Τα τελευταία χρόνια η ηλικία έναρξης της κατάθλιψης φαίνεται να μειώνεται σταθερά. Έχει υπολογιστεί πως η μέση διάρκεια ενός επεισοδίου εφηβικής κατάθλιψης είναι 9 μήνες και η μέση διάρκεια ανάρρωσης 4 χρόνια.
Κλινικές και επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν σταθερά πως 40% έως 70% των εφήβων με κατάθλιψη παρουσιάζουν και άλλες ψυχικές διαταραχές, ενώ 20%-50% παρουσιάζουν κρίσεις άγχους και διαταραχές της διαγωγής.
Η διάκριση της κλινικής κατάθλιψης από την κρίση της εφηβείας εντοπίζεται στον βαθμό δυσλειτουργίας του έφηβου, στην ένταση των καταθλιπτικών αντιδράσεων, στη συχνότητα, στη διάρκεια και στην επαναληπτικότητά τους.
Κυρίαρχη διαφορά με τον ενήλικο πληθυσμό, σύμφωνα με το διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο ψυχικών διαταραχών της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (DSM IV), αποτελεί η μόνιμη ευερεθιστότητα του έφηβου αντί του καταθλιπτικού συναισθήματος που συναντάται συνήθως στους ενήλικες.
Τα υποπτα συμπτώματα κατάθλιψης στην εφηβεία
- Πτώση στις σχολικές επιδόσεις
- Κακή διάθεση
- Αδιαφορία για εξωτερική εμφάνιση
- Αδιαφορία για καθαριότητα
- Αύξηση ή μείωση του βάρους
- Αϋπνία ή έντονη υπνηλία
- Κοινωνική απομόνωση
- Απώλεια ενεργητικότητας
- Έλλειψη συγκέντρωσης
- Σκέψεις θανάτου
- Αυτοκτονικός ιδεασμός
Η ένταση όμως των συμπτωμάτων, η επαναληπτικότητα και η διάρκεια τους, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ώστε να αντιμετωπίσουμε διαφορετικά τον έφηβο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η εφηβική κατάθλιψη είναι η κύρια αιτία αρρώστιας και ανικανότητας στους έφηβους και αποτελεί την βασική αιτία αυτοκτονίας.
Τόσο η διάγνωση και η θεραπεία της, όσο και η πρόληψη της πρέπει να αποτελούν πρωταρχική μέριμνα της δημόσιας υγείας, εξαιτίας των συνεπειών της στη ψυχολογική ανάπτυξη του εφήβου και στην εξέλιξη του ως ενήλικας. Η συνύπαρξη της κατάθλιψης με άλλες ψυχολοπαθολογίες (αγχώδεις διαταραχές, διατροφικές διαταραχές) , αλκοόλ και ναρκωτικά αυξάνουν τα ποσοστά αυτοκτονίας. Τέλος, όταν αδυνατούμε να κατανοήσουμε αλλαγές στην συμπεριφορά του εφήβου πρέπει να απευθυνθούμε στους επαγγελματίες υγείας.
Η έγκαιρη αναγνώριση, διάγνωση και αντιμετώπισή της εφηβικής κατάθλιψης από επαγγελματίες ψυχικής υγείας κρίνεται επιβεβλημένη, ενώ ακόμη μεγαλύτερη αξία έχει η πρόληψή της, μέσω οργανωμένων προγραμμάτων πρόληψης στα σχολεία.
Η πρόληψη, συνεπώς, μοιάζει να αποτελεί την καλύτερη αντιμετώπιση.