Φθάνει σήμερα στη χώρα μας, η πρώτη παρτίδα των εμβολίων της ευλογιάς των πιθήκων, η οποία ανέρχεται σε 2.800 δόσεις. Πρόκειται για το εμβόλιο Imvanex, της δανέζικης εταιρείας Bavarian Nordic, το οποίο έχει εγκριθεί στην ΕΕ από το 2013 για την πρόληψη της ευλογιάς.
Στις 22 Ιουλίου, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) έδωσε το «πράσινο φως» για τη χρήση του συγκεκριμένου εμβολίου και κατά της ευλογιάς των πιθήκων, λόγω της ομοιότητας μεταξύ αυτού του ιού και του ιού της ευλογιάς, με βασικό γνώμονα να περιοριστεί η εξάπλωση παγκοσμίως.
Ωστόσο, τα εμβόλια αυτά δεν θα κυκλοφορήσουν απευθείας στην αγορά. Πρώτα θα πρέπει να συνεδριάσει η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών (στις 23 Αυγούστου) προκειμένου να εξεταστούν διάφοροι παράμετροι ως προς τη χορήγησή τους, όπως η στρατηγική σχετικά με τον εμβολιασμό και οι πληθυσμιακές ομάδες που θα λάβουν το εμβόλιο.
Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές του HealthStories, το εμβόλιο αναμένεται να λαμβάνουν τα άτομα που ήρθαν σε στενή επαφή με ασθενείς (εντός τεσσάρων ημερών από την επαφή). Αυτή άλλωστε είναι και η οδηγία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων σχετικά με τη χορήγησή του.
Ευλογιά των πιθήκων: Τα κρούσματα στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), στη χώρα μας μέχρι στιγμής καταγράφονται 48 επιβεβαιωμένα κρούσματα (έως 11 Αυγούστου) της ευλογιάς των πιθήκων. Τα περιστατικά είναι όλοι άνδρες, με διάμεση ηλικία τα 36 έτη, εκ των οποίων οι 16 ανέφεραν ταξίδι στο εξωτερικό εντός του χρόνου επώασης της νόσου (33%).
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τους ειδικούς, η κατάσταση προς ώρας, είναι απολύτως διαχειρίσιμη. Παράλληλα, επισημαίνουν ότι τα άτομα που ταξιδεύουν θα πρέπει να είναι πιο προσεκτικά ειδικά αν επισκέπτονται περιοχές με υψηλό αριθμό κρουσμάτων.
Κόκκινος συναγερμός στις ΗΠΑ
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ κήρυξε «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης για τη δημόσια υγεία». Ο απολογισμός των κρουσμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες ανέρχεται πλέον σε 6.617, σύμφωνα τα στοιχεία των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC). Στη συντριπτική πλειονότητά τους, αφορούν ομοφυλόφιλους άνδρες.
Ο Άντονι Φάουτσι, επικεφαλής ιατρικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου, δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ότι είναι κρίσιμο να ευαισθητοποιηθούν εξέχουσες προσωπικότητες από την κοινότητα των ομοφυλοφίλων και να συμμετάσχουν στην εκστρατεία κατά της ευλογιάς των πιθήκων, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να στιγματίζεται οποιοσδήποτε σεξουαλικός προσανατολισμός.
Η κήρυξη κατάστασης εκτάκτου ανάγκης για τη δημόσια υγεία θα επιτρέψει την αύξηση των διαθέσιμων δεδομένων για τις μολύνσεις από την ευλογιά των πιθήκων, που είναι απαραίτητα στην αντιμετώπιση της νόσου, εξήγησε η διευθύντρια των CDC Ροσέλ Γουαλένσκι, εν μέσω έντονων επικρίσεων για την διαχείριση της νέας υγειονομικής κρίσης από την αμερικανική κυβέρνηση.
Μέχρι στιγμής, έχουν διανεμηθεί 600.000 δόσεις του εμβολίου Jynneos της Bavarian Nordic και 14.000 σκευάσματα TPOXX της Siga Technologies. Η Γουαλένσκι ανέφερε ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ σχεδιάζει να εμβολιάσει περίπου 1,6 εκατομμύρια πολίτες που ανήκουν στην κατηγορία «υψηλού κινδύνου».
Η ευλογιά των πιθήκων, η οποία είναι ενδημική σε περιοχές της Αφρικής, άρχισε να εξαπλώνεται στην Ευρώπη προτού κάνει την εμφάνισή της στις ΗΠΑ – όπου πλέον έχουν επιβεβαιωθεί οι περισσότερες μολύνσεις στον κόσμο. Εμβόλια και θεραπευτικές αγωγές είναι σε έλλειψη και η διαχείριση της νόσου αφέθηκε ενίοτε σε κέντρα σεξουαλικής υγείας, τα οποία για χρόνια ζητούσαν περισσότερη χρηματοδότηση.
Πώς μεταδίδεται
Η μετάδοση συμβαίνει μεταξύ ανθρώπων που βρίσκονται σε πολύ στενή επαφή, (επαφή με δέρμα, σωματικά υγρά και αναπνευστικά σταγονίδια). Παράδειγμα, αν κάποιος έρθει σε επαφή με τα εξανθήματα που περιέχουν υγρό και υπάρχουν στο δέρμα του ασθενούς μπορεί να κολλήσει.
Επίσης πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο πιο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό, New England journal of Medicine, έδειξε πως ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων μεταδίδεται κατά 95% με την σεξουαλική πράξη καθώς υπάρχει και στο σπέρμα.
Επίσης, μπορεί να μεταδοθεί όταν κάποιος εισπνεύσει μεγάλα αερομεταφερόμενα σταγονίδια, αν φιλήσει κάποιον ή αν φταρνιστεί και βρίσκεται δίπλα του. Μετάδοση μπορεί να συμβεί σε μακρινές πτήσεις μέσα στα αεροπλάνα, εάν κάποιος κάθεται δίπλα σε μολυσμένο για αρκετές ώρες, σύμφωνα με τους New York Times.
Τα μεγάλα σταγονίδια γενικά δεν μπορούν να ταξιδέψουν περισσότερο από περίπου ένα μέτρο μακριά, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου Λοιμώξεων (CDC), γι’ αυτό και αν βρεθεί κρούσμα σε κλειστό χώρο, θα κολλήσουν μόνο όσοι βρίσκονται πολύ κοντά του.
Άλλος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω μολυσμένων ρούχων, κλινοσκεπασμάτων ή άλλων λευκών ειδών (πετσέτες κλπ).
Οδηγίες του ΕΟΔΥ
Ο ΕΟΔΥ έχει εκδώσει συγκεκριμένες οδηγίες για την ευλογιά των πιθήκων, μεταξύ αυτών και πότε θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας.
Συγκεκριμένα, αν παρατηρήσετε στο δέρμα σας έντονες κοκκινίλες, σπυράκια ή φλύκταινες, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον ΕΟΔΥ και να ενημερώσετε ότι έχετε συμπτώματα, που μοιάζουν με αυτά της ευλογιάς των πιθήκων.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, αυτό επιβάλλεται στις εξής περιπτώσεις:
– αν υπάρχει ιστορικό ταξιδιού από τη Δυτική ή Κεντρική Αφρική τις τελευταίες τρεις εβδομάδες,
– αν έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που έχει μολυνθεί με την ευλογιά των πιθήκων τις τελευταίες τρεις εβδομάδες,
– αν έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που είχε δερματικές βλάβες τις τελευταίες τρεις εβδομάδες.
Αξίζει να αναφερθεί ό,τι προς το παρόν δεν υπάρχει τεστ που θα μπορούσε κάποιος να κάνει στο σπίτι του για τη διάγνωση της νόσου, κάτι που σημαίνει πως όποιος έχει ύποπτα συμπτώματα, θα πρέπει να επισκεφθεί νοσοκομείο για να εξεταστεί εργαστηριακά.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Όλοι κινδυνεύουν να νοσήσουν κατόπιν έκθεσης στον ιό, ειδικά οι νεότερες γενιές που δεν έλαβαν το εμβόλιο της ευλογιάς, το οποίο σταδιακά σταμάτησε στη χώρα μας να χορηγείται μέχρι το 1980, όταν η νόσος είχε εξαλειφθεί.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ και το ECDC, υπάρχουν ενδείξεις ότι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (ομοφυλόφιλοι και αμφιφυλόφιλοι) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο έκθεσης, καθώς και όσοι έχουν ταξιδέψει πρόσφατα σε χώρες της Αφρικής όπου ενδημεί η νόσος.
Τα συμπτώματα
Η νόσος προκαλεί τα εξής συμπτώματα: πυρετό, πόνους στο σώμα και διόγκωση στους λεμφαδένες. Στην πορεία εμφανίζονται τα χαρακτηριστικά φυσαλιδώδη εξανθήματα, (φουσκάλες με υγρό), που εμφανίζονται στο πρόσωπο, τα χέρια, τα πόδια και σε πολλές περιπτώσεις και στα γεννητικά όργανα.
Η ευλογιά των πιθήκων είναι συνήθως μια ήπια νόσος και οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν χωρίς θεραπεία μέσα σε 14 με 28 ημέρες.