Ερευνητές στο Francis Crick Institute και το Institut Pasteur έχουν εντοπίσει μια αιτία ανάπτυξης ιστού όρχεων σε άτομα με θηλυκά χρωμοσώματα, δηλαδή μία γενετική αιτία της διαφοράς στη σεξουαλική ανάπτυξη.
Οι «διαφορές στη σεξουαλική ανάπτυξη» (DSD) είναι γενετικές καταστάσεις στις οποίες υπάρχει διαφορά του χρωμοσωμικού φύλου, του XY ή XX.
Το χρωμόσωμα Χ συμμετέχει στον καθορισμό του φύλου του ανθρώπου. Συγκεκριμένα τα θηλυκά άτομα έχουν ένα ζεύγος Χ και 44 αυτοσωμικά χρωμοσώματα. Αντίθετα τα αρσενικά έχουν ένα ζεύγος ΧY και 44 αυτοσωμικά.
Η παρουσία του Y λοιπόν καθορίζει το αρσενικό άτομο ενώ η απουσία του το θηλυκό. Ο καθορισμός του φύλου γίνεται με παρόμοιο τρόπο και σε πολλούς άλλους οργανισμούς.
Σε πολλές περιπτώσεις η γενετική αιτία είναι άγνωστη και αυτό αφορά 1 περίπτωση στα 2.500-4.000 άτομα.
Σε μελέτη, που δημοσιεύθηκε στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών , οι ερευνητές εξέτασαν μια σύνθετη κατάσταση όπου τα άτομα με χρωμοσώματα τυπικά των γυναικών, έχουν ιστό όρχεων αντί ωοθηκών ή γονάδες με ένα μείγμα και των δύο.
Επικεντρώθηκαν σε ένα υποσύνολο ατόμων με αυτήν τη σπάνια πάθηση, τα οποία επίσης δεν έχουν το γονίδιο χρωμοσώματος Υ (SRY), το οποίο συνήθως απαιτείται για τη δημιουργία ανδρικών αναπαραγωγικών οργάνων.
Αναλύοντας το DNA 78 παιδιών με αυτήν την πάθηση, διαπίστωσαν ότι το 9% είχε μεταλλάξεις που επηρεάζουν ένα συγκεκριμένο μέρος ενός άλλου γονιδίου που ονομάζεται Wilms Tumor 1 (WT1), το οποίο δεν βρίσκεται σε ένα χρωμόσωμα φύλου, αλλά σε ένα από τα άλλα 22 ζεύγη χρωμοσωμάτων.
Χρησιμοποιώντας καλλιέργειες ανθρώπινων κυττάρων, διαπίστωσαν ότι αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν την ευαίσθητη ισορροπία του σχηματισμού αρσενικών όρχεων ή των θηλυκών ωοθηκών. Αυτή η ανισορροπία καταστέλλει μια πρωτεΐνη (α-ΚΑΤΕΝΙΝΗ) η οποία είναι σημαντική για την ανάπτυξη των ωοθηκών, με αποτέλεσμα η ισορροπία να μετατοπίζεται προς όφελος της ανάπτυξης του όρχεως.
“Υπάρχουν ακόμα πολλά άγνωστα όσον αφορά την ανάπτυξη σεξουαλικών οργάνων. Και για ορισμένους ασθενείς με διαφορές στη σεξουαλική τους ανάπτυξη και τις οικογένειές τους, η κατάσταση μπορεί να προκαλέσει σύγχυση και αναστάτωση.”
«Η κατανόηση της υποκείμενης αιτίας των σεξουαλικών διαφορών θα μπορούσε να διευκολύνει τον εντοπισμό αυτών των καταστάσεων και να βοηθήσει τις οικογένειες και τους γιατρούς να λάβουν πιο ενημερωμένες αποφάσεις θεραπείας και διαχείρισης», λέει ο Anu Bashamboo, επικεφαλής της Μονάδας Ανθρώπινης Αναπτυξιακής Γενετικής, στο Ινστιτούτο Παστέρ στο Παρίσι.
Για να δοκιμάσουν τα ευρήματά τους, οι ερευνητές άλλαξαν πειραματικά το γονίδιο WT1 σε ποντίκια για να μιμηθούν μία από τις ανθρώπινες μεταλλάξεις. Όταν αυτή η αλλαγή εισήχθη σε ποντίκια με δύο χρωμοσώματα Χ, τα οποία κανονικά αναπτύσσονται ως θηλυκά, αυτά ανέπτυξαν σημάδια ανδρικής ανάπτυξης.
“Το γονίδιο WT1 ήταν γνωστό ότι είναι σημαντικό για την ανάπτυξη των όρχεων. Είναι πραγματικά ενδιαφέρον που βρήκαμε ότι παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των ωοθηκών”, λέει ο Robin Lovell-Badge, επικεφαλής της ομάδας Βιολογίας των Βλαστικών Κυττάρων και της Γενετικής της Ανάπτυξης στο Εργαστήριο στο Francis Crick Institute.
“Φαίνεται ότι έχει διπλή λειτουργία, δημιουργώντας μία πρωτεΐνη με μέρη που συμβάλλουν στην ανάπτυξη των ανδρών και άλλων στην γυναικεία ανάπτυξη”, συνεχίζει ο Robin. “Μικρές αλλαγές στην ισορροπία αυτών των δύο λειτουργιών φαίνεται να αλλάζουν τον τρόπο ανάπτυξης των σεξουαλικών οργάνων, ακόμη και αν τα χρωμοσώματά μας είναι αρσενικά ή θηλυκά.”
«Είναι συχνά δύσκολο να καταλάβουμε πώς αυτές οι διαφορές αναπτύσσονται στον άνθρωπο επειδή αυτές οι αλλαγές πραγματοποιούνται από νωρίς στην ανάπτυξη. Μέχρι τη στιγμή που διαγιγνώσκονται, συχνά πολύ μετά τη γέννηση, είναι πολύ αργά για να τις μελετήσουμε. Η αναδημιουργία της μετάλλαξης σε ποντίκια μας δίνει την ευκαιρία να αποδείξουμε ότι προκαλεί αυτές τις διαφορές και να μάθουμε γιατί και πώς συμβαίνει η μετάλλαξη”, λέει ο επικεφαλής συγγραφέας Nitzan Gonen, επικεφαλής του ομίλου στο The Mina and Everard Goodman της Σχολής Επιστημών Ζωής στο Πανεπιστήμιο Bar-Ilan του Ισραήλ .
Οι ερευνητές θα συνεχίσουν να μελετούν το ρόλο του γονιδίου WT1 στη σεξουαλική ανάπτυξη.