Εδώ και καιρό ο ιός, που ευθύνεται για τη γρίπη των πτηνών (Η5Ν1), είναι στη λίστα με εκείνους, που μπορεί να προκαλέσουν πανδημία, προκαλώντας ανησυχία και συζητήσεις.
Η νόσος μεταδίδεται πιο εύκολα μεταξύ των θηλαστικών και οι επιστήμονες ερίζουν για το κατά πόσο μια μετάλλαξη του ιού μπορεί να γίνει η αιτία μιας νέας πανδημίας και αν μπορεί να μεταδοθεί από τα ζώα στους ανθρώπους στα αστικά κέντρα – οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι χρειάζεται παρακολούθηση του ιούς τις πόλεις.
Όλοι, πάντως, φαίνεται να συμφωνούν, ότι για να υπάρξει πανδημία, θα πρέπει ο ιός να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Προσώρας η μετάδοσή του στα άγρια πτηνά έχει προσλάβει μεγάλες διαστάσεις και έχει πλέον ανιχνευθεί σε όλο τον κόσμο.
Η επιτήρηση του ιού H5N1 έχει επικεντρωθεί κυρίως σε πτηνοτροφικές μονάδες και σε αγροτικές περιοχές, με τους ειδικούς να λένε ότι, όσο περισσότερο μεταδίδεται ο ιός, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος προσαρμογής του στα θηλαστικά.
Γρίπη των πτηνών: Τι ισχύει για τους ανθρώπους
Η εξάπλωση της νόσου σε όλο και περισσότερα είδη και η γεωγραφική επέκτασή της έχουν αυξήσει τον κίνδυνο μόλυνσης ανθρώπων από τον ιό, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων (WOAH).
Και παρόλο που οι περιπτώσεις λοίμωξης στον άνθρωπο είναι σπάνιες, όταν συμβούν, μπορεί να είναι θανατηφόρες. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα πρώτα κρούσματα σε ανθρώπους αναφέρθηκαν στο Χονγκ Κονγκ το 1997.
Τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρουν ότι από το 2003 έως το 2024 καταγράφηκαν 889 μολύνσεις H5N1 σε ανθρώπους σε 23 χώρες και ότι οι 463 από αυτές τις μολύνσεις (το 52%) οδήγησαν σε θάνατο. Τα περισσότερα κρούσματα αφορούσαν σε εργαζόμενους σε πτηνοτροφικές μονάδες και σε σφαγεία.
Μέχρι στιγμής υπάρχουν ενδείξεις για μετάδοση του ιού από άγριο πουλί σε αγελάδα, από αγελάδα σε αγελάδα, από αγελάδα σε πουλερικό και από αγελάδα σε άνθρωπο (στο Τέξας).
Ο ιός μεταδίδεται μέσω στενής και χωρίς προφυλάξεις επαφής με άρρωστα πτηνά.
Εντεινόμενη ανησυχία
Ο καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθήνας, Γκίκας Μαγιορκίνης, μιλώντας στην ΕΡΤ για το θέμα, εμφανίστηκε καθησυχαστικός.
Όπως ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Η γρίπη των πτηνών σπανίως μεταδίδεται στον άνθρωπο και αυτό οφείλεται στο ότι υπάρχει ασυμβατότητα της βιολογίας του αναπνευστικού των πτηνών με το αναπνευστικό των ανθρώπων.
Αυτό σημαίνει ότι ο ιός δεν μπορεί εύκολα να μολύνει τον άνθρωπο, κυρίως τα κύτταρα του ανώτερου αναπνευστικού, αυτά που είναι προσβάσιμα, δηλαδή τη μύτη.
Εάν μολύνει – και συμβαίνει σε σπάνιες περιπτώσεις – μολύνει κατευθείαν τα βαθύτερα κομμάτια του πνεύμονα και γι’ αυτόν τον λόγο όσοι έχουν μολυνθεί, οι οποίοι είναι λιγότεροι από χίλιους σε αυτά τα χρόνια, έχουνε περάσει ιδιαίτερα βαριές πνευμονίες και έχει καταλήξει από αυτούς πάνω από το 50%. Πρόκειται, λοιπόν, για μια πολύ παθογόνο, μεν, γρίπη για τους ανθρώπους, αλλά μια γρίπη η οποία δεν μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων».
Και κατέληξε: «Δεν έχει παρατηρηθεί ούτε μία φορά ο άνθρωπος να το μεταδώσει σε άνθρωπο. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν έχει τη δυναμική να προκαλέσει αυτό που λέμε πανδημία.
Τώρα το ανησυχητικό κομμάτι, που έχει ακουστεί, είναι ότι έχει μεταδοθεί σε φάρμες βοοειδών στις Ηνωμένες Πολιτείες και έχει ανιχνευθεί και στο γάλα, που παράγουν αυτές οι αγελάδες. Ωστόσο, επειδή το γάλα παστεριώνεται, ο ιός είναι νεκρός, άρα δεν μεταδίδεται μέσω του παστεριωμένου γάλακτος. Επιπλέον μέχρι στιγμής δεν έχει εμφανιστεί μετάδοση από γάλα σε άνθρωπο».