Η καινοτομία είναι εξ’ ορισμού συνυφασμένη με τη φαρμακοβιομηχανία. Οι εταιρείες κάθε χρόνο επενδύουν τεράστια ποσά στην έρευνα και ανάπτυξη νέων μορίων. Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ (Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος), Ολύμπιος Παπαδημητρίου, μας λέει πώς ορίζεται η καινοτομία, ποιο είναι το κόστος της και δίνει χαρακτηριστικά παραδείγματα.
«Είναι γεγονός πως όλα τα νέα φάρμακα δεν είναι καινοτόμα, κάτι που επιβεβαιώνεται μέσω της αξιολόγησής τους σε διεθνές και σε τοπικό επίπεδο. Οι φαρμακευτικές εταιρείες, που αναπτύσσουν νέα φάρμακα, αντιμετωπίζουν την πρόκληση της σημαντικής επένδυσης, που κυμαίνεται περίπου στα 1.5 με 2 δισ. δολάρια, με ποσοστό επιτυχίας 1 στις 10.000 μόρια».
Αξίζει να σημειωθεί ότι κάθε φάρμακο χρειάζεται να περάσει από πολλές διαφορετικές φάσης, πριν καταλήξει στο ράφι του φαρμακείου. Ενίοτε απαιτούνται και δέκα και δώδεκα χρόνια, ώστε ένα μόριο να φθάσει να πάρει την τελική του μορφή και να έχει αποδεδειγμένα καλά αποτελέσματα για τη συγκεκριμένη πάθηση, για την οποία προορίζεται.
Ο. Παπαδημητρίου: Πώς ορίζεται η καινοτομία
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΦΕΕ, η φαρμακευτική καινοτομία συνίσταται στην ανάπτυξη θεραπειών, που αλλάζουν ουσιαστικά την έκβαση ενός νοσήματος και την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Υπάρχουν, όμως, και πολλές άλλες σημαντικές στιγμές του φαρμακευτικού κλάδου. Από το 2000 μέχρι σήμερα, περισσότερα από 450 νέα φάρμακα έχουν διατεθεί, επιτυγχάνοντας σημαντική πρόοδο σε αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών, όπως ο καρκίνος, ο σακχαρώδης διαβήτης, η ηπατίτιδα C, το AIDS, τα ρευματικά νοσήματα, οι σπάνιες και γενετικές παθήσεις. Τα νέα φάρμακα έχουν σώσει ζωές και έχουν βελτιώσει την καθημερινότητα πολλών ασθενών και των οικογενειών τους», επισημαίνει ο κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου.
Καινοτόμα φάρμακα: Εισαγωγές και αποζημιώσεις
Ένα εμφατικό παράδειγμα φαρμακευτικής καινοτομίας είναι η εξέλιξη στην αντιμετώπιση των ασθενών με HIV. Το 1990, οι ασθενείς που διαγιγνώσκονταν με AIDS είχαν προσδόκιμο επιβίωσης λίγων μηνών. Σήμερα, με την εφαρμογή της υψηλά αποτελεσματικής αντιρετροϊκής θεραπείας (HAART), το AIDS έχει μετατραπεί σε χρόνια και διαχειρίσιμη ασθένεια. Οι υπό θεραπεία ασθενείς μπορούν να απολαμβάνουν μια φυσιολογική ζωή, ενώ οι ποσοστώσεις θανάτου έχουν μειωθεί τουλάχιστον κατά 88% στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη.
«Επιτρέψτε μου να αναφερθώ και στην εξέλιξη της θεραπείας του διαβήτη. Οι νέες θεραπείες είναι σχεδόν απαλλαγμένες από τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας, ενώ, πέρα από τη αποτελεσματική ρύθμιση του σακχάρου, επιτυγχάνουν σημαντικά παράπλευρα οφέλη, όπως είναι η απώλεια βάρους, η ευνοϊκή δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα, στην αρτηριακή πίεση, στα λιπίδια και σε άλλους τομείς, που ακόμη μελετώνται.
Η πρόκληση είναι πώς θα καταφέρουμε να εισαγάγουμε και να αποζημιώνουμε τη φαρμακευτική καινοτομία, μεταξύ άλλων και τις κυτταρικές και γονιδιακές θεραπείες. Η Πολιτεία θα πρέπει να κατανοήσει, πως η αποζημίωση της καινοτομίας δεν αποτελεί κόστος, είναι μια επένδυση στην κοινωνία και στην οικονομία.
Δεν μπορώ να φανταστώ ότι υπάρχουν πολιτικοί και κυβερνήσεις, που σκέφτονται ότι το κόστος για την αντιμετώπιση της COVID-19 δεν απέδωσε πολλαπλά οφέλη στην οικονομία και στην κοινωνία. Αντίστοιχα ισχύουν και για τα κόστη αντιμετώπισης όλων των χρόνιων νοσημάτων, απλά τα οφέλη εδώ εξελίσσονται σε «αργή κίνηση» και ίσως αφορούν σε επόμενες κυβερνήσεις», αναφέρει ο κ. Παπαδημητρίου.
Ταμείο Καινοτομίας
Ο επί δύο θητείες πρόεδρος του ΣΦΕΕ έχει προτείνει τη σύσταση ενός Ταμείου Καινοτομίας, για τη χρηματοδότηση νέων θεραπειών.
«Υπάρχουν παρόμοιες πρακτικές, που έχουν εφαρμοστεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου έχουν λειτουργήσει τέτοια ταμεία, λαμβάνοντας υπόψη τον βαθμό καινοτομίας κάθε φαρμάκου. Είμαστε στη διάθεση του Υπουργείου Υγείας να συζητήσουμε τρόπους για την υλοποίηση αυτής της πρότασης.
Πρέπει να βρεθούν τρόποι, ώστε η εισαγωγή καινοτόμων θεραπειών και τεχνολογιών να μην επιβαρύνει τα ήδη υπάρχοντα φάρμακα της αγοράς», καταλήγει.