Η χαμηλή τεστοστερόνη, ή υπογοναδισμός, είναι μια ιατρική κατάσταση που εμφανίζεται όταν το ανδρικό σώμα δεν παράγει αρκετή τεστοστερόνη. Η τεστοστερόνη είναι η κύρια ανδρική σεξουαλική ορμόνη υπεύθυνη για την ανάπτυξη των ανδρικών αναπαραγωγικών ιστών και των δευτερογενών σεξουαλικών χαρακτηριστικών.
Η μείωση των επιπέδων της τεστοστερόνης μπορεί να προκληθεί από πολλούς παράγοντες, όπως:
Ηλικία
Καθώς οι άνδρες μεγαλώνουν, τα επίπεδα τεστοστερόνης τους μειώνονται. Αυτή η πτώση ξεκινά συνήθως στα 40 και 50 ενός άνδρα και συνεχίζεται σε όλη τη ζωή του.
Ιατρικές καταστάσεις
Ορισμένες ιατρικές καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, η χρόνια νεφρική νόσος και ο HIV/AIDS.
Φάρμακα
Ορισμένα φάρμακα, όπως τα οπιοειδή και τα κορτικοστεροειδή, μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα τεστοστερόνης.
Βλάβη στους όρχεις
Η βλάβη στους όρχεις, όπως από τραυματισμό, λοίμωξη ή χημειοθεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης.
Τρόπος ζωής
Η κακή διατροφή, η έλλειψη άσκησης, η έλλειψη ύπνου και τα υψηλά επίπεδα άγχους μπορούν όλα να συμβάλλουν σε χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης.
Τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης είναι σχετικά συχνό φαινόμενο, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους άνδρες. Περίπου το 25% των ανδρών άνω των 30 ετών παρουσιάζουν μείωση στα επίπεδα της τεστοστερόνης, με το ποσοστό αυτό να αυξάνεται με την ηλικία.
Έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 13 Μαΐου 2024 στο επιστημονικό περιοδικό, Annals of Internal Medicine, γνωστοποιεί μελέτη σε περισσότερους από 24.000 άνδρες από όλο τον κόσμο η οποία διαπίστωσε ότι η χαμηλή τεστοστερόνη συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου.
Συγκεκριμένα, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Δυτικής Αυστραλίας συγκέντρωσαν 11 μελέτες για να δουν πώς η τεστοστερόνη μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο θανάτου στους ηλικιωμένους άνδρες.
Μείωση της Ενέργειας
Η κόπωση αποτελεί ένα κοινό σύμπτωμα της χαμηλής τεστοστερόνης. Ο ασθενής νιώθει σαν να μην έχει την ενέργεια που είχε κατά το παρελθόν ή μπορεί να νιώθει συνεχώς πολύ κουρασμένος. Φυσικά υπάρχουν και αρκετές άλλες καταστάσεις που μπορεί να είναι υπεύθυνες για τη μείωση της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων της φυσιολογικής γήρανσης και της κατάθλιψης. Ο ποιοτικός και αρκετός ύπνος (7 – 8 ώρες κάθε βράδυ) μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της ενέργειας.
Αλλαγές στη σεξουαλική ζωή
Η μείωση της σεξουαλικής διάθεσης όπως και η στυτική δυσλειτουργία, μπορεί να οφείλονται στη χαμηλή τεστοστερόνη. Διάφορα άλλα ιατρικά προβλήματα, όπως οι καρδιοπάθειες ή ο διαβήτης μπορεί επίσης να συντελούν στις διαταραχές της σεξουαλικής ζωής.
Διάσπαση της σκέψης
Η χαμηλή τεστοστερόνη μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην εστίαση της σκέψης και στη μνήμη. Ο ασθενής μπορεί να ξεχνάει ότι έχει προγραμματίσει και να υπάρχουν πρόβλημα συγκέντρωσης. Αυτό συμβαίνει πιο συχνά όταν τα επίπεδα τεστοστερόνης είναι εξαιρετικά χαμηλά.
Αλλαγές στη διάθεση
Η χαμηλή τεστοστερόνη ρίχνει τη διάθεση που μπορεί να κυμαίνεται από μια κακή διάθεση μέχρι κατάθλιψη. Ορισμένοι άνδρες βιώνουν σημαντικές αλλαγές στην προσωπικότητα τους. Όταν τα επίπεδα τεστοστερόνης επανέρχονται στο φυσιολογικό, οι περισσότεροι λένε ότι αισθάνονται τον εαυτό τους «όπως παλιά».
Αλλαγές στο μυϊκό σύστημα
Δεδομένου ότι η τεστοστερόνη βοηθά στην οικοδόμηση των μυών, όταν οι τιμές της βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα, συμπαρασύρουν προς τα κάτω και τη μυϊκή μάζα και τη δύναμη. Όταν ο ασθενής με χαμηλή τεστοστερόνη ασκείται δεν μπορείτε να δει τα αποτελέσματα που θα περίμενε κανείς κανονικά από την άσκηση. Η τακτική άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση των επιπέδων τεστοστερόνης. Πρέπει να ασκούνται οι μεγάλες ομάδες μυών και να γίνονται ασκήσεις με βάρη.
Περισσότερο σωματικό λίπος
Η χαμηλή τεστοστερόνη μπορεί όχι μόνο να οδηγήσει σε μείωση της μυϊκής μάζας αλλά επίσης και στην απόκτηση περισσότερου λίπους. Όταν δεν υπάρχει δόμηση μυών με τις προσλαμβανόμενες θερμίδες και τη φυσική δραστηριότητα, τότε το σώμα μετατρέπει τις θερμίδες σε λίπος. Η καλή διατροφή και η μείωση τους βάρους στους υπέρβαρους ή τους παχύσαρκους, έχει σαν αποτέλεσμα ο οργανισμός να παράγει περισσότερη τεστοστερόνη.