Το κάπνισμα παραμένει μια παγκόσμια «επιδημία» και οι βλαπτικές επιδράσεις του καπνίσματος έχουν γίνει αποδέκτες δημοσίως. Παραμένει παρ’ όλα αυτά η κύρια αιτία θανάτου που θα μπορούσε να προληφθεί.
Εχθρός της επιστημονικής κοινότητας δεν είναι ο θάνατος αφού τελικά όλοι πεθαίνουμε, αλλά ο πρόωρος θάνατος και η αναπηρία που μπορεί να προκληθεί. Σε παγκόσμιο επίπεδο, πρώτη αιτία θανάτου είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα και σε δεύτερη θέση ακολουθεί ο καρκίνος. Οι παράγοντες κινδύνου που προκαλούν και τις δύο καταστάσεις είναι κοινοί: Υπέρταση, χοληστερίνη, κάπνισμα, σάκχαρο, παχυσαρκία, μειωμένη σωματική δραστηριότητα, ανθυγιεινή διατροφή αλλά και κατάχρηση αλκοόλ.
Το κάπνισμα παραμένει μια παγκόσμια «επιδημία» και οι βλαπτικές επιδράσεις του καπνίσματος έχουν γίνει αποδέκτες δημοσίως. Παραμένει παρ’ όλα αυτά η κύρια αιτία θανάτου που θα μπορούσε να προληφθεί. Μάλιστα, ο άνδρας μέσος καπνιστής χάνει 12 χρόνια από τη ζωή του συγκριτικά με τους μη καπνιστές. Η γυναίκα χάνει 11 χρόνια συγκριτικά με τις γυναίκες που δεν καπνίζουν.
Πόσο επηρεάζει το κάπνισμα την υγεία μας;
Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει περισσότερες από 4.000 χημικές ουσίες, με διαφορετικές ιδιότητες άρα και επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.
«Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι που καπνίζουν αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης σημαντικού αριθμού νοσημάτων, που μειώνουν το προσδόκιμο επιβίωσής τους, ανάμεσα τους κακοήθη νεοπλάσματα, καρδιαγγειακά νοσήματα, περιφερειακή αγγειακή νόσος, υπέρταση, καθώς και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, χρόνια βρογχίτιδα, πνευμονικό εμφύσημα αλλά και βρογχικό άσθμα», επισημαίνει ο κ. Πέτρος Καλογερόπουλος Διευθυντής Καρδιολόγος του Metropolitan Hospital και συνεχίζει: «Παράλληλα, το κάπνισμα συμμετέχει και στην επιβάρυνση άλλων νοσημάτων, όπως νοσήματα πεπτικού, μυοσκελετικού και συνδετικού ιστού, ουροποιητικού/γεννητικού συστήματος, νευρικού συστήματος και αισθητηρίων οργάνων, επιβράδυνση των γνωστικών λειτουργιών, ενώ έχει αρνητική επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού».
Κάπνισμα και Καρκίνος
Η πλειοψηφία των ανθρώπων πιστεύει ότι το κάπνισμα σχετίζεται μόνο με τον καρκίνο του πνεύμονα. Ωστόσο, επηρεάζει όλα τα όργανα του ανθρωπίνου σώματος και συμμετέχει στο αυξημένο ποσοστό καρκίνου που παρατηρείται περισσότερο στους καπνιστές, στα εξής όργανα:
Στοματική κοιλότητα και φάρυγγας
Λάρυγγας
Οισοφάγος
Στομάχι
Πάγκρεας
Νεφροί
Ουροδόχος Κύστη
Εγκέφαλος
Αιμοποιητικό, Λευχαιμίες
Κάπνισμα και Καρδιαγγειακά Νοσήματα
Συχνά επακόλουθα του καπνίσματος είναι το έμφραγμα μυοκαρδίου, ειδικά σε νεαρά άτομα κάτω των 45 ετών, η στηθάγχη, η καρδιακή ανεπάρκεια, τα εγκεφαλικά επεισόδια, η περιφερική αγγειοπάθεια και το ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής ειδικά σε καπνιστές ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών.
Κάπνισμα και Πνεύμονες
Το κάπνισμα αποτελεί τη βασική αιτία της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας. Βοηθάει στην ανάπτυξη πνευμονίας και δυσκολεύει τη ρύθμιση του βρογχικού άσθματος.
Κάπνισμα και Γεννητικό Σύστημα
Οι καπνίστριες συχνά γεννούν μωρά με χαμηλό σωματικό βάρος, έχουν μειωμένη γονιμότητα, εμφανίζουν επιπλοκές κατά τη διάρκεια της κύησης, ενώ συχνά παρουσιάζεται αιφνίδιος θάνατος των βρεφών τους.
Προβλήματα από τη χρήση καπνού
Η χρήση καπνού μπορεί να οδηγήσει σε:
Αυξημένες μετεγχειρητικές επιπλοκές
Καθυστερημένη επούλωση τραύματος
Κατάγματα ισχίου
Χαμηλή οστική πυκνότητα και εν τέλει σε οστεοπόρωση
Καταρράκτη
Πεπτικό έλκος
Κάπνισμα και Πολιτεία
Λαμβάνοντας αυτά υπόψιν, η πολιτεία θέσπισε νόμους που απαγορεύουν τη χρήση καπνού σε κοινόχρηστους, δημόσιους χώρους, γιατί εκτός από το ενεργό κάπνισμα και το παθητικό κάπνισμα προκαλεί βλάβες στην υγεία. «Η παραμονή σε χώρο καπνιζόντων είτε για διασκέδαση είτε για δουλειά είναι επιζήμια, και προκαλεί βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό και θανάτους. Ειδικά τα άτομα με έμφραγμα μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο, ή βλάβες στις καρωτίδες και τα αγγεία των άκρων, απαγορεύεται αυστηρά να καπνίζουν, αλλά και να παραμένουν σε χώρους που καπνίζουν άλλοι», τονίζει ο ειδικός.
Γι’ αυτό είναι σημαντικό να βοηθάμε όλοι στην εφαρμογή των νόμων απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, έτσι ώστε να προστατεύουμε την υγεία όλων. Στις αναπτυγμένες χώρες έχει μειωθεί σημαντικά η χρήση καπνού από το 1965 και μετά.
«Όλες οι επιστημονικές εταιρείες συστήνουν τη διακοπή του καπνίσματος για όλους, υγιείς και ασθενείς. Κοιτάζοντας τα νούμερα, το 70% των καπνιστών έχει εκφράσει την επιθυμία να διακόψει το κάπνισμα, αλλά μόνο το μικρό ποσοστό του 3-5% το επιτυγχάνει», αναφέρει.
Γιατί το κάπνισμα προκαλεί εθισμό;
Γιατί, αφού γνωρίζουμε ότι το κάπνισμα βλάπτει την υγεία μας και προκαλεί θανάτους, δεν το διακόπτουμε;
«Η νικοτίνη που περιέχεται στο τσιγάρο είναι πολύ εθιστική ουσία και καθιστά τον καπνιστή εξαρτημένο. Όταν εισπνεύσουμε καπνό σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, η νικοτίνη έχει φτάσει στον εγκέφαλο και συνδέεται με ειδικούς υποδοχείς. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την απελευθέρωση μιας ουσίας που λέγεται ντοπαμίνη και είναι υπεύθυνη για το αίσθημα ευφορίας που αισθάνεται ο καπνιστής όταν καπνίζει. Η διάρκεια δράσης της ντοπαμίνης είναι 30 λεπτά περίπου.
Ύστερα από αυτό το χρονικό διάστημα, ο καπνιστής πρέπει να ανάψει ξανά τσιγάρο για να αισθανθεί άνετα. Ουσιαστικά, ο καπνιστής καταλήγει να είναι ελεγχόμενος από τη νικοτίνη μέσω της ντοπαμίνης και η μείωση ή η έλλειψή της του προκαλεί δυσφορία, νευρικότητα, ανησυχία και επιθετικότητα με αποτέλεσμα να οδηγείται στη χρήση του τσιγάρου για να αισθανθεί μια πλασματική ευφορία. Αυτός είναι ο κυριότερος μηχανισμός που κρατάει τον καπνιστή δέσμιο της νικοτίνης. Είναι το λεγόμενο σύνδρομο στέρησης που θα αισθανθεί όταν θελήσει να σπάσει τα δεσμά της εξάρτησης» εξηγεί ο κ. Καλογερόπουλος.
Γιατί το κάπνισμα προκαλεί εθισμό;
To σύνδρομο στέρησης διαρκεί έως 4 εβδομάδες περίπου, ανάλογα το άτομο. Ο καπνιστής μπορεί να διακόψει το κάπνισμα και να απεξαρτηθεί από την νικοτίνη με ασφάλεια. Ο καλύτερος τρόπος για να το καταφέρει είναι ο συνδυασμός φαρμακευτικής και συμβουλευτικής προσέγγισης.
«Υπάρχουν γιατροί εκπαιδευμένοι στη διαχείριση του καπνιστή, οι οποίοι μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά στη διακοπή του καπνίσματος, παρέχοντας φάρμακα διακοπής. Τα συγκεκριμένα φάρμακα είναι ασφαλή όταν χορηγούνται από γιατρούς που γνωρίζουν ή από τα ιατρεία διακοπής του καπνίσματος δημόσιων και ιδιωτικών νοσοκομείων. Παρόλα αυτά, το ποσοστό επιτυχίας παραμένει χαμηλό και κυμαίνεται στο 20-25% .
Η υγεία είναι το πολυτιμότερο αγαθό για όλους. Το σύνδρομο στέρησης διαρκεί λίγο γι’ αυτό και αξίζει όλοι οι καπνιστές να προσπαθήσουν να διακόψουν το κάπνισμα. Η υποτροπή είναι αναμενόμενη και η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν το έκοψε με την πρώτη προσπάθεια. Ακόμα και αν αποτύχουμε μια φορά, θα πετύχουμε στην επόμενη προσπάθεια ή στη μεθεπόμενη. Άλλωστε, όλοι μας θέλουμε να ζήσουμε και το τελευταίο λεπτό που δικαιούμαστε. Δυστυχώς, όμως, ο ένας στους δύο καπνιστές θα πληρώσει το τίμημα της χρήσης καπνού με τη ζωή του. Στόχος είναι και παραμένει η διακοπή του καπνίσματος και η δημιουργία μιας κοινωνίας ελεύθερης καπνού και νικοτίνης. Επιδιώκουμε την ευφορία της υγείας και όχι την πλασματική ευφορία της ντοπαμίνης και της νικοτίνης, καθώς το όφελος από τη διακοπή του καπνίσματος αρχίζει να φαίνεται αμέσως, ανεξάρτητα από την ηλικία μας», καταλήγει ο κ. Καλογερόπουλος.
*Στο Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος του Metropolitan Hospital κλείνονται ατομικά ραντεβού στους καπνιστές που αυτοπαρακινούμενοι και για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, θέλουν να κόψουν το κάπνισμα. Παρέχονται εξατομικευμένες λύσεις για κάθε ασθενή ξεχωριστά με στόχο την πλήρη απεξάρτηση από την νικοτίνη, χωρίς υποκατάστατα.
Διαβάστε επίσης
Help Her Quit: Οι γυναικολόγοι στη μάχη κατά του καπνίσματος
Πρόληψη γυναικολογικού καρκίνου: Αρκούν το PAPtest και το γυναικολογικό υπερηχογράφημα;