Το ποσοστό μέσης εμβολιαστικής κάλυψης κατά του ιού HPV είναι μόλις στο 48%, δεκατρία χρόνια μετά την ένταξη του εμβολίου στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, όπως ανέφερε η παιδίατρος-λοιμωξιολόγος και Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Έρευνας, Μελετών και Τεκμηρίωσης του ΕΟΔΥ Δρ. Έλενα Μαλτέζου στην διαδικτυακή επιστημονική ημερίδα που διοργάνωσε η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου – ΕΛΛΟΚ, στις 15 Απριλίου.
Η κα Μαλτέζου απέδωσε τη χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη έναντι του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων στις δυσχέρειες και τις επιφυλάξεις μεγάλου μέρους του πληθυσμού σχετικά με την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των εμβολίων, το πρόβλημα της ελλιπούς εκπαίδευσης αρκετών επαγγελματιών υγείας, ενώ αναφέρθηκε αναλυτικά στους τρόπους επίτευξης ευρύτερης αποδοχής των εμβολίων (καλύτερη πληροφόρηση σχετικά με τον HPV, καλύτερη εκπαίδευση παιδιών και εφήβων, δυνατότητα παροχής εμβολίου δωρεάν).
Αύξηση του στοματοφαρυγγικού καρκίνου
Στην ίδια ημερίδα η Αναπλ. Καθηγήτρια Παθολογίας-Ογκολογίας & Υπεύθυνη του Ογκολογικού Τμήματος του Αττικού Νοσοκομείου κα Αμάντα Ψυρρή παρουσίασε την επιδημιολογία, συμπτωματολογία και τα κλινικά δεδομένα του στοματοφαρρυγγικού καρκίνου σε σχέση με τον HPV.
Τα περιστατικά καρκίνου του στοματοφάρυγγα έχουν σημειώσει αλματώδη αύξηση τα τελευταία χρόνια στον δυτικό κόσμο, με δύο υποτύπους του ιού HPV (16 & 18) να σχετίζονται με το 80% των περιστατικών. Ο εμβολιασμός νεαρών κοριτσιών και αγοριών σε ηλικίες 11-12 ετών αποτελεί σύμφωνα με την υπάρχουσα εμπειρία την αποτελεσματικότερη πρόληψη, ενώ ενδείκνυται και για άτομα ηλικίας έως και 45 ετών αν προηγουμένως δεν είχαν εμβολιαστεί.
Ευκαιριακός ο εμβολιασμός στην Ελλάδα για τον ιό HPV
Στην εναρκτήρια εισήγησή του, ο καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας του Α.Π.Θ. & Πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας, κος Θεόδωρος Αγοραστός, αναφέρθηκε στα είδη καρκίνου που μπορούν να αναπτυχθούν ως απόρροια της μόλυνσης με τον ιό HPV καθώς και τις ανοδικές τάσεις που παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια κάποιοι εξ’ αυτών. Ο κος Αγοραστός υπογράμμισε τις τεράστιες δυνατότητες που μας παρέχονται πλέον τόσο στην πρωτογενή (εμβόλια) όσο και στην δευτερογενή πρόληψη (HPV test) εναντίον των καρκινογόνων τύπων του ιού HPV, καθώς και τα θεαματικά αποτελέσματα που έχουν επιτύχει άλλες χώρες από την εφαρμογή αυτών των μέτρων. Στην Ελλάδα, παρά την ύπαρξη σχετικής νομοθεσίας από το 2008, ο εμβολιασμός κατά του HPV παραμένει εν πολλοίς ευκαιριακός και συγκυριακός, με μεγάλο μέρος του πληθυσμού να θεωρεί ότι αποτελεί «υποχρέωση» μόνο των κοριτσιών/γυναικών. Ο κος Αγοραστός αναφέρθηκε στην Παγκόσμια Στρατηγική του Π.Ο.Υ για την Εξάλειψη του Καρκίνου της Μήτρας έως το 2030 (Στρατηγική «90-70-90») αλλά και στο γεγονός ότι το νέο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης κατά του Καρκίνου (Φεβ. 2021) συμπεριλαμβάνει τον εμβολιασμό νεαρών αγοριών και κοριτσιών κατά του HPV στις βασικές στρατηγικές πρόληψης εμφάνισης πολλών τύπων καρκίνου.
Αδύνατη η αποφυγή επαφής με τον ιό
Ο καθηγητής Γυναικολογικής Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κος Αλέξανδρος Ροδολάκης, παρουσίασε στην εισήγησή του τις απειλές που ενέχει ο ιός HPV για την γυναικεία υγεία, αναφέροντας ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής καθιστά σχεδόν αδύνατη την αποφυγή επαφής των νέων γυναικών με τον ιό, 12 στελέχη του οποίου ευθύνονται για το 70% των λοιμώξεων από HPV. Ο μαζικός εμβολιασμός σε νεαρές ηλικίες (τόσο των κοριτσιών όσο και των αγοριών) αποτελεί την καλύτερη πρωτογενή πρόληψη αφού καλύπτει το 90% των περιπτώσεων εμφάνισης καρκίνων σχετιζόμενων με τον ιό, ενώ σε συνδυασμό με το Τεστ ΠΑΠ και το νέο HPV DNA test δύναται να προλάβει την συντριπτική πλειοψηφία περιπτώσεων εμφάνισης καρκίνων προερχόμενων από τον HPV, με εξαιρετικά ανά περιπτώσεις αποτελέσματα όπως καταδεικνύεται από την μέχρι τώρα διεθνή εμπειρία.
Μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης στη χώρα μας
Τα εμπόδια και τους τρόπους αντιμετώπισης στην προσπάθεια εξάλειψης των σχετιζόμενων με τον εμβολιασμό προβλημάτων, παρουσίασε στην εισήγησή του ο καθηγητής Παιδιατρικής & Πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, κος Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, ο οποίος σημείωσε την μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης στην χώρα μας, ως αποτέλεσμα της δεκαετούς οικονομικής κρίσης και της κρίσης του κορονοϊού, της συνεχούς παραπληροφόρησης σχετικά με την ασφάλεια τους, αλλά και της έλλειψης σχετικής εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας. Ο κος Κωνσταντόπουλος, σε σύμπλευση με τους υπόλοιπους ομιλητές υπογράμμισε την τεράστια αξία των εμβολιασμών κοριτσιών και αγοριών σε προεφηβικές και εφηβικές ηλικίες, κατά τις οποίες επιτυγχάνεται καλύτερη ανοσολογική απόκριση και προφύλαξη σε διπλάσιο βαθμό από ενδεχόμενες μελλοντικές προκαρκινικές καταστάσεις.
Η αποτρεπτή θνησιμότητα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας δεν μειώνεται
Στις σημαντικές επιπτώσεις του HPV στα οικονομικά των συστημάτων υγείας εστίασε κατά την διάρκεια της εισήγησής του ο Οικονομολόγος Υγείας, κος Κώστας Αθανασάκης, ο οποίος ανέφερε ότι η αποτρεπτή θνησιμότητα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στην Ελλάδα δεν μειώνεται, όπως στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, με τον προσυμπτωματικό έλεγχο να παραμένει περιστασιακός και όχι οργανωμένος, ενώ τα Τεστ ΠΑΠ στον γυναικείο πληθυσμό, αν και σε υψηλό επίπεδο κάλυψης, εξαρτώνται σημαντικά από κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες (εισόδημα, εκπαίδευση, βιοτικό επίπεδο, κτλ.). Το κόστος θεραπείας του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σχετίζεται άμεσα με το στάδιο ανίχνευσης του, ενώ το φορτίο νοσηρότητας του συγκεκριμένου καρκίνου στην χώρα μας παραμένει αξιοσημείωτα υψηλό, με την Ελλάδα να είναι, σύμφωνα με τον κο. Αθανασάκη, «απούσα» από ολοκληρωμένα προγράμματα προσυμπτωματικών ελέγχων κατά το επιτυχημένο παράδειγμα δεκάδων χωρών του πλανήτη. Η στροφή του συστήματος υγείας σε πολιτικές πρόληψης (εμβολιασμός, οργανωμένοι προσυμπτωματικοί έλεγχοι) είναι όχι μόνο απαραίτητη, αλλά εμφανίζεται πλέον ως μία εξαιρετική ευκαιρία υπό τις παρούσες συνθήκες.
Πρωτοβουλία της ΕΛΛΟΚ
Την Ημερίδα έκλεισε η Πρόεδρος της ΕΛΛΟΚ κα Καίτη Αποστολίδου η οποία παρουσίασε την πρωτοβουλία της ΕΛΛΟΚ σχετικά με την Πρόσκληση σε Δράση προς την Πολιτεία με στόχο την εξάλειψη των καρκίνων που προκαλεί ό ιός των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων, η οποία συμπεριλαμβάνει τις παρακάτω συστάσεις :
- Κατάρτιση Εθνικού Σχεδίου για τον Έλεγχο του Καρκίνου, το οποίο θα περιλαμβάνει ειδική
μέριμνα για την πρόληψη μορφών καρκίνου σχετιζόμενων με τον ιό HPV - Πρόληψη της μόλυνσης από τον ιό HPV με ουδέτερα προγράμματα εμβολιασμού
- Έγκαιρη διάγνωση με τεστ HPV, εγκεκριμένο και αποζημιούμενο από τον ΕΟΠΥΥ
- Βελτίωση της θεραπείας του καρκίνου που προκαλεί ο Ιός HPV
- Βελτίωση της ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των πολιτών και των επαγγελματιών υγείας.
Η Ημερίδα διεξήχθη στο πλαίσιο της εκστρατείας της ΕΛΛΟΚ για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την πρόληψη των καρκίνων που προκαλεί ο Ιός των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων (HPV), και περιλαμβάνει τη δημοσίευση σχετικού ενημερωτικού & εκπαιδευτικού υλικού, στο διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τον τύπο, την χρήση ενός έξυπνου QUIZ γνώσεων και πληροφόρησης, την προβολή ενός ειδικού ενημερωτικού video, καθώς και την ανάληψη πρωτοβουλίας της ΕΛΛΟΚ για την Πρόσκληση σε Δράση προς αντιμετώπιση του Ιού Ανθρωπίνων Θηλωμάτων με στόχο την υιοθέτηση εκ μέρους της Πολιτείας βιώσιμων συστάσεων πολιτικής για την αντιμετώπιση και την εξάλειψη του HPV.
Η Ημερίδα μεταδόθηκε ζωντανά μέσω της σελίδας του Facebook της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου με την συμμετοχή ειδικών επιστημόνων οι οποίοι προσέγγισαν το ακανθώδες ζήτημα της σχέσης του ιού HPV με διάφορα είδη καρκίνων καθώς και τις μεγάλες δυνατότητες πρόληψης που μας παρέχουν οι εξελίξεις της επιστήμης μέσω του εμβολιασμού και της υιοθέτησης προγραμμάτος προσυμπτωματικού ελέγχου. Την Ημερίδα συντόνισε ο Γραμματέας της ΕΛΛΟΚ, κος Γιώργος Καπετανάκης.