμωδών στελεχών ή επανεμφάνισης ξεχασμένων μικροργανισμών, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις στο ανθρώπινο είδος».
Για παράδειγμα, η συνεχιζόμενη αύξηση της θερμοκρασίας με την παράταση της διάρκειας των καλοκαιρινών μηνών αυξάνει τις μεταδιδόμενες λοιμώδεις ασθένειες, όπως η ελονοσία και ο δάγκειος πυρετός, μέσα από τα κουνούπια και τις σκνίπες. Κατά την περίοδο των μεγάλων βροχοπτώσεων, των ισχυρών καταιγίδων και των πλημμυρών, νοσήματα όπως η σαλμονέλωση και η χολέρα καταγράφουν υψηλά ποσοστά νόσησης στις περιοχές, που πλήττονται.
«Τα δεδομένα επιστημονικών ερευνών για τις προεκτάσεις της κλιματικής αλλαγής και της καταστροφής του περιβάλλοντος στον σύγχρονο τρόπο διαβίωσης είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και πολλές δεκαετίες. Προμηνύουν απρόσμενες γεωπολιτικές, πολιτικές, πολιτιστικές και οικονομικές αλλαγές. Οι υπέρμετρες και με οικονομικά κριτήρια κέρδους ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως, για παράδειγμα, η αποψίλωση δασών, η εξόρυξη ή η ανάπτυξη γεωργικών δραστηριοτήτων σε παρθένες περιοχές του πλανήτη, διαταράσσουν σημαντικά την λεπτή ενεργειακή ισορροπία της φύσης, χωρίς γεωγραφικούς και χιλιομετρικούς περιορισμούς», μας λέει η κα Τσικρικά.
«Ομάδες πληθυσμού όπως τα παιδιά, οι ασθενείς με χαμηλή άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς και οι πάσχοντες από χρόνια μεταβολικά, καρδιαγγειακά και αναπνευστικά νοσήματα, θα καταγράψουν τα υψηλότερα ποσοστά νόσησης και θνησιμότητας», προσθέτει.
Τα στοιχεία από τους επίσημους φορείς
Ο ΠΟΥ υπολογίζει ότι μέχρι το 2050 οι θάνατοι από την κλιματική αλλαγή θα ξεπεράσουν τις 250.000 ετησίως. Κάθε χρόνο περίπου 60.000 απώλειες σε ανθρώπινες ζωές οφείλονται σε μαζικές φυσικές καταστροφές, με 38.000 να αφορούν σε θανάτους στην τρίτη ηλικία, στο πλαίσιο του φαινομένου υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Μόνο για την περιοχή της Μεσογείου, η αύξηση της θερμοκρασίας κατά μία μονάδα τον χρόνο αναμένεται να επιφέρει αύξηση στους συνολικούς θανάτους κατά 3.12%.
Διεθνείς φορείς, όπως η Πανευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία, αναφέρουν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση, η αύξηση των ρύπων σε εσωτερικούς χώρους, οι απότομες θερμοκρασιακές μεταβολές, οι διακυμάνσεις υγρασίας, καθώς και οι αερομεταφορές αλλεργιογόνων, αποτελούν τους κυριότερους εκλυτικούς παράγοντες για την αύξηση στα ποσοστά εμφάνισης παροξύνσεων βρογχικού άσθματος και χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ).
Πιο συγκεκριμένα, κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περισσότερα από 4.000.000 νέα περιστατικά παιδιών με άσθμα, το οποίο οφείλεται στην ατμοσφαιρική ρύπανση, γεγονός που προκαλεί ιδιαίτερη επιβάρυνση, τόσο στην ποιότητα ζωής, όσο και στα συστήματα υγείας. Η αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, καθώς και η ανάμειξη, η αυξημένη συγκέντρωση και η παρατεταμένη έκθεση σε ρύπους, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, έχει ως αποτέλεσμα περισσότερες από 220.000 θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα.
Η ίδια αυξητική τάση νόσησης και αρνητικών συμβάντων και από λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, με 4.000.000 ετήσιους θανάτους, απότοκοι της αυξημένης εκπομπής ρύπων στον εισπνεόμενο αέρα. Παγκόσμιος στόχος είναι η μείωση των ρύπων κατά 55% μέχρι το 2030, με σκοπό να τεθούν οι βάσεις για μια βιώσιμη οικονομία, μη εξαρτώμενη από το ανθρακικό αποτύπωμα.
Τι μπορεί να γίνει
«Υπό αυτή την οπτική, η Πανευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία θεωρεί ότι η χρήση «πράσινων» οικολογικών εισπνεόμενων συσκευών, με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, στο πλαίσιο μείωσης του επιπέδου του διοξειδίου του άνθρακα, αποτελεί ένα σημαντικό μέτρο περιβαλλοντικής προστασίας και διασφάλισης της καθαρής ατμόσφαιρας, από την εκπομπή επιβλαβών ρύπων του ανθρακικού αποτυπώματος», υπογραμμίζει η Γραμματέας της Ομάδας Ελέγχου Καπνού της Πανευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας και Πρόεδρος της Ένωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας.
Στον απόηχο της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος, η προστασία και ο σεβασμός στον πλανήτη μοιάζει περισσότερο επίκαιρος και αναγκαίος από ποτέ.
Ο σχεδιασμός, η οργάνωση και η εφαρμογή στοχευμένων και καλά μεθοδευμένων πρωτοκόλλων, που να αφορούν στη διαφύλαξη της επισιτιστικής ασφάλειας, με ταυτόχρονη αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων της βιωσιμότητας των ενεργειακών πηγών και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας του περιβάλλοντος, θα συμβάλει τα μέγιστα, κατά τους ειδικούς, όχι μόνο στην κλιματική σταθεροποίηση, αλλά και στη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας.
«Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει χρόνος για επιπλέον καθυστερήσεις, αφού η προστασία του περιβάλλοντος δεν αφορά μόνο στη διάσωση του πλανήτη, αλλά στην πραγματικότητα αφορά στη διάσωση του ανθρώπινου είδους.
Σήμερα κιόλας,
– Σκεφτείτε διπλά πριν πάρετε το αυτοκίνητό σας. Εναλλακτικά αυξήστε τη σωματική άσκηση με τη χρήση ποδηλάτου ή βάδισης.
– Περιορίστε την υπέρμετρη και άσκοπη κατανάλωση νερού στην καθημερινότητά σας.
– Σκεφτείτε «οικολογικές» και «αποδοτικές» αγορές με προϊόντα με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα.
– Στραφείτε σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. με παράλληλη μείωση της ενδοοικιακής ρύπανσης από την καύση στερεών καυσίμων, ιδίως απορριμμάτων ή επεξεργασμένης ξυλείας.
– Συμμετέχετε σε προγράμματα ανακύκλωσης ηλεκτρονικών συσκευών.
– Δεσμευτείτε για τη μείωση των επιπέδων ρύπων και διασφάλισης πιο ποιοτικού ατμοσφαιρικού αέρα», καταλήγει η κα Τσικρικά.
Διαβάστε επίσης
Δ. Σαρηγιάννης: Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος «γεννούν» νέες πανδημίες