Περισσότερα από 800 εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο βιώνουν τις επιπτώσεις της παχυσαρκίας, σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή στοιχεία που ανακοινώθηκαν με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας στις 4 Μαρτίου 2021.
Με βασικό μήνυμα Every Body Needs Everybody: Σεβασμός και ίση μεταχείριση για κάθε σώμα, οι διεθνείς οργανισμοί κρούουν γι άλλη μία φορά τον κώδωνα του κινδύνου:
- Οι ιατρικές υπηρεσίες ως απόρροια της παχυσαρκίας θα κοστίσουν πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια έως το 2025.
- Τα παχύσαρκα άτομα έχουν διπλάσιες πιθανότητες να νοσηλευτούν εάν βρεθούν θετικοί στον νέο κορονοϊό που προκαλεί την λοίμωξη COVID-19.
- Η παιδική παχυσαρκία αναμένεται να αυξηθεί κατά 60% την επόμενη δεκαετία, αγγίζοντας τα 250 εκατομμύρια έως το 2030.
- Το 75-80% των παχύσαρκων παιδιών θα γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες, με ότι συνεπάγεται αυτό για την υγεία και την ποιότητα ζωής τους.
Η παχυσαρκία δεν είναι εμφανισιακό χαρακτηριστικό γνώρισμα, αλλά μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αρκετά αυξημένο βάρος σε σχέση με το ύψος του σώματος (Δείκτης Μάζας Σώματος > 30) και υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα, η οποία συσχετίζεται με αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία.
H παχυσαρκία δεν προκύπτει αποκλειστικά από προσωπικές επιλογές διατροφής και τρόπου ζωής, αλλά μπορεί να έχει τις ρίζες της ακόμη και στη βρεφική και νηπιακή ηλικία. Δεν είναι μόνο προσωπική ευθύνη και δεν αντιμετωπίζεται μόνο με τη μείωση της ενεργειακής πρόσληψης και την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, αλλά είναι απόρροια ενός συνόλου παραγόντων που δεν βρίσκονται πάντα κάτω από τον έλεγχο του ατόμου.
Βασικές αιτίες παχυσαρκίας
- Υπέρβαρο και παχυσαρκία κατά την παιδική ηλικία, ως απόρροια λανθασμένων διατροφικών επιλογών και συνηθειών που προκύπτουν στο οικογενειακό περιβάλλον
- Επεξεργασμένα τυποποιημένα τρόφιμα
- Προώθηση ανθυγιεινών προϊόντων μέσω marketing
- Καθιστική ζωή από την παιδική ακόμη ηλικία
- Έλλειψη ύπνου, ανθυγιεινό ωράριο ύπνου
- Βιολογικές προσαρμογές ενάντια στην πείνα
- Γενετική προδιάθεση (40-70%)
- Μειωμένη πρόσβαση στο σύστημα υγείας
- Γεγονότα της ζωής όπως εγκυμοσύνη ή εμφάνιση σακχάρου/διαβήτη ή θυρεοειδή
- Διαταραγμένη ψυχική υγεία και χρήση φαρμάκων
- Στίγμα βάρους, αρνητική στάση απέναντι στους ανθρώπους που ζουν με παχυσαρκία
Στίγμα βάρους
Η συνεχής και μη εποικοδομητική κριτική της παχυσαρκίας μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στα παχύσαρκα άτομα τα οποία δεν έχουν ανάγκη από κακή κριτική αλλά από βοήθεια, καθώς:
- Η συνεχής και μη εποικοδομητική κριτική της παχυσαρκίας μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στα άτομα που ζουν με παχυσαρκία, τα οποία δεν έχουν ανάγκη από κακή κριτική αλλά από βοήθεια.
- Η κριτική ενισχύει την άποψη πως η παχυσαρκία είναι αποκλειστικά ατομική ευθύνη του ατόμου που ζει με παχυσαρκία προκαλεί αισθήματα ενοχής και ντροπής
- βλάπτει την ψυχική και σωματική ευεξία
- αποτρέπει τους ασθενείς από το να ζητήσουν την απαραίτητη βοήθεια ειδικού (διαιτολόγο-διατροφολόγο για τη διατροφή, ιατρική βοήθεια για διάγνωση και θεραπεία προβλημάτων υγείας)
- αποθαρρύνει τους ασθενείς από το να ξεκινήσουν γυμναστική ή περπάτημα, αφού νιώθουν πως δεν θα τα καταφέρουν
- αποθαρρύνει τους ασθενείς από το να υιοθετήσουν καλύτερες διατροφικές συνήθειες και έναν συνολικά πιο υγιή τρόπο ζωής
- αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης παχυσαρκίας σε άτομα με υπερβάλλον βάρος, αφού αυτά αποθαρρύνονται και εγκαταλείπουν την προσπάθεια βελτίωσης του βάρους και της υγείας τους προτού καν την επιχειρήσουν.
Αν ζω με υπέρβαρο ή παχυσαρκία τι μπορώ να κάνω;
- Να θυμάστε πως ο εαυτός μας δεν είναι μόνο η εξωτερική εμφάνιση, αλλά και ο χαρακτήρας, η προσωπικότητα, η παιδεία και η μόρφωση, το ήθος, τα πιστεύω, οι στόχοι μας, οι εμπειρίες και η διάθεση μας.
- Να ενδιαφερθείτε δευτερευόντως για την εμφάνιση σου αλλά πρωταρχικά για την υγεία σου, κάνοντας το απαραίτητο διαγνωστικό check-up και έχοντας ιατρική φροντίδα για τα θέματα υγείας που ενδεχομένως σε αφορούν, όσο σοβαρά ή συνηθισμένα κι αν είναι.
- Να συμβουλευτείτε διαιτολόγο-διατροφολόγο με στόχο τη βελτίωση της κατάστασης θρέψης και τη διαμόρφωση ορθών διατροφικών συνηθειών, προκειμένου να αποκτήσεις μια υγιή σχέση με το φαγητό χωρίς να στερείσαι τίποτα.
Πώς να εξαφανίσουμε το στίγμα της παχυσαρκίας
- Ας μην εστιάζουμε μόνο στο βάρος. Η παχυσαρκία δεν ταυτίζεται με το νούμερο της ζυγαριάς, αλλά απορρέει από την αξιολόγηση πολλών δεικτών και καθρεφτίζει πολυετείς διατροφικές συνήθειες οι οποίες το πιθανότερο είναι να καλλιεργήθηκαν στο οικογενειακό περιβάλλον ακόμη και από την βρεφική και νηπιακή ηλικία.
- Να μην κοιτάμε επίμονα = επικριτικά ένα άτομο με περισσότερα κιλά.
- Να μην χρησιμοποιούμε λέξεις ή ετικέτες όπως «χοντρός» που εστιάζουν στο μέγεθος επιχειρώντας να περιγράψουν ένα άτομο.
- Να μην ενοχοποιούμε ένα παχύσαρκο άτομο για τη κατάσταση του βάρους του.
- Να μην σχολιάζουμε τον τρόπο ζωής και τις επιλογές φαγητού του ατόμου που ζει με παχυσαρκία, εξάγοντας συμπεράσματα. Οι βασικές αιτίες της παχυσαρκίας είναι πολύ βαθύτερες.
- Να μάθουμε στα παιδιά να έχουν υγιείς διατροφικές συνήθειες, να σέβονται και να αποφεύγουν κακούς χαρακτηρισμούς παχύσαρκων παιδιών και ατόμων και να έχουν καλή επικοινωνία με τους συμμαθητές και συνομηλίκους τους.
- Να ενθαρρύνουμε τα άτομα που ζουν με παχυσαρκία να υποστηρίξουν τις ανάγκες του σώματος τους για υγεία αλλά και σεβασμό.
Πηγές:
και
Εργομετρικό -Διατροφολογικό Κέντρο Ομίλου Βιοιατρική