Αν κάποιος επιχειρήσει να αποτυπώσει τα επιστημονικά highlights του 2022, το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό ήταν το αποτέλεσμα των εμβολίων που έδωσε τέλος στην πανδημία του κορωνοϊού. Αλλά το 2022 ήταν μια χρονιά γεμάτη γεγονότα όσον αφορά την ιατρική έρευνα.
Αν και το 2020 και το 2021 μπορεί να έχουν μείνει στη συλλογική μνήμη ως δύο έντονες χρονιές πανδημίας, το 2022 είχε μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον και τα highlights επικεντρώνονται στην άνοια και τα βλαστοκύτταρα.
Σύμφωνα με τις αναζητήσεις της Google σε παγκόσμια κλίμακα κατά τη διάρκεια του 2022, πέρα από τον κορωνοϊό, ήταν η επιδημία της ευλογιάς των πιθήκων, για την οποία ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κήρυξε «έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία διεθνούς ανησυχίας», τον Αύγουστο.
Ο θάνατος της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ της Μεγάλης Βρετανίας τον Σεπτέμβριο, μετά από μια βασιλεία 70 ετών, συγκέντρωσε παγκόσμιο ενδιαφέρον, όπως και ο αντίκτυπος της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Και το θέμα των αμβλώσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες προκάλεσε ανησυχία στις ιατρικές κοινότητες σε όλο τον κόσμο.
Tα επιστημονικά highlights του 2022
Αλλά το 2022 υπήρξε μεγάλη πρόοδος στην ιατρική έρευνα, από έναν νέο τρόπο αξιολόγησης πιθανών συμπτωμάτων άνοιας που μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωσή της έως και 9 χρόνια νωρίτερα μέχρι την ανακάλυψη ενός μορίου που μιμείται την ινσουλίνη και το οποίο μπορεί, στο μέλλον, να βοηθήσει στη θεραπεία του διαβήτη.
Τι συνέβη στην έρευνα για την άνοια το 2022;
Αν και υπάρχουν ορισμένες θεραπείες που στοχεύουν στα συμπτώματα της άνοιας, όπως η απώλεια μνήμης και το άγχος, προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία για τη νόσο του Αλτσχάιμερ και τις νευροεκφυλιστικές καταστάσεις.
Η «υπόθεση αμυλοειδούς»
Το 2006, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature έδωσε αξιοπιστία σε αυτό που είναι τώρα γνωστό ως «υπόθεση αμυλοειδούς», η οποία υποστηρίζει ότι η υπερσυσσώρευση πρωτεΐνης βήτα-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο – σχηματίζοντας κολλώδεις αμυλοειδείς πλάκες – διαταράσσει την επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων. , ευθύνονται έτσι σε μεγάλο βαθμό για τα κύρια συμπτώματα της άνοιας, όπως προβλήματα μνήμης και σκέψης.
Από τη δημοσίευσή της η έρευνα, έχει αναφερθεί σε περισσότερες από 2.200 άλλες αξιόπιστες μελέτες και η υπόθεση του αμυλοειδούς περιλαμβάνεται πλέον στις περισσότερες έρευνες για την άνοια που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι τώρα.
Ωστόσο, τον Ιούλιο του 2022, ένας επίκουρος καθηγητής νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt που αμφισβητήθηκε, ισχυρίστηκε ότι ορισμένες από τις εικόνες στην αρχική μελέτη είχαν παραποιηθεί, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την αξιοπιστία της θεωρίας του αμυλοειδούς.
Αν και η μελέτη του 2006 στο Nature δεν έχει ανακληθεί, οι πρόσφατοι ισχυρισμοί περί επιστημονικής ανάρμοστης συμπεριφοράς προκάλεσαν σάλο στους ειδικούς της άνοιας και προκάλεσαν πολλά ερωτήματα.
Το ερώτημα είναι εάν η εργασία βασίζεται πραγματικά σε ανακρίβειες, αυτό θα ακυρώσει ορισμένα από τα ευρήματα της έρευνας για την άνοια που έχουν αναφερθεί μέχρι τώρα; Δεν είναι έτσι, λένε ορισμένοι ειδικοί.
Μιλώντας στο Medical News Today, η Δρ Sara Imarisio, επικεφαλής της έρευνας στο Alzheimer’s Research UK, εξήγησε ότι «τα ευρήματα από τη μελέτη ήταν πολύ συγκεκριμένα και, σε αντίθεση με ορισμένες αναφορές, δεν έχουν επηρεάσει σημαντικά την πρόοδο ή την κατεύθυνση της έρευνας για την άνοια και το Αλτσχάιμερ».
Πράγματι, ορισμένα ευρήματα σχετικά με τις πλάκες αμυλοειδούς φαίνεται να ισχύουν, καθώς ένα φάρμακο που αναπτύχθηκε πρόσφατα, το lecanemab, το οποίο επιτίθεται στη συσσώρευση βήτα-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, έχει δείξει σαφή βελτίωση σε πρόσφατες κλινικές δοκιμές και οι παραγωγοί του ελπίζουν ότι το φάρμακο θα εγκριθεί για χρήση σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω στις Η.Π.Α. το επόμενο έτος.
Επίσης, τον Σεπτέμβριο, μια μελέτη σε ζώα της οποίας τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στο PLOS Biology έδειξε ότι η φλεγμονή του εγκεφάλου που προκαλείται από μια δυσλειτουργία στον αιματοεγκεφαλικό φραγμό μπορεί να είναι μια πιθανή αιτία της νόσου του Αλτσχάιμερ.
Και τον Νοέμβριο του 2022, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature υποστήριξε ότι η διασπαστική διόγκωση κατά μήκος των αξόνων, που αποτελούν τη σύνδεση μεταξύ των νευρώνων, μπορεί να είναι η πραγματική αιτία των συμπτωμάτων του Αλτσχάιμερ.
Η έρευνα για τα βλαστοκύτταρα στα highlights του 2022
Μια αναδυόμενη θεραπεία για την άνοια είναι η θεραπεία με βλαστοκύτταρα.
Χάρη στη δυνατότητα των βλαστοκυττάρων να διαφοροποιούνται και να “εξειδικεύονται” σε κύτταρα με διαφορετικές λειτουργίες, παρέχουν υγιή κύτταρα για να αντικαταστήσουν αυτά που έχουν υποστεί κάποιο βαθμό «ζημίας».
Η έρευνα για τα βλαστοκύτταρα έχει σημειώσει μεγάλα βήματα φέτος, με τους επιστήμονες να εξετάζουν τις δυνατότητες της θεραπείας με βλαστοκύτταρα σε πολλές ανίατες ή δύσκολα θεραπεύσιμες ασθένειες.
Τον Απρίλιο του 2022, για παράδειγμα, μια μελέτη της οποίας τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο npj Regenerative Medicine έδειξε πώς η εμφύτευση πολυδύναμων βλαστοκυττάρων σε αρουραίους με κινητικά συμπτώματα παρόμοια με τη νόσο του Πάρκινσον βοήθησε στην αναστροφή αυτών των συμπτωμάτων αντικαθιστώντας κατεστραμμένους νευρώνες.
Μιλώντας στο MNT για τα αποτελέσματα της μελέτης, ο Δρ. Jeffrey Kordower, διευθυντής του Κέντρου Έρευνας Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων ASU-Banner στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, είπε ότι του έδωσαν «μεγάλη σιγουριά» για τη δυνατότητα εφαρμογής της θεραπείας σε ανθρώπους ασθενείς στο μέλλον.
Ένα άλλο σημαντικό σημείο της θεραπείας με βλαστοκύτταρα ήταν το καλοκαίρι του 2022, όταν ο τέταρτος και γηραιότερος ασθενής με HIV και λευχαιμία πέτυχε ύφεση μετά από μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων.
Ο ασθενής, ένας άνδρας 66 ετών, πέτυχε μακροχρόνια ύφεση του HIV 3 χρόνια μετά τη μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων για λευχαιμία.
«Όταν διαγνώστηκα με HIV το 1988, όπως πολλοί άλλοι, νόμιζα ότι ήταν θανατική ποινή. Ποτέ δεν πίστευα ότι θα ζούσα μέχρι να δω τη μέρα που δεν θα έχω πια HIV», είχε δηλώσει ο ασθενής στον Τύπο.
Δημιουργία μοντέλων εμβρύων και εγκεφάλου από βλαστοκύτταρα
Τον Αύγουστο του 2022, δύο διαφορετικές ερευνητικές ομάδες ανέφεραν ότι δημιούργησαν επιτυχώς μοντέλα εμβρύων στο εργαστήριο, χρησιμοποιώντας όχι σπέρμα και ωάρια, αλλά βλαστοκύτταρα για να το κάνουν.
Τα μοντέλα εμβρύων κατάφεραν να αναπτύξουν στοιχειώδεις δομές, συμπεριλαμβανομένης της πάλλουσας καρδιάς, της κυκλοφορίας των βλαστοκυττάρων του αίματος, μιας περιοχής κεφαλής με πτυχές και της αρχής ενός εντερικού σωλήνα.
Είναι επίσης αρκετά βιώσιμα ώστε να επιτρέπουν στους ερευνητές να εμβαθύνουν στη μελέτη της εμβρυϊκής ανάπτυξης. Μοντέλα όπως αυτά μπορούν επίσης να βοηθήσουν τους ερευνητές να απομακρυνθούν από πειράματα με πιθανές ηθικές επιπτώσεις.
Άλλοι ερευνητές κατάφεραν να δημιουργήσουν εγκεφαλικά οργανοειδή – μοντέλα εγκεφαλικού ιστού – από βλαστοκύτταρα στο εργαστήριο. Τέτοια μοντέλα μπορούν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να μάθουν περισσότερα για σπάνιες νευρολογικές παθήσεις, όπως η μικροκεφαλία, όπου το μέγεθος του εγκεφάλου είναι μειωμένο σε σύγκριση με αυτό ενός υγιούς εγκεφάλου.
Ευρύτερα, οι ερευνητές θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν μοντέλα εγκεφαλικού ιστού για να κατανοήσουν καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο οι ιοί, όπως ο SARS-CoV-2, ενδέχεται να επιτεθούν και να επηρεάσουν τον εγκέφαλο, καθώς και για περαιτέρω έρευνα για την άνοια.
Διαβάστε επίσης
ΠΟΥ: Νέες συστάσεις για τον εμβολιασμό κατά του HPV
Τροφική δηλητηρίαση: Τι πρέπει να προσέχουμε στα εορταστικά τραπέζια