Η κοινωνική απομόνωση εξελίσσεται σε παγκόσμιο φαινόμενο με σοβαρές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία. Σύμφωνα με νέα έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ένας στους έξι ανθρώπους στον κόσμο αισθάνεται μοναξιά, με τον Οργανισμό να προειδοποιεί ότι η κοινωνική απομόνωση συνδέεται άμεσα με αυξημένο κίνδυνο πρόωρης θνησιμότητας.
Η έκθεση εκτιμά ότι περισσότεροι από 871.000 θάνατοι ετησίως, δηλαδή περίπου 100 κάθε ώρα, σχετίζονται με τις επιπτώσεις της μοναξιάς. Πρόκειται για την πρώτη παγκόσμια μελέτη που δημοσιεύεται από την Επιτροπή Κοινωνικής Σύνδεσης του ΠΟΥ, υπογραμμίζοντας τη σημασία των κοινωνικών σχέσεων ως βασικό παράγοντα διατήρησης της υγείας και της ευεξίας.
Η κοινωνική απομόνωση πλήττει κυρίως τους νέους και τις ευάλωτες κοινωνίες
Παρότι η μοναξιά μπορεί να επηρεάσει άτομα κάθε ηλικίας, η έκθεση δείχνει ότι οι νέοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι: το 17% έως 21% των ατόμων ηλικίας 13 έως 29 ετών δηλώνουν ότι νιώθουν μόνοι, με τους εφήβους να καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά.
Παράλληλα, παρατηρείται αυξημένο ποσοστό μοναξιάς σε χώρες με χαμηλό ή μεσαίο εισόδημα. Περίπου το 24% των ανθρώπων σε αυτές τις χώρες αναφέρουν ότι βιώνουν μοναξιά, ποσοστό υπερδιπλάσιο σε σχέση με τις χώρες υψηλού εισοδήματος (11%).
Η κοινωνική απομόνωση «πληγώνει» την υγεία
Ο ΠΟΥ επισημαίνει πως η μοναξιά δεν είναι απλώς ένα δυσάρεστο συναίσθημα. Πρόκειται για σοβαρό παράγοντα κινδύνου, καθώς συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης εγκεφαλικών επεισοδίων, καρδιακών παθήσεων, διαβήτη, γνωστικής εξασθένησης και πρόωρου θανάτου.
Επιπλέον, οι ψυχικές επιπτώσεις είναι εξίσου σοβαρές: τα μοναχικά άτομα διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο κατάθλιψης, ενώ είναι πιθανότερο να βιώσουν άγχος ή ακόμα και τάσεις αυτοτραυματισμού.
Αρνητικές επιπτώσεις και στην εκπαίδευση και την εργασία
Η έκθεση του ΠΟΥ αναδεικνύει και τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες της απομόνωσης. Έφηβοι που νιώθουν μοναξιά έχουν κατά 22% μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν χαμηλές σχολικές επιδόσεις, ενώ ενήλικες με περιορισμένες κοινωνικές σχέσεις αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εύρεση και διατήρηση εργασίας, γεγονός που συχνά οδηγεί σε χαμηλότερα εισοδήματα.
Σε επίπεδο κοινότητας, η μοναξιά διαβρώνει τους δεσμούς κοινωνικής συνοχής και πλήττει τη συλλογική ευημερία.
Η κοινωνική σύνδεση ως «ασπίδα» ζωής
Αντίθετα, η έκθεση αναδεικνύει τον καθοριστικό ρόλο της κοινωνικής σύνδεσης στη διατήρηση της υγείας.
Οι στενές κοινωνικές σχέσεις:
- μειώνουν τη φλεγμονή,
- ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα,
- προάγουν την ψυχική υγεία,
- και μειώνουν τον κίνδυνο πρόωρης θνησιμότητας.
«Η καλλιέργεια κοινωνικών δεσμών δεν είναι πολυτέλεια – είναι θεμέλιο για υγιείς και βιώσιμες κοινωνίες», τονίζει ο πρώην γενικός χειρουργός των ΗΠΑ και συμπρόεδρος της Επιτροπής του ΠΟΥ, Βίβεκ Μέρθι.
Ο ΠΟΥ παρουσιάζει πενταπλό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση του φαινομένου σε παγκόσμιο επίπεδο.
Βασικοί άξονες:
- Ανάπτυξη δημόσιων πολιτικών που προάγουν την κοινωνική επαφή,
- Επένδυση σε επιστημονική έρευνα και προγράμματα παρέμβασης,
- Δημιουργία διεθνών δεικτών κοινωνικής σύνδεσης,
- Ενίσχυση κοινωνικών υποδομών (πάρκα, καφέ, βιβλιοθήκες),
- Ενεργοποίηση της κοινωνίας μέσα από ενημέρωση και δράσεις.
Κάλεσμα στις κυβερνήσεις και τις κοινωνίες
Με σαφές μήνυμα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ζητά από όλα τα κράτη να αναγνωρίσουν τη μοναξιά ως σοβαρό ζήτημα δημόσιας υγείας και να λάβουν μέτρα για την πρόληψη και την κοινωνική ένταξη. «Το κόστος της απομόνωσης είναι τεράστιο. Όμως τα οφέλη της κοινωνικής επαφής μπορούν να αλλάξουν ζωές», καταλήγει η έκθεση.
Photo Shutterstock
Παραιτήθηκε ο πρόεδρος του ΕΟΦ – Νέος πρόεδρος ο Σπύρος Σαπουνάς