Τα χιονοδρομικά κέντρα στις Άλπεις παλεύουν με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά οι προσπάθειές τους φαίνεται να παρατείνουν μόνο για λίγο τα ταξίδια για σκι, αφού η όποια προσαρμογή επιτείνει μάλλον το πρόβλημα.
Οι Άλπεις γνώρισαν υψηλές θερμοκρασίες ρεκόρ τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, φτάνοντας τους 20,9 βαθμούς Κελσίου στη βορειοδυτική Ελβετία.
«Είχε εξαιρετική ζέστη τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά», λέει η Stephanie Dijkman, διευθύντρια τουρισμού στο τουριστικό θέρετρο Anzère. “Σχεδόν όλο το χιόνι στο χωριό είχε φύγει. Οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να κατέβουν με σκι στο χωριό”, προσθέτει.
Ευτυχώς, άρχισε να χιονίζει ξανά στις αρχές Ιανουαρίου, ακριβώς την ώρα που φτάνουν οι «πραγματικοί οπαδοί του σκι» οι οποίοι κάνουν κράτηση εκτός περιόδου διακοπών ελπίζοντας σε «πολύ καλές συνθήκες», λέει.
Όμως, ο πρόσφατος ζεστός καιρός στις Άλπεις είναι ένας οιωνός του τι περιμένει τη βιομηχανία του σκι. Πολλά θέρετρα γνωρίζουν ότι έχουν μόνο δύο επιλογές: να κλείσουν ή να προσαρμόσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο για να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη κλιματική απειλή.
Από τις Ελβετικές Άλπεις μέχρι τα Βραχώδη Όρη, τα χιονοδρομικά κέντρα παλεύουν με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής προσπαθώντας να παρέχουν επαρκή χιονοκάλυψη και να προσαρμοστούν γρήγορα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, ενώ οραματίζονται πώς θα μοιάζει το μέλλον τους σε έναν κόσμο που ζεσταίνεται.
Εκτός από τα μέτρα για τη μείωση των δικών τους εκπομπών, όπως επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας το τουριστικό θέρετρο Anzère σχεδιάζει εκ των προτέρων για να αντιμετωπίσει μια περίοδο όπου το σκι μπορεί να μην είναι πλέον βιώσιμο.
Η κλιματική αλλαγή μετατρέπει το σκι σε χόμπι που απειλείται με εξαφάνιση. Οι εποχές του σκι γίνονται μικρότερες και οι πίστες γίνονται πράσινες καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται. Οι έντονες βροχοπτώσεις στα θέρετρα των Άλπεων συνέβαλαν στο λιώσιμο του χιονιού και στις συνθήκες λάσπης.
Όταν οι θερμοκρασίες αυξάνονται, η ατμόσφαιρα καταλήγει να συγκρατεί περισσότερους υδρατμούς που οδηγούν σε περισσότερες βροχοπτώσεις, λέει στο bbc η Marie Cavitte, ερευνήτρια για το κλίμα στο Καθολικό Πανεπιστήμιο του Louvain στο Βέλγιο. «Όταν οι θερμοκρασίες αυξάνονται, οι υδρατμοί πέφτουν ως βροχή αντί να πέφτουν ως χιόνι», προσθέτει. “Αυτό συμβαίνει σε χιονοδρομικούς σταθμούς χαμηλού υψομέτρου, οι οποίοι βρίσκονται κάτω από τα 1.600 μέτρα. Εκεί βλέπουμε πολύ περισσότερες βροχές σε χιονοπτώσεις που αυξάνουν το λιώσιμο του υπάρχοντος χιονιού “.
Μειώνεται το βάθος χιονιού στα χιονοδρομικά κέντρα
Σε θέρετρα χαμηλού υψομέτρου στην Ευρώπη, το βάθος του χιονιού συρρικνώνεται κατά 3-4 εκατοστά κάθε 10 χρόνια, λέει η Cavitte.
Μια άλλη σημαντική ανησυχία είναι η ταχεία εξαφάνιση των παγετώνων. Τα αλπικά θέρετρα όπως το Tignes στη Γαλλία βασίζονται στους παγετώνες για χιονοκάλυψη και παροχή νερού.
Στις ευρωπαϊκές Άλπεις, οι παγετώνες αναμένεται να εξαφανιστούν σχεδόν εντελώς μέχρι το 2100, με τη Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή να προειδοποιεί ότι θα μπορούσαν να χάσουν το 94% του όγκου τους μέχρι το τέλος του αιώνα.
Καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται, ο πάγος των παγετώνων λιώνει πιο γρήγορα και υπάρχει λιγότερο φρέσκο χιόνι. Το λιώσιμο των παγετώνων θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρές πλημμύρες και διάβρωση στην κοιλάδα και να αυξήσει τον κίνδυνο χιονοστιβάδων, καταστρέφοντας κρίσιμες υποδομές και μειώνοντας σημαντικά τα αποθέματα νερού για τις τοπικές ορεινές κοινότητες.
Σύμφωνα με μια μελέτη από το Ινστιτούτο Έρευνας Χιονιού και Χιονοστιβάδας, οι Άλπεις θα μπορούσαν να χάσουν έως και το 70% της χιονοκάλυψης τους μέχρι το 2100, εάν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξηθούν σύμφωνα με τις συνήθειες. Ο κόσμος βρίσκεται επί του παρόντος σε καλό δρόμο αν η αύξηση της θερμοκρασίας είναι κατά μέσο όρο 2,7 C έως το 2100. Ωστόσο, εάν η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας διατηρηθεί κάτω από τους 2C, η μείωση της χιονοκάλυψης θα περιοριστεί στο 30%, σύμφωνα με η μελέτη.
Η άνοδος της θερμοκρασίας και η μειωμένη χιονόπτωση συντομεύουν τη χειμερινή περίοδο σκι στα χιονοδρομικά κέντρα, μια ανησυχητική τάση για τις ορεινές κοινότητες των οποίων η διαβίωση εξαρτάται από τη βιομηχανία χειμερινών σπορ.
Σε πολλά θέρετρα σκι των ΗΠΑ, η περίοδος σκι συρρικνώθηκε κατά μέσο όρο κατά 34 ημέρες μεταξύ 1982 και 2016.
Η έλλειψη χιονιού δεν είναι η μόνη πρόκληση που αντιμετωπίζουν τα χιονοδρομικά κέντρα. «Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι πυρκαγιές αποτελούν σχεδόν μεγαλύτερη απειλή», λέει ο Auden Schendler, αντιπρόεδρος βιωσιμότητας στην Aspen Skiing Company, η οποία διαχειρίζεται το θέρετρο Aspen Snowmass στο Κολοράντο.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, οι πυρκαγιές πλησίασαν επικίνδυνα τις πόλεις και έκλεισαν σημαντικούς αυτοκινητόδρομους στην περιοχή του σκι. “Βλέπουμε ήδη πυρκαγιές σε χιονοδρομικά κέντρα. Αποτελούν εξίσου μεγάλη απειλή με την απώλεια χιονιού”, λέει ο Schendler, προσθέτοντας ότι τα τελευταία χρόνια το θέρετρο έχει υποστεί επίσης κατολισθήσεις λάσπης που προκαλούνται από ακραίες βροχοπτώσεις.
Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας στην Ελβετία προειδοποιεί ότι τα θέρετρα που βρίσκονται κάτω από 1.800-2.000 μέτρα, θα πρέπει όλο και περισσότερο να βασίζονται σε τεχνητό χιόνι για να κρατούν ανοιχτές μόνο τις ψηλότερες πίστες του σκι για έως και 100 συνεχόμενες ημέρες, ενώ μπορεί να μην είναι δυνατή η εξοικονόμηση χαμηλότερων κλίσεων. Αυτό θα αύξανε την κατανάλωση νερού κατά 79% έως το 2100. Κατά τη διάρκεια ενός μέσου χειμώνα προς το τέλος του αιώνα, ένα θέρετρο θα κατανάλωνε περίπου 540 εκατομμύρια λίτρα νερού, σε σύγκριση με τα σημερινά 300 εκατομμύρια λίτρα. Στις γαλλικές Άλπεις, η κατανάλωση νερού θα μπορούσε να εννεαπλασιαστεί μέχρι το 2100, σύμφωνα με μελέτη.
Εκτός από τις κλιματικές επιπτώσεις των μηχανημάτων χιονιού, υπάρχει επίσης μια λειτουργική πρόκληση, καθώς το τεχνητό χιόνι μπορεί να παραχθεί μόνο όταν οι θερμοκρασίες παραμένουν κάτω από 1C. Ο αέρας πρέπει να είναι αρκετά κρύος ώστε τα σταγονίδια νερού που αποβάλλουν τα μηχανήματα να παγώσουν και να μετατραπούν σε σωματίδια χιονιού.
Κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, πολλά θέρετρα των Άλπεων αναγκάστηκαν να κλείσουν τις πίστες τους καθώς οι θερμοκρασίες ήταν πολύ υψηλές για να δημιουργήσουν τεχνητό χιόνι.
Εν τω μεταξύ, ορισμένοι έχουν καταφύγει στο να καλύπτουν τους παγετώνες με προστατευτικές κουβέρτες για να τους εμποδίσουν να λιώσουν το καλοκαίρι. Κατασκευασμένες από λευκό συνθετικό υλικό ανθεκτικό στην υπεριώδη ακτινοβολία, οι κουβέρτες προστατεύουν το πυκνό χιόνι του χειμώνα από τις ακτίνες του ήλιου κατά τους θερμότερους καλοκαιρινούς μήνες. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2021, η τεχνική μπορεί να μειώσει το λιώσιμο του χιονιού και του πάγου κατά 50-70% , σε σύγκριση με τις μη προστατευμένες επιφάνειες.
Αλλά είναι μια δαπανηρή διαδικασία. Η κάλυψη 1.000 παγετώνων της Ελβετίας θα κόστιζε περίπου 1,4 δισεκατομμύρια ελβετικά φράγκα (1,5 δισεκατομμύρια δολάρια) ετησίως.
Υπάρχουν επίσης αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες που σχετίζονται με αυτό το μέτρο προσαρμογής. Ρυπογόνα μηχανήματα χρησιμοποιούνται για να κατεβάσουν τις κουβέρτες και να τις αφαιρέσουν. Και όταν τις βγάζουν, υπάρχουν πάντα κομμάτια πλαστικού που μένουν πίσω που μολύνουν τον παγετώνα και τη γη. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες για το πώς αυτό το μέτρο θα επηρεάσει την τοπική βιοποικιλότητα και την άγρια ζωή.
Διαβάστε επίσης
Ο αφανής Κυριάκος, ο τσαμπουκάς Θεόδωρος και ο απαυδισμένος Σπύρος
Έκκληση 10 ευρωπαϊκών οργανώσεων ασθενών για τις ελλείψεις αντιβιοτικών