Το πληρεξούσιο φροντίδας και περίθαλψης για τους ασθενείς με άνοια, νόσο Αλτσχάιμερ και συναφείς διαταραχές, είναι μία από τις βασικές αρχές που εισάγονται στην ελληνική κοινωνία με το σχέδιο νόμου του υπουργείου Υγείας που παρουσίασε το μεσημέρι της Δευτέρας ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης.
«Για πρώτη φορά θα υπάρξει ηθική οριοθέτηση και κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ασθενών, αλλά και θεσμική αναγνώριση των άτυπων φροντιστών τους», σημείωσε ο υπουργός Υγείας.
Αντικείμενο και σκοπός του προτεινόμενου σχεδίου νόμου για την Άνοια και τις Σχετικές Διαταραχές (ΑΚΣΔ) είναι να φέρει στο προσκήνιο και να διαφυλάξει τα θεμελιώδη δικαιώματα των προσώπων με άνοια και των ατύπων φροντιστών τους, υπό το φως της ιδιαιτερότητας της ασθένειας.
Ο σκοπός αυτός εξειδικεύεται:
α) με την περιγραφή του περιεχομένου των δικαιωμάτων και την οριοθέτησή τους και
β) με την αναγνώριση του ρόλου των ατύπων φροντιστών, η σημασία των οποίων για την επιμέλεια, την διαφύλαξη της αξιοπρέπειας και την παραμονή στο οικιακό περιβάλλον των πασχόντων από άνοια είναι αναμφίβολα πολύ μεγάλη, τόσο σε ηθικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο.
Τι είναι το πληρεξούσιο φροντίδας για τους ασθενείς με άνοια
Περαιτέρω, με την εισαγωγή του θεσμού του «πληρεξουσίου περίθαλψης και φροντίδας» και των «προγενέστερων οδηγιών περίθαλψης και φροντίδας», στόχος είναι να διατηρούν την ισχύ τους συγκεκριμένες εξουσιοδοτήσεις και εντολές κάθε προσώπου που αφορούν ειδικά την εκπροσώπησή του για τα ζητήματα της υγείας του, καθώς και να γίνουν σεβαστές συγκεκριμένες επιθυμίες του ως προς την διαχείριση της περίθαλψής του, όταν η άνοια δεν θα του επιτρέπει πλέον την διαμόρφωση και έκφραση έγκυρης βούλησης.
Ειδικότερα, με το πληρεξούσιο περίθαλψης και φροντίδας ορίζεται ένα φυσικό πρόσωπο, το οποίο εκπροσωπεί τον πάσχοντα από άνοια για θέματα περίθαλψης και φροντίδας, ενώ με τις προγενέστερες οδηγίες ορίζονται εκ προοιμίου, από τον ίδιο τον πάσχοντα που τις διατυπώνει, ο τόπος και ο τρόπος περίθαλψης και φροντίδας για το διάστημα κατά το οποίο δεν θα είναι πλέον σε θέση να αποφασίζει.
Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου δε, ιδρύεται στο Υπουργείο Υγείας το Εθνικό Συμβούλιο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer με συμμετοχή εκπροσώπων από το Υπουργείο Υγείας, Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και με κύριο σκοπό την παρακολούθηση της εφαρμογής του Ελληνικού Σχεδίου Δράσης για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer.
Τέλος, με τις εξουσιοδοτικές διατάξεις του σχεδίου νόμου, επιδιώκεται η έκδοση κοινών υπουργικών αποφάσεων για την βελτίωση της διαβίωσης των ασθενών και των ατύπων φροντιστών τους σε επίπεδο οικονομικό, συνθηκών εργασίας κλπ.
Μολονότι οι πάσχοντες από άνοια είναι ασφαλώς υποκείμενα όλων των θεμελιωδών δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα και στο διεθνές δίκαιο, αποδεικνύεται ότι αυτή η γενικόλογη αναγνώριση δεν αρκεί, επειδή συντρέχει η ιδιαιτερότητα μιας ασθένειας που συρρικνώνει τις διανοητικές ικανότητες του προσώπου, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος της ανεξέλεγκτης πρακτικής αναίρεσης αυτών των δικαιωμάτων να είναι συνεχώς παρών, ανέφερε ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοίδης.
Εν προκειμένω, συνηθισμένα είναι τα φαινόμενα αυθαίρετου ετεροκαθορισμού των ασθενών και αδικαιολόγητων περιορισμών που τους επιβάλλονται από τους οικείους τους, τους αμειβόμενους βοηθούς, ενδεχομένως και τους επαγγελματίες υγείας. Τα φαινόμενα αυτά, τα οποία φθάνουν έως και την κακοποίηση των ασθενών, τείνουν να αποσιωπώνται, καθώς οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι δεν έχουν την δυνατότητα να «ακουστούν».
Ο θεσμός της δικαστικής συμπαράστασης
Περαιτέρω, ο θεσμός της δικαστικής συμπαράστασης διαπιστώνεται στην πράξη ότι αποτελεί την έσχατη λύση αντιμετώπισης της δικαιοπρακτικής ανικανότητας των προσώπων που πάσχουν από άνοια, όταν η ανικανότητα αυτή καθίσταται πλήρης. Το γεγονός αυτό αφήνει εκτός νομικής ρύθμισης πτυχές της καθημερινότητας των πασχόντων από άνοια. Ακόμη, η σύμφυτη με την εξέλιξη της άνοιας απώλεια της δικαιοπρακτικής ικανότητας του προσώπου συνεπάγεται την κατ’ αρχήν, λήξη των εξουσιοδοτήσεων αντιπροσώπευσής του.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, εισάγονται στην ελληνική έννομη τάξη οι θεσμοί του «πληρεξουσίου περίθαλψης και φροντίδας» και των «προγενέστερων οδηγιών περίθαλψης και φροντίδας».
Όπως τονίστηκε στη συνέντευξη, η Ελλάδα θα πληγεί σημαντικά από την πανδημία των ΑΚΣΔ επειδή ο πληθυσμός της είναι ιδιαίτερα γερασμένος: σύντομα 1/4 του πληθυσμού θα είναι άνω των 60 ετών, ενώ άνω των 450.000 πάσχουν ήδη από ΑΚΣΔ.
Κάθε άτομο με ΑΚΣΔ χρειάζεται φροντίδα από 2-3 μέλη της οικογένειάς του/της για μακροχρόνια περίθαλψη (5-15 έτη) όποτε πάνω από 10% των Ελλήνων είναι πάσχοντες ή ασχολούνται καθημερινά ως φροντιστές με άτομα που πάσχουν από ΑΚΣΔ.
Από την πλευρά της η νευρολόγος Παρασκευή Σακκά, Διευθύντρια Τμήματος Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων Εγκεφάλου και εκπρόσωπος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Άνοια και το Αλτσχάιμερ, δήλωσε “μεγάλη ικανοποίηση που επιτέλους μετά από πολλά χρόνια υλοποιείται ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την αντιμετώπιση του προβλήματος στην Ελλάδα. Το σχέδιο είχε δημιουργηθεί ξανά στο παρελθόν, επιτέλους τώρα υλοποιείται”.
Ο Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο John’s Hopkins Κωνσταντίνος Λυκέτσος, σε παρέμβαση που έκανε από το εξωτερικό μέσω skype, τόνισε πως η άνοια είναι μια αναδυόμενη πανδημία, η οποία πλήττει τους πληθυσμούς παγκοσμίως λόγω της γήρανσης των κατοίκων.
Ο υφυπουργός Υγείας Δημήτρης Βαρτζόπουλος αναφέρθηκε στην Ψυχιατρική παρέμβαση, τονίζοντας πως η μεταρρύθμιση δεν ολοκληρώνεται ποτέ. Ανακοίνωσε πως, μεταξύ άλλων, το Ψυχιατρείο Κρατουμένων Κορυδαλλού εντάσσεται στο ΕΣΥ.
Ανέφερε πως πρόκειται για παρέμβαση που γίνεται έπειτα από 25 χρόνια (νόμος 2716/99) και στοχεύει στο να καλύψει ελλείμματα που αφορούν τους νέους ασθενείς, τον τρόπο πλοήγησης των ασθενών στις αναγκαίες υπηρεσίες.
Μεταξύ άλλων, δημιουργούνται δίκτυα φορέων παροχής φροντίδας (7 τομείς), προκειμένου να υπάρχει επαρκής κάλυψη. Προβλέπεται διοικητική συνένωση των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου, όπως ο ΟΚΑΝΑ και το ΚΕΘΕΑ.
Στη χώρα μας, είπε, λειτουργούν 4.700 κλίνες στον ιδιωτικό τομέα, ενώ στον δημόσιο τομέα υπάρχει κάλυψη 150%.
Όπως τόνισε, η αναλογία είναι 16 ασθενείς ανά 100.000 στην Ελλάδα, στο Βέλγιο είναι 36 ανά 100.000 και στη 78 ανά 100.000 στη Γερμανία.
Διαβάστε επίσης
5 πόνοι που σχετίζονται με την ηλικία και πώς να τους αναγνωρίσετε
Ερωτήσεις και απαντήσεις για την πρώιμη ή καθυστερημένη εφηβεία