Ο καθηγητής Παθολογίας – Σακχαρώδους Διαβήτη στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Νικόλαος Παπάνας θεωρείται ο απόλυτος expert σε ό,τι έχει να κάνει με τον διαβήτη και το διαβητικό πόδι.
Αυτό, ωστόσο, που πολλοί δεν γνωρίζουν για εκείνον, είναι ότι, πέρα από το πάθος για την επιστήμη του, διακατέχεται και από το πάθος για την ποίηση.
Άνθρωπος ευαίσθητος και ιδιαίτερα δημιουργικός, ο καθηγητής Νικόλαος Παπάνας έχει δημοσιεύσει ποιήματα, μεταφράσεις ποιημάτων και δοκίμια για την ποίηση σε έγκυρα λογοτεχνικά περιοδικά. Είναι μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Το 2004 έλαβε τιμητική διάκριση από το Σύνδεσμο Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: «Πρώτη δημοτικού και άλλα» (Εκδόσεις Ιωλκός, 2019), «Σε ανακηρύσσω νικήτρια» (Εκδόσεις Ιωλκός, 2021) και «Σας αρέσουν τα σονέτα;» (Εκδόσεις Ιωλκός, 2023).
Ακολουθεί η συνέντευξη που μας παραχώρησε:
Κύριε Παπάνα μιλήστε μας για τις παιδικές σας φιλοδοξίες…
Θ’ ακουστεί κοινότυπο: από τα πρώτα γυμνασιακά χρόνια με γοήτευε η ιδέα να γίνω γιατρός. Δεν μπορούσα να εξηγήσω γιατί ακριβώς. Ενδέχεται να με γοήτευε ο συνδυασμός πλούσιας γνώσης, πρακτικής εφαρμογής και κοινωνικής προσφοράς. Στα χρόνια του λυκείου προστέθηκε η αγάπη και το ενδιαφέρον για την ποίηση. Η ποίηση ενσάρκωνε πάντοτε μια διαφορετική φιλοδοξία: εξέφραζε το αλλιώτικο όνειρο της απόλυτης δημιουργικότητας.
Τι δυσκολίες και τι προκλήσεις παρουσιάζουν τα μαθήματα της Ιατρικής;
Τα μαθήματα της Ιατρικής παρουσιάζουν δυσκολίες στην κατανόηση, αλλά και στην κατάκτηση μια τεράστιας, διαρκώς εμπλουτιζόμενης θεματικής ύλης. Αυτό ίσχυε για όλους μας κατά τα φοιτητικά μας χρόνια. Και σήμερα ισχύει, ίσως, μάλιστα, σε μεγαλύτερο βαθμό. Περνώντας αργότερα στη θέση του καθηγητή, είδα από την ανάποδη πλευρά τη δυσκολία να μεταδοθεί η γνώση με τρόπο, όσο γίνεται, ελκυστικό, αξιοποιώντας τα σύγχρονα διδάγματα της επικοινωνίας.
Η ενασχόληση με τον σακχαρώδη διαβήτη πώς προέκυψε κύριε καθηγητά; Υπήρχε κάποιο βίωμα;
Όταν αποφάσισα ν’ ακολουθήσω την ειδικότητα της Παθολογίας, από την πρώτη στιγμή θέλησα ν’ ασχοληθώ με τον σακχαρώδη διαβήτη. Μάλλον μ’ εντυπωσίαζε το γεγονός ότι η συχνότητά του είναι τόσο υψηλή. Έτσι θεωρούσα ότι και θα μπορούσα να προσφέρω σε περισσότερους ανθρώπους, αλλά και ότι θα υπήρχε στο μέλλον πρόοδος της επιστήμης. Σχετικά με το τελευταίο, η ανάπτυξη των νέων φαρμάκων και οι λοιπές τεχνολογικές εξελίξεις με δικαίωσαν. Επίσης θεωρώ ότι με γοήτευε το γεγονός, ότι η πάθηση είναι χρόνια, εξελισσόμενη, με επιπλοκές από πολλά όργανα του σώματος, αποτελώντας ενδιαφέρουσα διανοητική και θεραπευτική πρόκληση.
Πότε ξεκινήσατε να γράφετε ποιήματα;
Ξεκίνησα να γράφω ποιήματα ως μαθητής λυκείου. Τα πρώτα μου ποιήματα τα έγραψα στα αγγλικά. Ως φοιτητής, είδα τα πρώτα μου ποιήματα και τις πρώτες μου ποιητικές μεταφράσεις να δημοσιεύονται σε λογοτεχνικά περιοδικά της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας. Το 2004 έλαβα διάκριση από τον Σύνδεσμο Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας.
Ποια είναι τα συναισθήματα από την ανάγνωση και από τη γραφή ποίησης;
Τα συναισθήματα από την ανάγνωση ποίησης είναι υπέροχα. Ο αναγνώστης αισθάνεται ότι απελευθερώνεται από τη ρουτίνα. Ακόμη πιο εντυπωσιακά, αισθάνεται ότι συμμετέχει προνομιακά σε κάτι που, ακόμη και σήμερα, μπορεί να περιγραφεί ως μαγευτικό. Σε όλα αυτά συμβάλλουν ο πλούτος των συναισθημάτων, που μεταδίδονται με τα ποιήματα, αλλά και η ανάδειξη της ίδιας της γλώσσας ως εκφραστή της ομορφιάς. Οι εμπειρίες της ανάγνωσης γεννούν την επιθυμία να γίνουμε και οι ίδιοι δημιουργοί. Η διαδικασία γραφής του ποιήματος είναι αγωνιώδης, με την έννοια ότι αναζητούμε να ξαναμπούμε στον κόσμο της ομορφιάς από δικά μας, πλέον, μονοπάτια. Η σύλληψη και η επεξεργασία του θέματος, η αναζήτηση των κατάλληλων λέξεων απαιτούν προσπάθεια, επιμονή και χρόνο. Ωστόσο είναι ανυπέρβλητη η δημιουργική ευχαρίστηση, όταν το ποίημα ολοκληρωθεί.
Πόσο εύκολο είναι για εσάς να γράφετε ποίηση;
Όπως φάνηκε παραπάνω, δεν είναι καθόλου εύκολο. Ίσως, μάλιστα, σήμερα ναι είναι ακόμη πιο δύσκολο. Η δυσκολία αυξάνεται για τους ακόλουθους λόγους. Πρώτ’ απ’ όλα υπάρχει τεράστιος πλούτος και τεράστιο βάρος της παγκόσμιας ποιητικής κληρονομιάς. Κατά συνέπεια είναι απαιτητικό να βρούμε κάτι, που να μην έχει, ήδη, εκφραστεί και μετά να το εκφράσουμε με τον δικό μας, πρωτότυπο τρόπο.
Έπειτα η γλώσσα ανανεώνεται και εμπλουτίζεται, αυξάνοντας τις δυνατότητές μας αλλά και τις ευθύνες μας κατά τη χρήση της. Τέλος, η μορφή δεν είναι δεδομένη. Όμως η απουσία των παλαιών κανόνων (όπως ίσχυαν για την «παραδοσιακή» ποίηση) έχει, δυστυχώς, οδηγήσει ορισμένους σε υπερβολική προχειρότητα. Η προχειρότητα φαίνεται στην ακατάλληλη επιλογή λέξεων με φτωχό «επίπεδο» ύφος, στην εικονοπλαστική πενία, στην ακατάλληλη στιχουργική. Πάντως δεν αλλάζει ότι η ποιητική γραφή, όταν νικούμε τέτοιες δυσκολίες, μας χαρίζει την ευφορία ενός πνευματικού «ξεφαντώματος».
Διαβάστε επίσης
Πρωτοποριακή τεχνική στο «Λαϊκό» για τους ασθενείς με Χρόνια Νεφρική Νόσο τελικού σταδίου