Όλο και πιο πολλά ακούμε τελευταία για τη θετική ψυχολογία. Στις μέρες μας, που οι συνθήκες της καθημερινότητας κρίνονται ως ιδιαίτερα απειλητικές, αναζητούμε τρόπους να διατηρήσουμε την καλή μας υγεία, να χτίσουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα και να βγούμε αλώβητοι μέσα από τη μάχη, που δίνουμε στη νέα, αβέβαιη και γεμάτη φόβο και ανασφάλεια πραγματικότητα.
Ένα εργαλείο, για να μας βοηθήσει σε αυτή τη μάχη, μπορεί να ξεπηδήσει μέσα από τις αρχές και τις πρακτικές της θετικής ψυχολογίας. Τι είναι η θετική ψυχολογία; Σε μία εποχή υπερπληροφόρησης και πολλές φορές παραπλάνησης θα ήταν πολύ χρήσιμο να ορίσουμε την πηγή, που θα μας εξασφαλίσει τα εργαλεία για την θωράκιση της υγείας μας.
Σε τι συνίσταται η θετική ψυχολογία
Η θετική ψυχολογία αποτελεί έναν κλάδο της επιστήμης της ψυχολογίας, ο οποίος ασχολείται με την προαγωγή της ευζωίας, της ευημερίας και της ανάπτυξης των ανθρώπων, ώστε αυτοί να απολαμβάνουν το δυνατόν περισσότερο τη ζωή τους. Η θετική ψυχολογία ασχολείται με το τι βοηθά τους ανθρώπους να γίνουν καλύτεροι και πιο ευτυχισμένοι και μελετά τις συνθήκες και τις διαδικασίες, που βοηθάνε τους ανθρώπους, τις ομάδες, τις κοινωνίες να «ανθίζουν» και να λειτουργούν με το βέλτιστο δυναμικό τους.
Η ψυχική υγεία, υπό το πρίσμα της θετικής ψυχολογίας, συμπεριλαμβάνει τα θετικά συναισθήματα, την δέσμευση και νοηματοδότηση της ζωής, τις θετικές και δημιουργικές σχέσεις με τους άλλους και την επίτευξη στόχων. Τα στοιχεία αυτά υπογραμμίζουν τη θέση ότι η ψυχική υγεία είναι πέρα και πάνω από την απουσία ψυχικής νόσου. Διαπιστώνουμε πως το σύνορο μεταξύ ψυχικής υγείας και ευεξίας είναι μάλλον εγγύτερο, οι έννοιες αυτές πλησιάζουν και ανατροφοδοτούν η μία την άλλη, τόσο σε θεωρητικό και ερευνητικό επίπεδο, όσο και σε κλινικό.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ορισμός, που διατυπώθηκε στο καταστατικό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το 1946, ο οποίος αναφέρει ότι η υγεία είναι «η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας». Αυτός ακριβώς ο ορισμός έρχεται να μας υποδείξει την ανάγκη φροντίδας της σωματικής και της ψυχικής μας υγείας. Πολλά χρόνια αργότερα γίνεται αναφορά στον όρο Θετική Ψυχική Υγεία, η οποία ορίζεται ως η κατάσταση ευημερίας, όπου το άτομο αναγνωρίζει τις ικανότητές του, μπορεί να διαχειριστεί το φυσιολογικό στρες, μπορεί να είναι παραγωγικό και να συνεισφέρει στην κοινότητα (ΠΟΥ, 2011).
Πολύτιμα οφέλη
Οι έρευνες της θετικής ψυχολογίας, που τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί, δείχνουν καθαρά την σύνδεση της βίωσης θετικών συναισθημάτων με μια πληθώρα οφελών σε όλους τους τομείς της ζωής του ατόμου.
Γενικά, όσοι βιώνουν ή εκφράζουν περισσότερα θετικά συναισθήματα, παρουσιάζουν αύξηση της αισιοδοξίας και της ηρεμίας, μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή και από την εργασία, υψηλότερο αίσθημα υποκειμενικής ευτυχίας, θετικότερες διαπροσωπικές σχέσεις και καλύτερη ψυχική και σωματική υγεία.
Μένοντας στα εντυπωσιακά αποτελέσματα της σύνδεσης της θετικότητας με την σωματική υγεία αξίζει να αναφερθεί ότι αποτελέσματα ερευνών δείχνουν ότι, όσοι βιώνουν περισσότερα θετικά συναισθήματα, παρουσιάζουν λιγότερες πιθανότητές ανάπτυξης κάποιας σωματικής νόσου, υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης μετά από απειλητικές για την ζωή ασθένειες, καθώς και αναφορά λιγότερων συμπτωμάτων, λιγότερο πόνο και βελτιωμένη ποιότητας υγείας.
Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα των ερευνών έρχονται να προσφέρουν εξαιρετικές ευκαιρίες εφαρμογής, με τις αρχές της θετικής ψυχολογίας να εξαπλώνονται σε τομείς και σε κλάδους όπως η εργασία, η εκπαίδευση, η κοινότητα, η υγεία, ο αθλητισμός, η οικογένεια και οι διαπροσωπικές σχέσεις. Καταφέρνοντας να βάλει το άτομο ενέσεις θετικότητας μέσα στην ζωή του, δημιουργεί προϋποθέσεις ενίσχυσης της υγείας του.
Η αρχή μπορεί να έρθει με την βελτίωση της σχέσης με τον εαυτό μας και την αυτοφροντίδα. Φροντίστε την διατροφή σας, ξεκουραστείτε όταν το χρειάζεστε, κοιμηθείτε καλά, ασκηθείτε, ακούστε την αγαπημένη σας μουσική, διαβάστε ένα βιβλίο που θα σας κάνει να ονειρευτείτε, δώστε χρόνο για να κάνετε πράγματα που αγαπάτε, μοιραστείτε στιγμές με τα αγαπημένα σας πρόσωπα, βάλτε όρια… δημιουργείστε διαλείμματα απολαμβάνειν.
Με λίγα λόγια βρείτε τρόπους να βιώσετε θετικά συναισθήματα. Επικεντρωθείτε στις στιγμές της καθημερινότητάς σας, δώστε χρόνο στην βίωση των συναισθημάτων σας και μην ξεχνάτε να μοιράζεστε τις συναισθηματικές σας εμπειρίες γιατί έτσι γεμίζετε τον συναισθηματικό κουμπαρά σας.
Καρακασίδου Ειρήνη, MSc, PhD
Ψυχολόγος, Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, Υπεύθυνη επιστημονικών δράσεων Ελληνικής Εταιρείας Θετικής Ψυχολογίας, irenekarakasidou@yahoo.com.
Σταλίκας Αναστάσιος, PhD
Καθηγητής Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Θετικής Ψυχολογίας, anstal@panteion.gr.
Διαβάστε επίσης
Στα σκαριά και νέο εμβόλιο για την COVID-19
Κορονοϊός: Πώς επηρεάζει τον διαβήτη, τον θυρεοειδή και τη σπερματογένεση