Η Διέγερση Νωτιαίου Μυελού (Spinal Cord Stimulation – SCS) αποτελεί μια σύγχρονη, εξελιγμένη και ελάχιστα επεμβατική θεραπεία, με στόχο όχι απλώς τη μείωση του πόνου, αλλά, κυρίως, την επαναφορά της λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής.
Ο χρόνιος πόνος αποτελεί σήμερα μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη σύγχρονη ιατρική. Όπως αναφέρει ο Γεώργιος Μάτης, Νευροχειρουργός, Διευθυντής Τμήματος Επεμβατικής Αντιμετώπισης Πόνου & Σπαστικότητας- Νευροτροποποίησης, ΥΓΕΙΑ, επηρεάζει όχι μόνο τη σωματική κατάσταση, αλλά και την ψυχολογία, την οικογενειακή και κοινωνική ζωή, την εργασία και την αυτονομία του ανθρώπου. Όπως υπενθύμιζε ο Πλάτωνας, «η αρχή είναι το ήμισυ του παντός», και η σωστή διάγνωση και επιλογή θεραπείας μπορεί να αποτελέσει το πρώτο καθοριστικό βήμα για τον δρόμο προς την ανακούφιση.
Παρακάτω παρουσιάζονται, με απλό και κατανοητό τρόπο, όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζει ένας ασθενής.
Τι είναι η Διέγερση Νωτιαίου Μυελού;
Πρόκειται για μια ιατρική τεχνική στην οποία εμφυτεύονται λεπτά ηλεκτρόδια κοντά στη σπονδυλική στήλη και συνδέονται με μία μικρή συσκευή, αντίστοιχη ενός «βηματοδότη». Το σύστημα αυτό στέλνει ήπιους ηλεκτρικούς παλμούς με στόχο να τροποποιήσει τα σήματα του πόνου προτού αυτά φτάσουν στον εγκέφαλο. Με απλά λόγια: δεν αντιμετωπίζουμε την αιτία που προκαλεί πόνο, μπλοκάρουμε τον πόνο, τον ελέγχουμε πριν γίνει αισθητός.
Σε ποιους ασθενείς μπορεί να βοηθήσει;
Η Διέγερση Νωτιαίου Μυελού έχει σαφείς και καθιερωμένες ενδείξεις. Μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά σε περιπτώσεις, όπως:
- Σύνδρομο εμμένοντος σπονδυλικού άλγους (Persistent Spinal Pain Syndrome – PSPS), γνωστό και ως «failed back surgery syndrome» (πόνος μετά από επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη)
- Σύνθετο Περιφερικό Σύνδρομο Άλγους (Complex Regional Pain Syndrome – CRPS)
- Περιφερικό νευροπαθητικό άλγος από διάφορες αιτίες
- Μετεγχειρητικός πόνος μετά από ακρωτηριασμό
- Μεθερπητική νευραλγία
- Παραισθητική μηραλγία
- Επώδυνη διαβητική πολυνευροπάθεια
- Πολυνευροπάθεια μετά από χημειοθεραπείες
- Ανθεκτική στη θεραπεία σταθερή στηθάγχη
- Χρόνιος κοιλιακός και πυελικός πόνος
- Περιφερική αποφρακτική αρτηριακή νόσος
- Φαινόμενο Raynaud
- Αποφρακτική θρομβαγγειίτιδα
Σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις οι ασθενείς έχουν ήδη δοκιμάσει φάρμακα, ενέσιμες θεραπείες ή ακόμη και χειρουργεία, όπως επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη και στην πύελο, stents (ενδοαγγειακά πλέγματα) ή bypasses (παρακάμψεις), χωρίς ουσιαστική ανακούφιση.
Πώς γίνεται η θεραπεία; Υπάρχει δοκιμαστική περίοδος;
Ένα σημαντικό πλεονέκτημα της τεχνικής είναι ότι δεν χρειάζεται ο ασθενής να πάρει απόφαση για οριστική εμφύτευση από την αρχή.
Η διαδικασία γίνεται σε δύο στάδια:
1. Δοκιμαστική φάση
Τοποθετούνται προσωρινά 1-2 ηλεκτρόδια και ο ασθενής παίρνει μία μικρή φορητή συσκευή (εξωτερικός νευροδιεγέρτης) για λίγες ημέρες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ο ίδιος:
- αξιολογεί εάν η μέθοδος μειώνει τον πόνο του,
- καταγράφει τη βελτίωση στην καθημερινότητα,
- ελέγχει αν ανέχεται άνετα τη θεραπεία.
- Αν υπάρχει σημαντικό όφελος, προχωράμε στο επόμενο βήμα.
2. Μόνιμη εμφύτευση
Γίνεται μικρή επέμβαση για την τοποθέτηση της συσκευής κάτω από το δέρμα, συνήθως στη γλουτιαία, σπανιότερα στην κοιλιακή χώρα. Η διαδικασία είναι αναστρέψιμη, δηλαδή αν ποτέ δεν χρειαστεί πλέον, το σύστημα μπορεί να αφαιρεθεί.
Ποιά είναι τα πλεονεκτήματα;
- Ανακούφιση από τον πόνο: στην πλειονότητα των ασθενών επιτυγχάνεται σημαντική μείωση.
- Μείωση φαρμακευτικής αγωγής, ιδιαίτερα των ισχυρών παυσίπονων (πχ των οπιοειδών).
- Βελτίωση λειτουργικότητας: στόχος δεν είναι απλώς να «πονάνε λιγότερο», αλλά να περπατήσουν περισσότερο, να κοιμηθούν καλύτερα, να επιστρέψουν στις δραστηριότητές τους.
- Βελτίωση ψυχολογικής διάθεσης: όταν μειώνεται ο πόνος, βελτιώνεται όλη η ποιότητα ζωής.
- Αναστρέψιμη λύση: μπορεί να αφαιρεθεί εφόσον χρειαστεί.
- Δεν επηρεάζει άλλες μελλοντικές θεραπείες.
Όπως θα έλεγε ο Ιπποκράτης, «εκεί που υπάρχει αγάπη για τον άνθρωπο, υπάρχει και αγάπη για την τέχνη.» Η τεχνολογία υπάρχει για να υπηρετεί τον ασθενή και όχι το αντίστροφο.
Υπάρχουν και μειονεκτήματα;
Όπως σε κάθε ιατρική πράξη, υπάρχουν πιθανές δυσκολίες (χαμηλό ποσοστό):
- πιθανότητα μόλυνσης
- ανάγκη για επαναρρύθμιση του προγράμματος διέγερσης
- πιθανότητα μετακίνησης του ηλεκτροδίου ή του διεγέρτη
- πόνος στην περιοχή εμφύτευσης του διεγέρτη
- Ωστόσο, με σύγχρονα συστήματα, έμπειρη ομάδα και τακτική παρακολούθηση, τα προβλήματα αυτά παραμένουν σπάνια.
Τι θα πρέπει να θυμάται ένας ασθενής;
Η Διέγερση Νωτιαίου Μυελού δεν αποτελεί «τελευταία λύση», αλλά μια αποδεδειγμένη θεραπεία με διεθνή δεδομένα αποτελεσματικότητας.
Ο στόχος δεν είναι απλώς η μείωση του πόνου, αλλά:
- η επιστροφή στη ζωή
- η λειτουργική βελτίωση
- η επιστροφή σε δραστηριότητες που είχαν χαθεί.
- Όπως έλεγε ο Σωκράτης, «η ζωή χωρίς δράση δεν αξίζει». Η σύγχρονη νευροτεχνολογία μάς επιτρέπει να προσφέρουμε αυτή τη δράση σε ανθρώπους που είχαν πιστέψει ότι τίποτα πλέον δεν μπορεί να τους βοηθήσει.
Η διέγερση νωτιαίου μυελού δεν υπόσχεται θαύματα. Προσφέρει, όμως, κάτι σπάνιο: αποδεδειγμένη πιθανότητα να επανακτήσει ο ασθενής το δικαίωμα στην καθημερινότητα και στην αξιοπρέπεια, όπως πραγματικά του αξίζει.
photo shutterstock
Διαβάστε επίσης
Αύξηση της ιατρικής αμοιβής κατά 30% ανακοίνωσε ο Ά. Γεωργιάδης